FUO

2. een ziekte die gekenmerkt wordt door een duidelijke stijging van de lichaamstemperatuur. Voor specifieke ziekten, zie de eponieme of beschrijvende naam, zoals rocky mountain spotted fever of buiktyfus. Andere aandoeningen waarbij een verhoogde lichaamstemperatuur optreedt, zijn hitte-uitputting en hitteberoerte.
Normale lichaamstemperatuur in rust is 37°C (98,6°F). Dit is een gemiddelde of gemiddelde lichaamstemperatuur die varieert van persoon tot persoon en van uur tot uur bij een individu. De manier waarop de lichaamstemperatuur wordt gemeten, beïnvloedt de meting. De normale orale temperatuur varieert van 36° tot 37,5°C (96,8° tot 99,5°F). Als de temperatuur rectaal wordt gemeten, ligt de norm 0,5°C (1°F) hoger. Een axillaire temperatuur zou 0,5°C (1°F) lager zijn. Omwille van deze verschillen moet bij het noteren van de temperatuur altijd het getal gevolgd worden door de manier waarop de temperatuur werd gemeten.
Factoren die een tijdelijke verhoging van de lichaamstemperatuur kunnen veroorzaken, zijn onder meer leeftijd, fysieke activiteit, emotionele stress en ovulatie. Als iemand voortdurend een verhoogde temperatuur heeft, is er sprake van koorts. Van lage koorts is sprake wanneer de temperatuur bij orale inname tussen 37,5° en 38,2°C (99,5° en 101°F) ligt. Er is sprake van hoge koorts wanneer de orale temperatuur hoger is dan 38,2°C (101°F).
Typen koorts zijn aanhoudende of continue koorts, waarbij de koorts meer dan 24 uur aanhoudt zonder aanzienlijke variatie of terugkeer naar de normale lichaamstemperatuur; intermitterende koorts, waarbij de pieken in de koorts ten minste eenmaal per 24 uur worden gescheiden door een terugkeer naar de normale lichaamstemperatuur; remitterende koorts, waarbij de verhoogde lichaamstemperatuur elke dag schommelingen vertoont, maar nooit naar de normale temperatuur terugkeert; en recurrente (of recidiverende) koorts, waarbij perioden van koorts en normale lichaamstemperatuur elkaar afwisselen en elk ongeveer 5 tot 7 dagen duren.
De regeling van de lichaamstemperatuur staat onder controle van de hypothalamus. Thermolyse, of het afvoeren van lichaamswarmte, wordt geregeld door de hypothalamus anterior in samenwerking met het parasympatische zenuwstelsel. Het totale effect van warmteverlies wordt bereikt door vasodilatatie van de perifere bloedvaten, meer zweten, en verminderde metabolische en spieractiviteiten. De productie en het behoud van lichaamswarmte, of thermogenese, wordt geregeld door de hypothalamus posterior in samenwerking met het sympatische zenuwstelsel. De mechanismen waardoor lichaamswarmte wordt geproduceerd en behouden, staan tegenover die waardoor warmteverlies toeneemt, namelijk door vernauwing van de huidbloedvaten, verminderde zweetklieractiviteit en verhoogde metabolische en musculaire activiteiten.
Koorts ontwikkelt zich wanneer er een verstoring optreedt in de homeostatische mechanismen waardoor de hypothalamus een evenwicht handhaaft tussen warmteproductie en perifeer warmteverlies. Hoewel uitdroging, hersenbloeding, hitteberoerte, thyroxine en bepaalde andere geneesmiddelen een verhoogde lichaamstemperatuur of hyperthermie kunnen veroorzaken, ontstaat koorts in de eigenlijke zin van het woord als gevolg van een ontsteking of infectie, of beide. Tijdens de infectie- en ontstekingsprocessen worden in het lichaam bepaalde stoffen geproduceerd die pyrogenen worden genoemd. Deze endogene pyrogenen zijn het resultaat van ontstekingsreacties, zoals die welke optreden bij weefselschade, celnecrose, afstoting van getransplanteerde weefsels, maligniteit en antigeen-antilichaamreacties. Exogene pyrogenen worden in het lichaam gebracht wanneer het wordt binnengedrongen door bacteriën, virussen, schimmels en andere soorten besmettelijke organismen.
Endogene pyrogenen werken rechtstreeks in op de hypothalamus en beïnvloeden de thermostatische functies ervan door deze op een hogere temperatuur te “resetten”. Wanneer dit gebeurt, gaan alle fysiologische activiteiten die te maken hebben met warmteproductie en -behoud werken om de lichaamstemperatuur op een hoger setpoint te houden. De symptomen van koude en rillingen zijn het gevolg van een verhoogde spieractiviteit, die een poging van het lichaam is om zijn temperatuur op de hogere stand te brengen. Deze verhoogde spieractiviteit gaat gepaard met een verhoging van de stofwisselingssnelheid, die op haar beurt de vraag naar voedingsstoffen en zuurstof doet toenemen. Uiterlijke tekenen van deze interne activiteiten zijn een hogere polsslag, verhoogde ademhaling, en dorst veroorzaakt door het verlies van extracellulair water via de longen. De polsslag neemt toe met ongeveer acht tot tien slagen per minuut voor elke graad temperatuurstijging.
Als de lichaamstemperatuur eenmaal het setpoint van de hypothalamische thermostaat heeft bereikt, houden de mechanismen van warmteproductie en warmteverlies hem op een tamelijk constant niveau en blijft de koorts aanhouden. Dit wordt soms de tweede fase van koorts genoemd. Als de koorts aanhoudt, wordt het vocht- en elektrolytenverlies ernstiger en zijn er tekenen van cellulaire dehydratatie. In dit stadium kunnen delirium bij oudere personen en convulsies bij zuigelingen en kinderen optreden. Aangenomen wordt dat koortsstuipen bij kinderen nauw verband houden met cerebrale schade die later in het leven tot uiting komt in afebrile convulsies.
Duurzame koorts leidt uiteindelijk tot weefselvernietiging ten gevolge van het katabolisme van lichaamseiwitten. Hierdoor ervaart de patiënt spierpijn en -zwakte, malaise en de uitscheiding van albumine in de urine. Ook anorexia komt voor. Als het lichaam niet voldoende energie via de voeding binnenkrijgt om aan zijn stofwisselingsbehoeften te voldoen, kataboliseert het zijn eigen vet en eiwit. De patiënt verliest dan snel gewicht en kan ketose en metabole acidose ontwikkelen.
De periode waarin de koorts afneemt, wordt de periode van defervescentie genoemd. Deze periode kan snel en dramatisch verlopen, want de temperatuur daalt in enkele uren van een hoogtepunt tot normaal. Dit wordt de crisis genoemd, dat wil zeggen het kritieke punt waarop de koorts wordt doorbroken. Een meer geleidelijke reset van de thermostaat en een langzame daling van de koorts wordt oplossing van de koorts door lysis genoemd.