Kleren maken de man – letterlijk

In het slaaponderzoekscentrum van mijn school komen studenten terug voor een vervolgstudie. De meesten van hen lijken zich de ongemakkelijke bedden of de elektroden op hun hoofdhuid niet te herinneren van hun baseline-test, die werd uitgevoerd toen ze nog op de basisschool zaten. (Voor ons belang bij het werven van deelnemers, is dat waarschijnlijk het beste.)

Nu zijn ze ouder, wijzer, meer zelfbewust, en, als tieners, een beetje meer veroordelend. De onderzoekers die belast zijn met het uitvoeren van psychometrische tests – pas afgestudeerden en niet veel ouder of groter dan de deelnemers zelf – hebben onlangs een interessante waarneming gedaan: als ze een witte jas dragen bij de interactie met de deelnemers (en hun ouders), krijgen ze meer respect.

Volgens een studie van Hajo Adam en Adam Galinsky van de Norwestern University, is het mogelijk dat deze individuen er niet alleen professioneler uitzien, maar zich onbewust ook professioneler voelen. Met andere woorden, de kleding kan letterlijk de man (of vrouw) maken.

De studie, gepubliceerd in februari in het Journal of Experimental Social Psychology, constateerde een interessant fenomeen: draag een witte jas waarvan je denkt dat die bij een dokter hoort, en je zult meer gefocust zijn. Draag je een witte jas waarvan je denkt dat die van een schilder is, dan zie je die verbetering niet.

Het is in de wetenschappelijke literatuur en in het echte leven bewezen dat wat we dragen van invloed is op hoe anderen ons waarnemen. Vrouwen die tijdens een sollicitatiegesprek mannelijkere kleding dragen (zoals een rokkostuum), hebben meer kans te worden aangenomen. Mensen die conservatief gekleed gaan worden gezien als zelfbeheerst en betrouwbaar, terwijl degenen die meer gewaagde kleding dragen worden gezien als aantrekkelijker en individualistischer.

We herkennen dit onderscheid al sinds onze kindertijd – we leren wat gepast is om te dragen naar school, naar sollicitatiegesprekken, naar feestjes. Zelfs degenen die beperkt zijn tot uniformen dragen hun eigen unieke stijl uit in een poging om te veranderen hoe ze door anderen worden waargenomen.

Deze nieuwe studie draagt bij aan een groeiend gebied dat bekend staat als “belichaamde cognitie” – het idee dat we niet alleen denken met onze hersenen, maar met onze fysieke ervaringen. Inclusief, zo lijkt het, de kleren die we dragen.

Adam en Gallinsky onderzochten dit begrip in drie eenvoudige experimenten:

In het eerste experiment werden 58 deelnemers willekeurig toegewezen om ofwel een witte laboratoriumjas of gewone kleren te dragen. Ze werden vervolgens onderworpen aan een incongruentie taak waarin ze moesten items die niet behoorden tot een set (bijvoorbeeld, het woord “rood” geschreven in groene inkt) te vinden. Degenen in witte jassen maakten de helft minder fouten dan degenen in gewone kleren.

Volgende, 74 deelnemers werden onderworpen aan een van de drie voorwaarden: het dragen van wat zij dachten dat een doktersjas was, het dragen van een schildersjas, of gewoon het zien van een doktersjas in de buurt. Vervolgens ondergingen ze een volgehouden aandachtstaak, waarbij ze twee gelijksoortige foto’s naast elkaar bestudeerden om de vier kleine verschillen tussen de foto’s te ontdekken (niet anders dan deze leuke taakjes die ontworpen zijn om een kind bezig te houden voor… nou ja, een paar minuten toch). Degenen die dachten dat ze een doktersjas droegen (die in feite identiek was aan de schildersjas), zagen meer verschillen dan de andere twee testgroepen.

Ten slotte droegen de deelnemers ofwel dokters- ofwel schildersjassen, en kregen ze de opdracht om een dokterslaboratoriumjas te onderzoeken die voor hen werd getoond. Vervolgens schreven ze een opstel over hun mening over elk type jas. Opnieuw werden ze getest op volgehouden aandacht (“zoek het verschil”). Ook hier zagen degenen die de jas droegen de grootste verbetering in de taak. Volgens Galinsky moeten we de kleren op ons lichaam zien en voelen – op alle mogelijke manieren ervaren – om onze psyche te beïnvloeden.

De symbolische betekenis van de doktersjas is duidelijk. Artsen zijn zorgvuldig, hardwerkend en oplettend. Worden de psychometrische testers in mijn laboratorium artsen als ze besluiten een witte jas aan te trekken? Voelen politieagenten zich moediger tijdens hun dienst in uniform dan ze normaal in gewone kleren zouden doen? Misschien nog belangrijker, wordt iemand die voor Halloween als M6252>M verkleed is, chocolade?

Een andere belangrijke vraag blijft. Duren de cognitieve veranderingen lang, of nemen ze uiteindelijk af? Zal men zich altijd meer geconcentreerd en oplettend voelen in een witte jas, of zal men eraan wennen? Volgens Galinsky is verder onderzoek nodig.

In de tussentijd, als u mij wilt excuseren, moet ik een heel groot persoon gaan kapen en mijn M&Ms kostuum theorie gaan testen.

Adam, H., & Galinsky, A. (2012). Enclothed cognition Journal of Experimental Social Psychology DOI: 10.1016/j.jesp.2012.02.008