Juffrouw Havisham

De vader van juffrouw Havisham was een rijke brouwer en haar moeder stierf kort na haar geboorte. Haar vader hertrouwde later en kreeg een buitenechtelijke zoon, Arthur, met de kok van het huishouden. Juffrouw Havisham’s relatie met haar jaloerse halfbroer was gespannen. Ze erfde het grootste deel van haar vaders fortuin en werd verliefd op een man genaamd Compeyson, die samenspande met de jaloerse Arthur om haar van haar rijkdom te beroven. Haar neef, Matthew Pocket, waarschuwde haar om voorzichtig te zijn, maar ze was te verliefd om te luisteren. Op de huwelijksdag, terwijl ze zich aan het aankleden was, ontving juffrouw Havisham een brief van Compeyson en realiseerde zich dat hij haar had opgelicht en dat ze voor het altaar was achtergelaten.

Juffrouw Havisham met Estella en Pip (H. M. Brock)

Humeurd en gebroken door haar hart, kreeg juffrouw Havisham een psychische inzinking en bleef alleen achter in haar vervallen landhuis Satis House – ze trok nooit haar trouwjurk uit, droeg slechts één schoen, liet het huwelijksontbijt en de taart onopgegeten op tafel staan, en stond slechts een paar mensen toe haar te zien. Ze liet zelfs de klokken in haar landhuis stilzetten op twintig voor negen: de exacte tijd waarop ze Compeyson’s brief had ontvangen.

De tijd verstreek en juffrouw Havisham liet haar advocaat, meneer Jaggers, een dochter voor haar adopteren.

Ik was al een hele tijd in deze kamers opgesloten (ik weet niet hoe lang; je weet hoe laat de klokken hier staan), toen ik hem vertelde dat ik een klein meisje wilde om op te voeden en lief te hebben, en te behoeden voor mijn noodlot. Ik had hem voor het eerst gezien toen ik hem liet komen om deze plek voor mij af te breken; ik had over hem gelezen in de kranten, voordat ik en de wereld uit elkaar gingen. Hij zei me dat hij zou uitkijken naar zo’n weeskind. Op een nacht bracht hij haar slapend hier, en ik noemde haar Estella.

Van bescherming naar wraakEdit

Terwijl juffrouw Havisham’s oorspronkelijke doel was te voorkomen dat Estella zou lijden zoals zij had geleden door toedoen van een man, veranderde dit naarmate Estella ouder werd:

Geloof dit: toen zij voor het eerst kwam, wilde ik haar behoeden voor ellende zoals die van mij. In het begin bedoelde ik niet meer. Maar naarmate zij groter werd en beloofde heel mooi te worden, deed ik het geleidelijk aan nog erger, en met mijn lofprijzingen, en met mijn juwelen, en met mijn lessen, en met deze gestalte van mijzelf altijd voor haar een waarschuwing om mijn lessen terug te draaien en te wijzen, stal ik haar hart weg en zette er ijs voor in de plaats.

Toen Estella nog een kind was, begon juffrouw Havisham te zoeken naar jongens die een proeftuin konden zijn voor Estella’s opleiding in het breken van de harten van mannen als plaatsvervangende wraak voor juffrouw Havisham’s pijn. Pip, de verteller, is het uiteindelijke slachtoffer; en juffrouw Havisham kleedt Estella met juwelen om haar schoonheid te vergroten en om de grote sociale kloof tussen haar en Pip nog duidelijker te maken. Wanneer Estella als jongvolwassene naar Frankrijk vertrekt om onderwijs te volgen, vraagt juffrouw Havisham hem gretig: “Heb je het gevoel dat je haar kwijt bent?”

Berouw en doodEdit

Juffrouw Havisham smeekt Pip om zijn vergiffenis (F. A. Fraser)

Juffrouw Havisham heeft laat in de roman berouw wanneer Estella vertrekt om te trouwen met Pip’s rivaal, Bentley Drummle; en ze realiseert zich dat ze Pip’s hart heeft gebroken op dezelfde manier als dat van haarzelf; in plaats van enige vorm van persoonlijke wraak te nemen, heeft ze alleen maar meer pijn veroorzaakt. Juffrouw Havisham smeekt Pip om vergiffenis.

Totdat je laatst met me sprak, en tot ik in jou een kijkglas zag dat me liet zien wat ik ooit zelf voelde, wist ik niet wat ik had gedaan. Wat heb ik gedaan! Wat heb ik gedaan!

Nadat Pip weg is, vliegt juffrouw Havisham’s jurk in brand van haar open haard. Pip snelt terug naar binnen en redt haar. Ze heeft echter ernstige brandwonden opgelopen aan de voorkant van haar torso (ze ligt op haar rug), tot aan haar keel. De laatste woorden die ze in de roman spreekt zijn (in een delirium) tot Pip, verwijzend naar zowel Estella als een briefje dat zij, juffrouw Havisham, hem heeft gegeven met haar handtekening: “Neem het potlood en schrijf onder mijn naam: ‘Ik vergeef haar!'”