Donna Jean Godchaux’s Long, Strange Trip

Fred Hermansky/NBC/NBCU Photo Bank via Getty Images

Donna Jean Godchaux weet wat je denkt, zeker als je een Deadhead bent: Dat haar stem niet altijd spot-on was toen ze lid was van de Grateful Dead in de jaren zeventig. “Ik kan mezelf niet erg verdedigen,” zegt Godchaux, die op hits van Elvis Presley en Neil Diamond zong voordat ze bij Garcia en Co. kwam. “Ik was een studiozangeres, die nooit vals zong. Ik was gewend om koptelefoons te hebben en in een gecontroleerde omgeving te zijn.

20 essentiële live Dead-shows

“Toen, opeens, ging ik naar het podium met de Dead in Winterland,” vervolgt ze. “Alles was zo luid op het podium. En niet te vergeten dat ik beschonken was. Ik kan mezelf niet erg verdedigen, maar ik kan het daar niet allemaal de schuld van geven.” Godchaux laat een lach horen. “Ik heb op Facebook mensen zien zeggen: ‘Nou, ze zongen zelf ook niet altijd zo geweldig!'”

Vijfendertig jaar nadat zij en wijlen haar man, pianist Keith Godchaux, de Dead verlieten, kan Godchaux wel gniffelen over sommige van die ervaringen. In de jaren sinds ze de band verliet, heeft Godchaux haar eigen lange, vreemde reis gemaakt: Ze verwerkte de dood van haar man, verliet de muziekbusiness voor meer dan tien jaar, en keerde uiteindelijk terug naar Alabama, waar ze geboren en getogen is.

Godchaux’s nieuwe album, Back Around – het derde dat ze onder haar eigen naam uitbracht sinds ze zich in de jaren negentig weer met rock en soul inliet – is wat Godchaux “mijn reis” noemt. De plaat, gemaakt in Alabama, is een eerbetoon aan de Southern soul die ze voor het eerst zong (in originelen als “Don’t Ask Me Why” en een cover van Wilson Pickett’s “Don’t Fight It”), covers van klassiekers uit de jaren zestig (the Stones’ “19th Nervous Breakdown”, the Beatles’ “She Said She Said”, the Youngbloods’ “Darkness, Darkness”), zelfs een knipoog naar haar vroegere werkkring met een cover van the Dead’s “Crazy Fingers”. “Als mensen denken dat de Grateful Dead een simpele countryband waren of wat ze ook denken, probeer dat nummer maar eens te spelen, weet je?” zegt ze. “Het heeft een ongebruikelijke akkoordenstructuur. Maar ik heb altijd gehouden van de eenvoud waarmee Garcia dat nummer zong. Hij probeerde niet om er een hoop verschillende licks in te stoppen, vocaal. Hij zong gewoon de melodie. Hij hoefde niets anders te doen. Dus het brengt me terug naar hem, toen ik hem dat hoorde zingen. I tried to stay true to that.”

Voordat ze de Dead ontmoette, was toenmalig Donna Thatcher een veelgevraagd achtergrondzangeres in Memphis en Muscle Shoals in het midden en het einde van de jaren zestig. Hoewel haar naam in die tijd zelden op de album credits verscheen, is Godchaux’s stem te horen op een keur aan hits die in die tijd werden uitgebracht: Percy Sledge’s “When a Man Loves a Woman,” R.B. Greaves’ “Take a Letter, Maria,” en Neil Diamond’s “Brother Love’s Travelling Salvation Show.” Ze nam ook op met Joe Tex, Boz Scaggs, Dionne Warwick en Ben E. King, onder anderen.

Inside the Dead’s grootste jaar: 1977

En, natuurlijk, Elvis: Toen de King in 1969 in Memphis opnames maakte, maakte Godchaux deel uit van het aanzwellende achtergrondkoor dat te horen was op “Suspicious Minds,” “In the Ghetto,” en andere nummers die in de befaamde American Sound Studio werden opgenomen. “Mijn rug was naar de deur gekeerd toen Elvis binnenkwam, en ik wist dat hij binnengekomen was,” zegt ze. “Hij had dat soort charisma en kracht over zich.” Tijdens de sessies luisterde Presley naar elke zanger afzonderlijk en bekritiseerde elke zanger (“het was heel intens,” herinnert ze zich), maar Godchaux zegt dat iedereen zo veel mogelijk het hoofd koel hield. “Toen we aan het zingen waren, waren we zo professioneel – we knipperden geen oog,” zegt ze. Zij en de andere zangeressen werden na afloop alleen maar gek van opwinding: “We gingen met hem op de foto na de sessie en daarna gingen we naar het International House of Pancakes in Memphis en schreeuwden een uur lang moord en brand, terwijl we die kleine polaroidfoto van ons en Elvis samen omhoog hielden.”

