Homobar
Gezamelplaatsen waar homoseksuelen graag komen, zijn al eeuwenlang in gebruik. Al in de 17e eeuw werd melding gemaakt van het bestaan van bars en clubs die openlijk homoseksuele klanten in verschillende grote Europese steden ontvingen, of deze tenminste tolereerden. De White Swan (opgericht door James Cook en Yardley, volledige naam onbekend), in Vere Street, in Londen, Engeland, werd in 1810 overvallen tijdens de zogenaamde Vere Street Coterie. De overval leidde tot de terechtstelling van John Hepburn en Thomas White wegens sodomie. De plaats was het toneel van vermeende homohuwelijken die werden voltrokken door dominee John Church.
Het is niet duidelijk welke plaats de eerste homobar in de moderne zin is. In Cannes, Frankrijk, was al in 1885 zo’n bar geopend, en in Berlijn waren er rond 1900 veel meer. In het Verenigd Koninkrijk en Nederland werden gedurende het eerste kwart van de 20e eeuw homobars opgericht.
FrankrijkEdit
De allereerste homobar in Europa en waarschijnlijk in de wereld was de Zanzibar in Cannes aan de Franse Rivièra. De Zanzibar werd geopend in 1885 en heeft 125 jaar bestaan, voordat het in december 2010 werd gesloten. Onder de bezoekers waren veel artiesten, zoals acteur Jean Marais en de komieken Thierry Le Luron en Coluche.
Parijs werd bekend als een centrum voor homocultuur in de 19e eeuw, waardoor de stad een queer hoofdstad werd in het begin van de 20e eeuw, toen de wijken Montmartre en Pigalle ontmoetingsplaatsen waren van de LGBT-gemeenschap. Hoewel Amsterdam, Berlijn en Londen meer ontmoetingsplaatsen en organisaties hadden dan Parijs, stond laatstgenoemde bekend om de “flamboyantie” van LGBT-wijken en de “zichtbaarheid” van LGBT-beroemdheden.
Parijs behield het imago van LGBT-hoofdstad na het einde van de Tweede Wereldoorlog, maar het centrum van de ontmoetingsplaats verschoof naar Saint-Germain-des-Prés. In de jaren 1950 en 1960 tolereerden de politie en de autoriteiten homoseksuelen zolang het gedrag privé en uit het zicht was, maar er vonden razzia’s op homobars plaats en het kwam voor dat de eigenaars van de bars betrokken waren bij het faciliteren van de razzia’s. Lesbiennes bezochten zelden homobars en gingen in plaats daarvan om met vrienden. Lesbiennes die wel naar bars gingen, kwamen vaak uit de arbeidersklasse. Chez Moune, geopend in 1936, en New Moon waren 20e-eeuwse lesbische cabarets gevestigd op Place Pigalle, die in de 21e eeuw werden omgebouwd tot clubs met gemengde muziek.
Sinds de jaren tachtig is de wijk Le Marais het centrum van de homoscene in Parijs.
DuitslandEdit
In Berlijn was er al rond 1900 een homo- en lesbisch nachtleven, dat in de loop van de jaren twintig zeer open en bruisend werd, vooral in vergelijking met andere hoofdsteden. Vooral in de wijk Schöneberg rond de Nollendorfplatz waren er veel cafés, bars en clubs, die ook homo’s aantrokken die uit angst voor vervolging hun eigen land moesten ontvluchten, zoals bijvoorbeeld Christopher Isherwood. De homoclub Eldorado in de Motzstraße was internationaal bekend om zijn travestietenshows. Er was ook een relatief groot aantal plaatsen voor lesbiennes. Binnen een paar weken na de machtsovername door de nazi’s in 1933 werden veertien van de bekendste homo-etablissementen gesloten. Nadat homoseksualiteit in 1969 werd gedecriminaliseerd, werden in West-Berlijn veel homobars geopend, wat resulteerde in een levendige homoscene.
