United States History II

Andrew Carnegie „The Gospel of Wealth” (1889)

I. PROBLEM ADMINISTRACJI BOGACTWEM

Problemem naszego wieku jest właściwa administracja bogactwami, aby więzy braterstwa mogły nadal łączyć bogatych i biednych w harmonijnym związku. Warunki ludzkiego życia nie tylko zostały zmienione, ale wręcz zrewolucjonizowane w ciągu ostatnich kilkuset lat. W dawnych czasach nie było wielkiej różnicy między mieszkaniem, ubiorem, jedzeniem i środowiskiem wodza a tymi, którzy z niego korzystali. . . . Kontrast między pałacem milionera a chatą robotnika w dzisiejszych czasach jest miarą zmiany, która nastąpiła wraz z cywilizacją. Nad tą zmianą nie należy jednak ubolewać, lecz przyjąć ją z zadowoleniem jako wysoce korzystną. Dla postępu rasy jest dobrze, powiedzmy, niezbędne, że domy niektórych powinny być domami dla wszystkiego, co jest najwyższe i najlepsze w literaturze i sztuce, i dla wszystkich wyrafinowań cywilizacji, raczej niż że żaden nie powinien być takim. O wiele lepsza jest ta wielka nieregularność niż powszechna nędza. Bez bogactwa nie może być Meccenas.

Dziś świat otrzymuje towary doskonałej jakości po cenach, które nawet poprzednie pokolenie uznałoby za niewiarygodne. W świecie handlowym podobne przyczyny przyniosły podobne rezultaty, na czym skorzystała cała rasa. Biedni cieszą się tym, na co bogaci nie mogli sobie wcześniej pozwolić. To, co było luksusem, stało się niezbędne do życia. …

Sprzeciw wobec fundamentów, na których opiera się społeczeństwo, nie jest w porządku, ponieważ stan rasy jest lepszy z tymi fundamentami niż z jakimikolwiek innymi, które zostały wypróbowane…. . . Nagromadzenie bogactwa przez tych, którzy mieli zdolność i energię, by je wytworzyć, nie przyniosło rasie żadnego zła, lecz dobro. Zaczynamy więc od stanu rzeczy, w którym najlepsze interesy rasy są promowane, ale który nieuchronnie daje bogactwo nielicznym. . . . Jaki jest właściwy sposób administrowania bogactwem po tym, jak prawa, na których opiera się cywilizacja, wrzuciły je w ręce nielicznych? …

Istnieją tylko trzy sposoby, w jakie nadwyżka bogactwa może zostać rozdysponowana. Może być pozostawiona rodzinom zmarłych; może być zapisana w testamencie na cele publiczne; lub wreszcie może być zarządzana przez jej posiadaczy za ich życia. W pierwszym i drugim sposobie większość bogactw świata, które dotarły do nielicznych, była dotychczas wykorzystywana. Pozostaje więc tylko jeden sposób wykorzystania wielkich fortun; ale w tym mamy prawdziwe antidotum na tymczasowy nierówny podział bogactw, pojednanie bogatych i biednych – panowanie harmonii, inny ideał, różniący się od ideału komunistów, bo wymagający jedynie dalszej ewolucji istniejących warunków, a nie całkowitego obalenia naszej cywilizacji. Jest on oparty na najbardziej intensywnym indywidualizmie. . . . Pod jej rządami będziemy mieli idealne Państwo, w którym nadwyżka bogactwa niewielu stanie się, w najlepszym tego słowa znaczeniu, własnością wielu, ponieważ będzie zarządzana dla wspólnego dobra; a to bogactwo, przechodząc przez ręce niewielu, może stać się o wiele potężniejszą siłą dla podniesienia naszej rasy, niż gdyby było rozdzielane w małych sumach pomiędzy samych ludzi. Nawet najbiedniejsi mogą to dostrzec i zgodzić się, że wielkie sumy zebrane przez niektórych z ich współobywateli – wydane na cele publiczne, z których masy czerpią główną korzyść – są dla nich cenniejsze niż gdyby zostały rozproszone między nich w błahych kwotach w ciągu wielu lat.