In 1970 liet Godchaux haar carrière als studiozangeres achter zich en verhuisde naar San Francisco, waar ze de Dead zag spelen in Winterland en uiteindelijk haar aanstaande echtgenoot Keith ontmoette. Dankzij Donna’s aandringen – ze benaderde Garcia in de Keystone club in San Francisco – werd het koppel uiteindelijk lid van de band: “Ik vertelde Jerry dat Keith in de band moest en dat ik zijn telefoonnummer nodig had, en ik kreeg zijn nummer!” De Godchauxs werden belangrijke leden tijdens een van de meest glorieuze tijdperken van de Dead; ze zijn te horen op klassieke Dead albums zoals Europe ’72, Wake of the Flood, en Terrapin Station.

Op het einde van het decennium echter, had de rock en road levensstijl zijn weg gehad met de Godchauxs: Keith was weggezonken in een drugsverslaving, de relatie van het koppel groeide onstabiel en Donna had nog steeds moeite om zichzelf op het podium te horen. “Keith en ik, we waren dronken,” zegt ze. “We waren uitgeput. En de band was samen met ons uitgeput. Keith en ik konden met elkaar opschieten maar dan werd ik kwaad op hem, of bla, bla… . al dat soort dingen zitten in de mix. Er was al het misbruik – laten we het zo noemen – dat bij alles betrokken was, en dat voegde toe aan de onrust. De band wist dat we uit de band moesten, en Keith en ik hadden het gehad over ‘Hoe in hemelsnaam stop je met de Grateful Dead?'” Op een groepsbijeenkomst bij de Godchaux thuis in 1979, kwam iedereen tot een gezamenlijk besluit: Het was tijd voor het stel om te vertrekken. “Het was triest, maar het was wat er moest gebeuren,” zegt ze. “Het werd voor niemand meer winstgevend. Wij moesten gaan, en zij moesten ons laten gaan.”

Met hun jonge zoon Zion, verhuisden de Godchauxs voor een tijd terug naar Alabama. “Er was hier niets om je af te leiden op het gebied van drugs,” zegt Godchaux. “We brachten onze tijd door op de Tennessee River, op de meren, skiënd en varend. Keith was erg gelukkig, en wij ook.” De twee vormden de Heart of Gold Band, genoemd naar een regel in “Scarlet Begonias”, maar het was van korte duur: Keith Godchaux overleed bij een auto-ongeluk in Marin County in 1980.

Op een dag hoopt Godchaux Keith & Donna opnieuw uit te brengen, de uitverkochte set Marin Country R&B en soul die zij en haar overleden man in 1975 opnamen met de hulp van Garcia. Het album kreeg destijds gemengde kritieken, en Godchaux is het niet oneens met sommige van die beoordelingen. “Ik heb er problemen mee, zoals onze versie van ‘River Deep, Mountain High,’ maar ik herinner me nog steeds de geest ervan,” zegt ze. “Ik zou je bijna van dag tot dag kunnen vertellen wat daarmee gebeurde. Hier zijn Garcia en Keith en ik die in Stinson Beach wonen en we namen het op in onze woonkamer toen Zion lag te slapen toen hij vier maanden oud was. Het was zo speciaal. En ik kan het niet herhalen. Keith is weg en Jerry is weg. Het kan me niet schelen wat de critici ooit over die plaat zeggen. Ik hou nog steeds van wat we toen samen deden.”

Na de dood van haar man hertrouwde Godchaux uiteindelijk – met Bay Area bassist David MacKay, met wie ze nog steeds getrouwd is – en kwam haar leven in een “andere stroom” terecht (voor een korte periode zong ze soms in de kerk). Maar vanaf de jaren negentig begon Godchaux haar weg terug te vinden naar de rock & roll, en zij en MacKay begonnen hun eigen indie label, Heart of Gold Records. In 1998 maakte Godchaux eindelijk haar eerste solo album. Tot op de dag van vandaag toert ze af en toe met haar band, waarin naast MacKay ook zanger-gitarist Jeff Mattson zit, die zijn tijd verdeelt tussen haar band en de vermaarde Dead tribute band the Dark Star Orchestra. Wat betreft de 50e verjaardag van de Dead volgend jaar, zegt Godchaux dat ze nog niets gehoord heeft over eventuele plannen, maar ze sluit niet uit dat ze weer met de overlevende leden zal zingen. “Wie weet?” zegt ze. “Ik heb nog geen discussie gehoord. Maar je weet nooit wat er gaat gebeuren met die jongens.”

Twintig jaar geleden verhuisde Godchaux terug naar Alabama om bij familie te zijn, en zowel de titel als het titelnummer van Back Around zinspelen op die full-circle verandering – en haar in het reine komen met haar verleden. “Ik heb natuurlijk veel spijt, net als van beslissingen die je in je leven neemt,” zegt ze. “Je kunt niet meer goedmaken wat er niet meer is, maar je kunt wel doorgaan op een reis die je ergens heen brengt. Een van de teksten in ‘Back Around’ is: ‘Looking for what might have been can tear you down.’ Als je terug blijft kijken, heb je niets. Als je vooruit kijkt naar wat er voor je ligt, dan is het leven goed.”