Meertalige DTP (Desktop Publishing): Proces en procedures
Meertalige DTP (Desktop Publishing): Process and Procedures
Bij het vertalen van gedrukte of digitale media, zoals brochures, catalogi, advertenties of posters, hebt u meestal ook meertalige DTP-diensten (desktop publishing) nodig. De nieuwe taal zal het uiterlijk en de lay-out van uw ontwerp veranderen.
- Wanneer u naar het Spaans of Italiaans vertaalt, zal het aantal karakters toenemen, waardoor heropmaak nodig is om de tekst in het ontwerp te passen.
- Voor talen als Chinees of Japans worden pauzes tussen woorden niet op dezelfde manier aangegeven als in Romaanse talen. Herformatteren na vertaling zorgt ervoor dat de regelafbrekingen correct zijn.
- Voor talen die van rechts naar links lezen, zoals Arabisch of Hebreeuws, zal het hele ontwerp moeten worden omgedraaid. Dit zorgt voor extra complexiteit waarvoor uw ontwerpteam wellicht niet is toegerust. Zo kan het lastig zijn om cijfers en onvertaalde merknamen (die van links naar rechts worden gelezen) op te nemen in tekst die van rechts naar links wordt gelezen.
Wat hebben we van u nodig?
Als u meertalige DTP-diensten nodig hebt, zal onze projectmanager u om de native ontwerpbestanden vragen. Een typisch InDesign DTP-pakket zal het volgende bevatten:
- Het .indd- of het overeenkomstige .idml-bestand dat het meest geschikt is voor import in een CAT-tool (Computer- aided Translation) om de vertaalbare tekst correct te extraheren en aan ons vertaalteam te leveren.
- Een map met alle afbeeldingen in het ontwerp. Wanneer de vertaalde tekst opnieuw wordt geïmporteerd, kan hiermee de lay-out opnieuw worden gegenereerd met de bijbehorende afbeeldingen. Als er verschillende doeltalen zijn, wilt u misschien verschillende afbeeldingen gebruiken voor elke taal (bijvoorbeeld afbeeldingen die geschikt zijn voor een bepaalde culturele groep.)
- Een map met alle lettertypen die worden gebruikt om het uiterlijk van de woorden op de pagina te genereren, om te zorgen voor visuele consistentie tussen de brontekst en de vertaalde tekst.
Heeft een leverancier buiten uw organisatie de Engelstalige bron ontworpen? Zij zouden alle native ontwerpbestanden moeten hebben verstrekt. De deliverables van een project moeten altijd de native files bevatten. U heeft het recht om ze op te vragen, zelfs als u niet meer met deze leverancier werkt. Als u alleen een .pdf van het definitieve ontwerp heeft, zullen onze meertalige DTP-ers de ontwerpbestanden vanaf nul opnieuw moeten creëren. Dit zal de kosten en doorlooptijd verhogen.
Hoe zit het met lettertypen?
In deze context is een “font” het digitale bestand dat nodig is om de tekens in uw vertaalde tekst te genereren. Net als alle digitale bestanden kan een lettertype onderhevig zijn aan auteursrechtelijke beperkingen.
Meerdere scripts in hetzelfde lettertype
Als het brondocument is gemaakt met populaire lettertypen die bij de auteurssoftware worden geleverd, hoeft u zich geen zorgen te maken. Programma’s als Microsoft Office en Adobe InDesign worden geleverd met een selectie van lettertypen. Veel van deze programma’s hebben internationale versies met geschikte lettertypes voor elke taal. Wij werken met DTP-professionals in hun moedertaal omdat zij goed voorbereid zijn om binnen dezelfde lettertypefamilie van de ene taal naar de andere over te schakelen.