Jeśli rozważymy wyniki, które płyną z Instytutu Coopera, na przykład. . . i porównamy je z tymi, które zapewniłaby dla dobra człowieka równa suma rozdzielona przez pana Coopera za jego życia w formie pensji, która jest najwyższą formą dystrybucji, będąc pracą wykonaną, a nie na cele charytatywne, możemy oszacować możliwości poprawy rasy, które tkwią w obecnym prawie akumulacji bogactwa. …

To, więc, jest uważane za obowiązek człowieka bogatego: Dać przykład skromnego, nie rzucającego się w oczy życia, unikając popisów i ekstrawagancji; zapewnić umiarkowane zaspokojenie uzasadnionych potrzeb tych, którzy są od niego zależni; i po uczynieniu tego, uważać wszystkie nadwyżki dochodów, które do niego przychodzą, po prostu za fundusze powiernicze, którymi on ma zarządzać i jest ściśle zobowiązany jako sprawa obowiązku, aby zarządzać w sposób, który, według jego oceny, jest najlepiej obliczony, aby przynieść najbardziej korzystne wyniki dla społeczności – człowiek zamożny staje się w ten sposób zwykłym powiernikiem i agentem dla swoich biedniejszych braci, wnosząc do ich służby swoją wyższą mądrość, doświadczenie i zdolność do administrowania, czyniąc dla nich lepiej niż oni mogliby lub mogliby zrobić dla siebie. …

W obdarowywaniu dobroczynnością, główną myślą powinno być pomaganie tym, którzy sami sobie pomogą; dostarczanie części środków, dzięki którym ci, którzy pragną się poprawić, mogą to uczynić; dawanie tym, którzy pragną się podnieść, pomocy, dzięki której mogą się podnieść; pomaganie, ale rzadko lub nigdy nie robienie wszystkiego. Ani jednostka, ani rasa nie są ulepszane przez dawanie jałmużny. Ci, którzy są godni pomocy, z wyjątkiem rzadkich przypadków, rzadko wymagają pomocy. Bogaty człowiek jest w ten sposób prawie ograniczony do naśladowania przykładów Petera Coopera, Enocha Pratta z Baltimore, Mr. Pratt z Brooklynu, senatora Stanforda i innych, którzy wiedzą, że najlepszym sposobem na przyniesienie korzyści społeczności jest umieszczenie w jej zasięgu drabiny, po której aspirujący mogą się wspiąć; wolnych bibliotek, parków i środków rekreacji, przez które ludzie są wspomagani w ciele i umyśle; dzieł sztuki, pewnych, że dadzą przyjemność i poprawią ogólny stan ludzi; w ten sposób zwracając swoją nadwyżkę bogactwa masie swoich bliźnich w formach najlepiej obliczonych na wyrządzenie im trwałego dobra.

W ten sposób problem bogatych i biednych zostanie rozwiązany. Prawa akumulacji będą wolne, prawa dystrybucji wolne. Indywidualizm będzie trwał nadal, ale milioner będzie tylko powiernikiem biednych, któremu na pewien czas powierzona zostanie duża część zwiększonego bogactwa społeczności, ale który będzie nim zarządzał znacznie lepiej, niż mógłby to zrobić lub zrobiłby dla siebie. W ten sposób najlepsze umysły osiągną taki etap w rozwoju rasy, w którym wyraźnie widać, że nie ma innego sposobu dysponowania nadwyżką bogactwa, który byłby godny zaufania myślących i gorliwych ludzi, w których ręce ona wpada, niż używanie jej rok po roku dla ogólnego dobra. …

Taka, moim zdaniem, jest prawdziwa ewangelia dotycząca bogactwa, posłuszeństwo której jest przeznaczone pewnego dnia rozwiązać problem bogatych i biednych oraz przynieść „pokój na ziemi, wśród ludzi dobrą wolę.”

.