De nachtmerrie van wat Luis Resto Billy Collins aandeed, is iedereen bijgebleven

Jeff Pearlman schreef een mooi artikel over het gevecht en de nasleep ervan voor Sports Illustrated. Hij herinnert zich: “Ik schreef voor een krant in Nashville, mijn eerste baan na de universiteit. Ze stuurden me om een lokaal gevecht te verslaan in het National Coliseum of waar het ook was. Ze stelden de scheidsrechter voor die avond voor als Billy Collins Snr en de man naast me zei: ‘Weet je iets over hem?’, en hij vertelde me dit hele verhaal en ik ben het nooit vergeten.”

Randy Gordon versloeg in die tijd het boksen en werd later voorzitter van de New York State Athletic Commission en heeft er tot op de dag van vandaag sporadisch over geschreven. Hij geeft toe: “Het was een groot deel van mijn leven.”

Terwijl, in Antioch, Tennessee, zindert de familie Collins nog na van verdriet en woede. Rechtszaken, vergeefse pogingen van de kant van degenen die hun verlies verzorgen om een soort van compensatie te krijgen, zijn van tijd tot tijd opgedoken, hadden enige publiciteit in de pers, sleepten zich voort en werden vervolgens afgewezen. Rechtszaken of niet, het verlies van de familie blijft.

Luis Resto woont in de Bronx, zoals hij altijd heeft gedaan – afgezien van een verblijf van twee en een half jaar in de gevangenis – sinds hij als 11-jarige naar New York kwam om zich bij zijn moeder, zussen en broer te voegen. Hij herinnert zich hoe hij huilde; hij wilde zijn stiefvader en zijn huis in Puerto Rico niet verlaten. Toen hij in de Big Apple aankwam, was hij verbaasd over “de hoge gebouwen en de pizza,” zozeer zelfs dat hij elke dag pizza at tot hij niet meer kon.

Een verlegen man, als hij zich eenmaal openstelt zit hij vol met interessante verhalen: van het plezier dat hij had in het werken met de ongelooflijke Saoul Mamby voorafgaand aan zijn overwinning op Esteban De Jesus voor de WBC gordel, tot zijn buitenlandse uitstapjes in Italië om te sparren met Vito Antuofermo voorafgaand aan zijn titelwinnende gevecht tegen Hugo Corro, en in Frankrijk in 1990 om hetzelfde te doen met Christophe Tiozzo voorafgaand aan zijn gevecht met In-Chul Baek. Dan waren er nog de vele keren dat hij sparringde met een eersteklas Roberto Duran, niet in het minst voor het eerste gevecht met Leonard: “Hij vond me aardig omdat ik niet bang voor hem was. Hij sloeg me, maar ik sloeg hem ook.”

Maar alles wat Luis Resto heeft gedaan of zal doen is ondergeschikt – en zal altijd ondergeschikt blijven – aan de rol die hij speelde op die avond 34 jaar geleden.

Als zijn naam ter sprake komt, is het niet in verband met zijn Golden Gloves overwinningen, de respectabele overwinningen op zijn palmares of wie hij kende of met wie hij oefende. Zoals Steve Farhood het in 2000 verwoordde: “We vonden het leuk om te praten over de goede oude tijd, maar het was gewoon voorgepraat. Dit interview zou voor geen van ons beiden zo gemakkelijk zijn. Dat komt omdat we allebei wisten dat we over de handschoenen moesten praten.”

In de nacht van 16 juni 1983 ontmoetten Billy Ray Collins en Luis Resto elkaar in de ring van Madison Square Garden als de co-feature van Roberto Duran-Davey Moore.

Collins was een bleke jongen uit Tennessee, gepromoot door Bob Arum en 14-0. Hij werd getraind door zijn vader, ook Billy genaamd. Dit was zijn eerste gevecht op het grote podium. Luis Resto was 20-8-2, de underdog maar geen doetje. In zijn hoek stond Panama Lewis, één van de bekendste trainers van die tijd. Er werd verwacht dat Collins zou winnen, maar sommige boksinsiders dachten dat Resto in staat was om te winnen.

Resto liep de ring in met ongeveer een ons vulling verwijderd uit elk van zijn handschoenen en er zou ook gips op zijn wikkels zijn aangebracht.

“Resto liep die avond de ring in met een geladen pistool,” zegt Sacks.

Wat in normale omstandigheden zou zijn geclassificeerd als een zeer goed, levendig undercard gevecht wordt een spektakel in wreedheid wanneer men kijkt met de kennis van wat er werkelijk aan de hand was. Gedurende 10 ronden wisselden de vechters elkaar af. De ogen van Collins begonnen langzaam op te zwellen. En het was geen gewone zwelling: in de laatste ronden waren niet alleen de ogen gezwollen en dichtgeknepen, maar was het hele gebied rond de ogen, jukbeenderen en voorhoofd, enorm opgezwollen. Het toppunt van gameness, Collins zwaaide nog steeds met die linkse hoek tot de laatste bel.