Verenigd KoninkrijkEdit
In de 18e eeuw waren molly houses clandestiene clubs waar homoseksuele mannen elkaar konden ontmoeten, drinken, dansen en seks met elkaar konden hebben. Een van de beroemdste was Mother Clap’s Molly House.
De eerste homobar in Groot-Brittannië in de moderne zin was The Cave of the Golden Calf, opgericht als nachtclub in Londen. Het opende zijn deuren in een ondergrondse locatie in Heddon Street 9, vlak bij Regent Street, in 1912 en werd een trekpleister voor welgestelden, aristocraten en bohémiens. De oprichtster, Frida Strindberg, geboren Uhl, zette de club op als een avant-gardistische en artistieke onderneming. De club bood een solide model voor toekomstige nachtclubs.
Nadat homoseksualiteit in 1967 in het Verenigd Koninkrijk werd gedecriminaliseerd, werd de homobarcultuur zichtbaarder en geleidelijk aan werd Soho het centrum van de Londense LGBT-gemeenschap, die tegen het begin van de jaren negentig “stevig gevestigd” was. Homobars, cafés, restaurants en clubs zijn gecentreerd in Old Compton Street.
Ook andere steden in het Verenigd Koninkrijk hebben wijken of straten met een concentratie van homobars, zoals bijvoorbeeld Stanley Street Quarter in Liverpool, Canal Street in Manchester en de Gay Village in Birmingham.
NederlandEdit
In Amsterdam waren er in het eerste kwart van de 20e eeuw al een paar homobars. De bekendste was The Empire , in Nes, dat in 1911 voor het eerst werd genoemd en tot eind jaren dertig heeft bestaan. Het oudste dat nog bestaat is Café ’t Mandje, dat in 1927 werd geopend door de lesbische Bet van Beeren. Het sloot in 1982, maar werd in 2008 heropend.
Na de Tweede Wereldoorlog stelde het Amsterdamse stadsbestuur zich nogal pragmatisch op en gedoogde het bestaan van homobars. In de jaren zestig groeide hun aantal snel en groepeerden ze zich in en rond een aantal straten, hoewel dit beperkt bleef tot bars, clubs en winkels en het nooit woonwijken voor homo’s werden, zoals de gay villages in de VS.
Sinds eind jaren vijftig was de belangrijkste Amsterdamse homostraat de Kerkstraat, die begin jaren tachtig werd opgevolgd door de Reguliersdwarsstraat, toen hier de eerste openlijk homoseksuele gelegenheden openden, zoals het beroemde café April in 1981, gevolgd door dancing Havana in 1989. Andere straten waar nog steeds concentraties homobars te vinden zijn, zijn de Zeedijk, de Amstel en de Warmoesstraat, de laatste het centrum van de Amsterdamse leerscene, waar de eerste lederbar al rond 1955 werd geopend.
DenemarkenEdit
De bar Centralhjørnet in Kopenhagen opende in 1917 en werd in de jaren vijftig een homobar. Het beweert nu een van de oudste homobars van Europa te zijn. De belangrijkste homowijk van Kopenhagen is het Quartier Latin.
RuslandEdit
Omwille van de hoge prevalentie van homofobie in Rusland, hebben de patroons van homobars er vaak op hun hoede moeten zijn voor pesterijen en aanvallen. In 2013 werden de muren van de grootste homobar van Moskou, Central Station, beschoten met geweervuur, werd er schadelijk gas losgelaten op een menigte van 500 klanten en werd het plafond bijna naar beneden gehaald door een bende die de mensen binnen wilde verpletteren. Desondanks neemt het homonachtleven in Moskou en Sint-Petersburg toe, met dragshows en Russische muziek, en sommige bars bieden ook discrete taxidiensten voor alleen-homo’s.
SpanjeEdit
Onder de dictatuur van generaal Francisco Franco van 1939-1975, homoseksualiteit was illegaal. In 1962 opende echter de eerste homobar van Spanje, Tony’s, in Torremolinos en in de jaren zestig en begin jaren zeventig ontstond ook in Barcelona een clandestiene homobar-scene.
