Glyph

De aan elkaar grenzende tekens ſ (lange s) en i (die afzonderlijk zouden worden weergegeven door twee afzonderlijke grafen ⟨s⟩ en ⟨i⟩), weergegeven als een enkele glyph (typografische ligatuur), ſi

In de meeste talen die in een variëteit van het Latijnse alfabet worden geschreven, is de punt op een kleine letter ⟨i⟩ geen glyph omdat het geen onderscheid overbrengt, en een ⟨ı⟩ waarin de punt per ongeluk is weggelaten, zal waarschijnlijk nog steeds correct worden herkend. In het Turks is het echter een glyph omdat die taal twee verschillende versies van de letter i heeft, met en zonder punt. Ook in Japanse syllabarieën bestaan een aantal tekens uit meer dan één afzonderlijk teken, maar in het algemeen zijn deze afzonderlijke tekens geen glyphs omdat ze op zichzelf geen betekenis hebben. In sommige gevallen echter vervullen bijkomende tekens de rol van diakritische tekens, om verschillende tekens van elkaar te onderscheiden. Dergelijke aanvullende tekens zijn wel glyphs. In het algemeen is een diakritisch teken een glyph, zelfs als het aansluit bij de rest van het teken, zoals een cedilla in het Frans of Catalaans, de ogonek in verschillende talen, of de streep op een Poolse “Ł”.

Sommige tekens zoals de “æ” in het IJslands en de “ß” in het Duits kunnen als glyphs worden beschouwd. Zij waren oorspronkelijk ligaturen, maar zijn in de loop der tijd volwaardige tekens geworden; deze talen behandelen ze als afzonderlijke letters. Een ligatuur zoals “ſi”, die in sommige lettertypes als één enkele eenheid wordt behandeld, is echter aantoonbaar geen glyph aangezien dit slechts een eigenaardigheid van het lettertype is, in wezen een allografisch kenmerk, en meer dan één grapheme omvat. In een normaal handschrift worden zelfs lange woorden vaak “aaneengeschreven”, zonder dat de pen het papier verlaat, en de vorm van elke geschreven letter zal vaak variëren afhankelijk van welke letters ervoor en erna komen, maar dat maakt het hele woord nog niet tot één enkel glyph.

Twee of meer glyphs die dezelfde betekenis hebben, of ze nu door elkaar worden gebruikt of worden gekozen afhankelijk van de context, worden allographs van elkaar genoemd.