Er was geen zweem van genade geweest van Resto, geen toegeving. Met de gemanipuleerde handschoenen was hij zo dicht mogelijk bij Collins gebleven, ronde na ronde, en had geprobeerd hem zo hard en zo vaak als hij kon te raken.

Toen, toen Resto Collins ging feliciteren, schudde hij de hand van Billy Senior – die onmiddellijk opmerkte dat de handschoen een vulling miste en de commissaris riep. In de nasleep werden Resto en Lewis voor onbepaalde tijd geschorst door de New York State Athletic Commission. Collins kreeg te horen dat hij nooit meer kon boksen door zijn oogletsel. Hij begon te worstelen met drank en depressie. Minder dan een jaar later was Collins – zoon, broer, echtgenoot, vader en veelbelovend bokser – dood, nadat hij met zijn auto in een beek vlakbij zijn huis was gecrasht nadat hij gedronken had. Resto en Lewis werden vervolgens allebei naar de gevangenis gestuurd, waar ze respectievelijk tweeënhalf en één jaar gevangenisstraf uitzaten.

Er zijn mensen die beweren dat Luis Resto en Panama Lewis Billy Collins hebben ‘vermoord’, omdat hun daden de gebeurtenissen in gang hebben gezet die in de beek eindigden. Anderen menen dat een dergelijke bewering te tendentieus is, dat Resto en Lewis Collins niet aan het drinken hebben gezet, dat zij de auto niet in de kreek hebben gereden. Hoe dan ook, Collins’ leven veranderde die nacht in Madison Square Garden dankzij Resto en Lewis, en zeker niet ten goede.

Jarenlang – een kwarteeuw om precies te zijn – ontkende Resto elk vergrijp. Hij beweerde onwetendheid, hij wist niets van de handschoenen, Panama Lewis moet het wel gedaan hebben.

Toen maakte Eric Drath in 2009 een documentaire over het gevecht, gebaseerd rond Resto en getiteld Assault In The Ring. In de documentaire gaf Resto uiteindelijk toe dat hij wist van de gemanipuleerde handschoenen en beweerde hij dat Lewis bovendien gips op zijn handdoeken had aangebracht om ze te verharden en hem tijdens het gevecht een ’toverdrankje’ had gegeven – water vermengd met gemalen astmamedicijn – om de longen te openen en hem een tweede wind te geven.

Tijdens de film ontmoette hij Collins’ weduwe om vergiffenis te vragen en gaf hij aan zijn eigen vervreemde vrouw en zonen toe dat hij, ja, vals had gespeeld.

Resto zegt dat het gewicht van wat hij en Lewis hebben gedaan nog steeds zwaar op hem drukt. “Mensen zeggen me dat ik het moet loslaten. Ik heb het geprobeerd, maar het zit altijd in mijn hoofd.” Hoewel hij beweert dat hij nu “met opgeheven hoofd” loopt nadat hij schoon schip heeft gemaakt in de documentaire, is het duidelijk dat dit niet het geval is. Zijn hoofd is vaak gebogen, hij heeft moeite met oogcontact maken en zijn enige metgezel is de rubberen bal die nooit zijn hand verlaat. Er hangt een lijkwade om hem heen, een permanente lijkwade van neerslachtigheid en droefheid. Slechts zelden breekt er een teken van trots door – zoals wanneer hij beweert dat hij beter was dan Collins en hem zou hebben verslagen in een kortstondige rematch.

“Ik kon hem verslaan met grote handschoenen, kleine handschoenen, alles. Ik wist te veel voor hem. Hij verloor in New York, hij zou verliezen in Tennessee – ik zou hem daar ook verslaan.”

Resto woonde jarenlang in de kelder van een sportschool en is nu te gast in het huis van een collega ex-boxer, voormalig wereldkampioen Aaron Davis. Hij traint jonge kinderen in de sportschool van Davis en een paar straten verderop in de Morris Park Gym. Zijn droom zou zijn om in de hoeken van vechters te kunnen werken, om een gelicenseerde secondant te zijn.

Toen Randy Gordon voorzitter was van de New York State Athletic Commission (NYSAC), kwam Resto elk jaar, gedurende zeven jaar, naar hem toe om zijn licentie terug te vragen. Elke keer wees Gordon hem af. De laatste keer was in 1995.

In 2011 vroeg Resto bij de NYSAC een secondantenlicentie aan, waarmee hij de arena, de kleedkamers en de hoek zou mogen betreden als secondant van een vechter. Het zou ook betekenen dat hij recht zou hebben op het trainersdeel van de portemonnee van een vechter.