Verenigde StatenEdit
Er zijn veel instellingen in de Verenigde Staten die beweren de oudste homobar van dat land te zijn. Sinds het verbod eindigde in 1933, zijn er een aantal plaatsen open en continu actief sinds die datum:
- The Atlantic House in Provincetown, Massachusetts, werd gebouwd in 1798 en was een taverne en postkoets halte voordat het een de facto homobar werd nadat kunstenaars en acteurs, waaronder Tennessee Williams, zomers begonnen door te brengen in Provincetown in de jaren 1920.
- The Black Cat Bar, opgericht in 1906 en weer actief nadat het verbod in 1933 werd opgeheven, was gevestigd in San Francisco’s North Beach buurt en was het middelpunt van een van de vroegste overwinningen van de homofiele beweging. In 1951 bevestigde het Hooggerechtshof van Californië het recht van homoseksuelen om bijeen te komen in een zaak die was aangespannen door de heteroseksuele eigenaar van de bar.
- Een van de eerste lesbische bars was de beroemde Eve’s Hangout, ook wel Eve Adams Tearoom genoemd. Het sloot na een politie-inval in 1926. Eva Kotchever, de eigenares, werd naar Europa gedeporteerd en in Auschwitz vermoord.
- De Black Cat Tavern opende in november 1966 en was een van de vele LGBT-bars die werden binnengevallen, wat gebeurde op Nieuwjaarsdag in 1967. Het wordt nu beschouwd als een historisch-cultureel monument van Los Angeles.
- Van de Double Header in Seattle’s Pioneer Square wordt beweerd dat het de oudste homobar aan de Noord-Amerikaanse westkust is, actief sinds 1933.
- Esta Noche was de eerste gay Latino bar die in 1979 werd geopend. Het was gelegen aan Mission Street en 16th Street. Het werd in 1997 gesloten als een van de laatste Latino homobars in het Mission District.
- Maud’s Study (961 Cole Street San Francisco), te zien in de film Last Call at Maud’s, was een lesbische bar die in 1966 werd opgericht door Rikki Streicher en in september 1989 werd gesloten. Bij sluiting werd beweerd dat het de oudste continu werkende lesbische bar was. Het sloot tijdens de AIDS crisis toen een “clean and sober” mentaliteit veel bars deed sluiten.
- In New York City stamt de moderne homobar uit de Julius Bar, opgericht door de plaatselijke socialite Matthew Nicol, waar de Mattachine Society op 21 april 1966 een “Sip-In” hield om een regel van de New York State Liquor Authority aan te vechten die het schenken van alcoholische dranken aan homo’s verbood, omdat zij als wanordelijk werden beschouwd. De uitspraak van de rechtbank dat homo’s vreedzaam in bars mochten samenkomen zou in 1967 leiden tot de opening van de Stonewall Inn een blok zuidwest, die op zijn beurt leidde tot de Stonewall-rellen van 1969. Julius is de oudste nog werkende homobar van New York City.
- Korner Lounge (1933) in Shreveport, Louisiana is vermoedelijk de op een na oudste nog steeds functionerende homobar in het land.
- Cafe Lafitte in Ballingschap in New Orleans, daterend uit 1933 en het einde van de Drooglegging, beweert de oudste continu werkende homobar in de Verenigde Staten te zijn.
- The White Horse Inn in Oakland, Californië, ook legaal actief sinds de Drooglegging, maar waarschijnlijk in de periode dat de verkoop van alcohol in de VS verboden was, beweert ook de oudste nog functionerende homobar te zijn.