In sommige gevallen heeft de ontwerper van een bedrijf een uniek lettertype in licentie gegeven dat niet in het basissoftwarepakket is opgenomen. In de EULA (eindgebruikerslicentieovereenkomst) van het lettertype worden beperkingen beschreven voor het overdragen van het lettertype aan een verkoper. In sommige EULA’s is bepaald dat slechts een bepaald aantal machines het lettertype mag gebruiken. Andere kunnen bepalen dat alle machines die de licentie krijgen om het lettertype te gebruiken, eigendom moeten zijn van de licentiehouder. Weer andere staan een derde leverancier toe het lettertype te gebruiken voor de communicatie van de licentiehouder. Uw ontwerpafdeling kan u uitleggen wat de licentie toestaat.
Licentieproblemen met lettertypen oplossen
Als de licentie verbiedt dat het lettertype onder welke omstandigheden dan ook aan een derde wordt overgedragen, hebt u verschillende mogelijkheden:
- Het kan zijn dat uw taalservicepartner al een licentie voor dat specifieke lettertype bezit. Zo ja, en als zij het niet exclusief aan een andere klant hebben beloofd (zie hieronder), kunnen zij het werk doen zonder bang te hoeven zijn voor inbreuk. Aanbieders van DTP in eigen taal hebben over het algemeen een ruime keuze aan lettertypes in licentie.
- Koop een extra licentie voor uw taal/DTP-partner. Dit is een goed idee als u verwacht veel meertalige DTP-projecten te zullen genereren. U kunt aangeven dat de leverancier dat lettertype alleen voor uw projecten mag gebruiken, en niet voor andere klanten.
- Vervang een lettertype dat de DTP-partner bezit. Als het lettertype dat voor het brondocument wordt gebruikt geen scripts bevat voor Chinees, Arabisch of een script met veel diakritische tekens, zoals het Vietnamees. In dat geval hebt u toch een ander lettertype nodig. Bij het vertalen naar Latijnse letters voor Italiaans of Duits, kan een algemeen (generiek) lettertype dicht genoeg bij uw bronlettertype liggen.
Wat zijn “geschetste bestanden?”
Bedenk: het licenseren van een lettertype betekent het licenseren van de digitale middelen die nodig zijn om tekst met dat lettertype te maken en te bewerken. Als een DTP-leverancier dus een lettertype gebruikt waarvoor u geen licentie hebt, zal hij het lettertype niet aan u overdragen. In plaats van een “live” set bestanden te ontvangen die u kunt manipuleren of wijzigen, zou u bestanden ontvangen waarvan de tekst is “omlijnd”. Omlijning “bevriest” de tekst om de lay-out te beschermen (net zoals een .pdf van een Word-document de tekst van een Word-document “bevriest” zodat deze niet kan worden bewerkt). Als een niet-omlijnde tekst wordt geopend op een computer waarop het juiste lettertype niet is geïnstalleerd, zal het programma een standaardlettertype gebruiken en de opmaak verpesten. Daarom raden wij altijd outlining aan voor DTP-documenten in Aziatische talen.
Afronding van het project
Voordat we de native bestanden vrijgeven, sturen we u een .pdf als proefdruk en vragen we om een ondertekend goedkeuringsformulier. Als u wijzigingen wenst, zorg er dan voor dat deze duidelijk genoteerd zijn. Als u meer wijzigingen aanvraagt na de definitieve levering, zullen de revisies extra kosten met zich meebrengen. Nadat wij uw goedkeuring hebben ontvangen, verpakken wij de native bestanden in het formaat dat het meest geschikt is voor de behoeften van uw drukkerij/ontwerpafdeling.
Het bereiken van meertalige markten vereist vertaling van merkmaterialen. Het uiterlijk en de “feel” van de documenten zullen van invloed zijn op hoe ze worden ontvangen. Uw partner voor taaldiensten moet met u samenwerken om ervoor te zorgen dat het uiterlijk van uw materiaal consistent en aantrekkelijk is en geschikt om aan uw behoeften bij een buitenlands publiek te voldoen.
Leave a Reply