Hij deed de schriftelijke test en slaagde met een score van 90 procent.

Al bijna vijf maanden na het indienen van zijn aanvraag, ontving Resto een antwoord van de NYSAC. In de afsluitende paragraaf van die brief staat: “Van een gediplomeerde bokser-detacheerder wordt verwacht dat hij assisteert in de hoek van een bokser en kan worden opgeroepen om te helpen met de handschoenen en de wikkels van een vechter. Het niet naar behoren uitvoeren van deze taken kan leiden tot het beschadigen van een tegenstander. Wegens het directe verband tussen uw vroegere onwettige handelingen, die eveneens in strijd waren met de regels van de Commissie, en de taken van een gediplomeerd bokseconoom, is de Commissie van oordeel dat u de algemene geschiktheid en het karakter mist die voor een licentie vereist zijn en dat het niet in het belang van het boksen zou zijn uw aanvraag in te willigen.

“Dienovereenkomstig wijst de Commissie hierbij uw aanvraag voor een licentie als bokseconoom af en stort uw licentiegeld terug.”

Het is zeker twijfelachtig dat Resto zou proberen om welke inbreuk dan ook op de boksregels te maken. Hij zou zich zeker meer dan wie ook bewust zijn van de prijs die de schuldige betaalt. Hij zou ook meer in het oog worden gehouden dan andere trainers.

Er is ook de bredere kwestie van consistentie. Resto beging een misdaad als bokser en werd 29 jaar na het begaan van die misdaad een tweede licentie geweigerd – omdat hij volgens de NYSAC nog steeds een risico zou kunnen zijn. Antonio Margarito beging een soortgelijk misdrijf als bokser (hoewel hij werd gepakt voordat hij enige schade kon aanrichten) begin 2009; eind 2011 had hij een licentie, als bokser, en vocht hij in de staat New York in de rematch tegen Miguel Cotto, onder de jurisdictie van de NYSAC. Verschillende artikelen in de media schatten dat Margarito’s portemonnee van $ 2,5 tot 2,75 miljoen bedroeg.

Er is het argument dat hij zijn tijd heeft uitgezeten, hij is lang genoeg gestraft, heeft genoeg geleden en dat Panama Lewis de echte kwaadaardige kracht was die die nacht aan het werk was.

Ron Scott Stevens is een voormalig voorzitter van de NYSAC en was aanwezig bij het gevecht. Hoewel hij toegeeft dat hij lang en hard over de vraag zou hebben moeten nadenken als deze tijdens zijn ambtstermijn aan hem zou zijn gesteld, merkt hij op dat: “Boksen de sport van de underdog is. Als er een sport is die mensen zou moeten helpen en ze een tweede kans zou moeten geven, dan is het boksen wel. Dat is zo’n beetje waar de sport op gebaseerd is: mensen die zich een weg vechten uit verschrikkelijke omstandigheden.”

Aan de andere kant is er het tegenargument dat wat Resto deed buiten alle proporties was. In het hart van het boksen zit een gewelddadige energie, de meest duistere bedoelingen: een ander mens zoveel mogelijk fysieke schade toebrengen. De sport heeft er jaren over gedaan – door jaren van hervormingen en verbeteringen, blunders en tragedies – om die duisternis te harden, om het zo aanvaardbaar mogelijk te maken. Resto en Lewis hebben dat allemaal met voeten getreden. Je zou kunnen stellen dat ze levenslang verbannen zouden moeten worden als bewijs van de ernst van wat ze deden en als boodschap aan anderen.

Het is een moeilijke vraag die sterk afhangt van iemands persoonlijke perspectief. Randy Gordon erkende de moeilijkheid van het dilemma toen hem de vraag werd gesteld of hij Resto een licentie zou verlenen als hij nog voorzitter van de NYSAC zou zijn.

“Ik ben hierover een hoofdstuk in mijn autobiografie aan het schrijven en ik heb het einde laten staan omdat ik niet weet hoe ik het zal beëindigen. Wat zou ik doen? Terwijl ik nu met je praat, heb ik daar echt geen antwoord op en ik ga echt met mezelf zitten en erover nadenken.”

Billy Collins is weg. Panama Lewis is in Miami. Hij traint nog steeds hooggeplaatste vechters. Hij zal nooit met hen de ring in kunnen, maar hij kan rondkomen met wat ze hem betalen voor zijn gymwerk. Luis Resto is nu 61 jaar oud en nog steeds in dezelfde situatie, hij traint jonge vechters in de Bronx, doet veel wegwerk en leeft als gast op andermans grond.

Of hij een licentie krijgt voordat zijn tijd erop zit is onduidelijk. Wat we wel weten is – vergeven of niet – boksen zal nooit vergeten de verschrikkelijke daad die hij pleegde in 1983.