MexicoEdit
Door een inval op een travestietenbal in Mexico-Stad in 1901, waarbij 41 mannen werden gearresteerd, is het getal 41 symbool komen te staan voor mannelijke homoseksualiteit in de Mexicaanse populaire cultuur, en komt het vaak voor in grappen en in terloopse plagerijen. De inval in de “Dans van de 41” werd gevolgd door een minder bekende inval in een lesbische bar op 4 december 1901 in Santa Maria. Ondanks de internationale depressie van de jaren dertig en samen met de sociale revolutie onder leiding van Lázaro Cárdenas (1934-1940), ging de groei van Mexico Stad gepaard met de opening van homobars en homobadhuizen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er tien tot vijftien homobars in Mexico-Stad, waar in ten minste twee bars, El África en El Triunfo, gedanst mocht worden. Er mocht niet worden gedanst in tenminste twee bars, El África en El Triunfo. In 1959 sloot burgemeester Ernesto Uruchurtu alle homobars na een gruwelijke drievoudige moord. Maar tegen het einde van de jaren 1960 hadden verschillende Mexicaanse steden homobars en, later, dansclubs in Amerikaanse stijl. Deze plaatsen waren soms clandestien, maar werden door de plaatselijke autoriteiten getolereerd, wat vaak betekende dat ze mochten blijven bestaan zolang de eigenaars steekpenningen betaalden. In grote steden als Guadalajara, Acapulco, Veracruz en Mexico-Stad werd een vrij zichtbare aanwezigheid ontwikkeld. Vandaag de dag telt Mexico-Stad talrijke homobars, waarvan vele in de Zona Rosa, met name in de Amberes-straat, terwijl er ook een breed en gevarieerd homonachtleven bloeit in Guadalajara, Acapulco, in Cancún, dat wereldwijde toeristen aantrekt, in Puerto Vallarta, dat veel Amerikanen en Canadezen aantrekt, en in Tijuana, met zijn grensoverschrijdende publiek. Er zijn echter ten minste enkele homobars in de meeste grote steden.
SingaporeEdit
Het eerste geregistreerde gebruik van de term “gay bar” staat in de dagboeken van de homoseksuele Britse komiek Kenneth Williams: “16 januari 1947. Ging naar de homobar die helemaal niet homofiel was.” In die tijd diende Williams in het Britse leger in Singapore. In de jaren 1970 begonnen hetero nachtclubs hun deuren te openen voor homoseksuele klanten op bepaalde avonden van de week. In de jaren ’80 opende een lesbische bar genaamd Crocodile Rock in Far East Plaza, die tot op de dag van vandaag de oudste lesbische bar in Singapore is. Tegenwoordig zijn er veel homobars te vinden op Neil Road, van Taboo en Tantric, tot Backstage Bar, May Wong’s Café, DYMK en Play. Mega-clubs als Zouk en Avalon zijn ook een grote trekpleister voor het gay publiek.
ChinaEdit
De oudste homobar in Beijing is de Half-and-Half, die in 2004 al meer dan tien jaar open was. De eerste lesbische bar was Maple Bar, in 2000 geopend door popzangeres Qiao Qiao. Qiao Qiao opende ook een andere populaire lesbische bar, Feng bar, ook bekend als Pipes, die in 2009 door de politie werd gesloten. De On/Off was een populaire bar voor zowel homo’s als lesbiennes. De toename van het aantal Chinese homo- en lesbobars in de afgelopen jaren houdt verband met de openstelling van China voor het mondiale kapitalisme en de daaruit voortvloeiende economische en sociale herstructurering.
JapanEdit
De oudste continu werkende Japanse homobar, New Sazae, opende in Tokio in 1966. De meeste homobars in Tokio bevinden zich in de wijk Shinjuku Ni-chōme, waar zich ongeveer 300 bars bevinden. Elke bar kan slechts plaats bieden aan ongeveer een dozijn mensen; als gevolg daarvan zijn veel bars gespecialiseerd op basis van interesse.
Zuid-KoreaEdit
In Seoul kwamen de meeste homobars oorspronkelijk samen in de buurt van het Itaewon-gebied van Seoul, in de buurt van de militaire basis van de VS. Maar de laatste jaren hebben zich meer clubs gevestigd in de wijk Sinchon, wat erop wijst dat de “veilige ruimtes” voor Koreaanse LGBT’s zich hebben uitgebreid tot buiten de buitenlandse zones, die van oudsher toleranter waren. Een mannelijke barman zei dat de Koreaanse barcultuur niet zo direct is als in de Verenigde Staten, waar klanten hun belangstelling voor een andere klant kenbaar maken door hem via een ober een drankje te bestellen. De oudste lesbische bar in Seoul is Lesbos, die in 1996 van start ging.
JordaniëEdit
De beroemdste en oudste homovriendelijke inrichting van Jordanië is een combinatiebar/café/restaurant en boekhandel in Amman, genaamd Books@cafe, geopend in 1997. Toen de bar voor het eerst werd geopend, werd deze geïnfiltreerd door undercoveragenten van de regering die bezorgd waren over het effect op de publieke moraal en de eigenaar als homoseksueel bekendmaakten aan zijn familie en vrienden. Nu beweert de eigenaar echter geen problemen met de regering te hebben en heeft hij inmiddels een tweede vestiging geopend.
Zuid-AfrikaEdit
De geschiedenis van homo- en lesbobars in Zuid-Afrika weerspiegelt de raciale verdeeldheid die begon in het Apartheidstijdperk en tot op zekere hoogte voortduurt in de 21e eeuw.
De eerste blanke homobar opende eind jaren veertig in het Carlton Hotel in het centrum van Johannesburg en richtte zich uitsluitend op mannen van welstand. In de jaren zestig openden zich andere bars in de stad, die meer blanke mannen uit de midden- en arbeidersklasse trokken; lesbiennes waren uitgesloten. De taal van Gayle had zijn wortels in de Kaap-Kleurlingen en Afrikaans sprekende ondergrondse homobarcultuur. In 1968, toen de regering dreigde met repressieve anti-homowetgeving, ging de homocultuur nog verder ondergronds, wat betekende dat clubs en bars vaak de enige plaatsen waren om elkaar te ontmoeten. Deze bars waren vaak het doelwit van politie-invallen. Het decennium van de jaren zeventig was de periode waarin stedelijke homoclubs wortel schoten. De populairste homoclub van Johannesburg was The Dungeon, die zowel vrouwen als mannen aantrok, en bleef bestaan tot in de jaren negentig. De politieaanval op de New Mandy’s Club in 1979, waarbij de klanten terugvochten, wordt wel de Stonewall van Zuid-Afrika genoemd.
In de jaren tachtig werden de politie-invallen op blanke homoclubs minder omdat de apartheidsregering te maken kreeg met meer en meer verzet van de zwarte bevolking. In de zwarte townships boden sommige shebeens, bars zonder vergunning die in huizen en garages waren gevestigd, onderdak aan LGBTQ-klanten. Tijdens de strijd tegen apartheid waren sommige van deze shebeens belangrijke ontmoetingsplaatsen voor zwarte homo- en lesbische verzetsstrijders. Lee’s, een shebeen in Soweto, werd bijvoorbeeld gebruikt als ontmoetingsplaats voor zwarte homo’s die deel uitmaakten van de Gay Association of South Africa (GASA), maar zich niet welkom voelden in de GASA-kantoren.
Met de invoering van de post-apartheidsgrondwet van 1996, die discriminatie op basis van seksuele geaardheid en ras verbood, explodeerde het Zuid-Afrikaanse gay nachtleven, hoewel veel bars nog steeds op ras gesegregeerd waren, en minder zwarten dan blanken naar de stedelijke bars gingen. De inaugurele Gay Shebeen Tour in 2005 werd aangekondigd als een kroegentocht voor homo’s die Zuid-Afrikanen en buitenlanders de gelegenheid zou bieden om “de echte Afrikaanse gay Shebeen cultuur te ervaren”.
Leave a Reply