Prusy Wschodnie

Prusy Wschodnie, niemieckie Ostpreussen, byłe niemieckie województwo ograniczone, między I a II wojną światową, na północy przez Morze Bałtyckie, na wschodzie przez Litwę, a na południu i zachodzie przez Polskę i wolne miasto Gdańsk (obecnie Gdańsk, Polska). Po II wojnie światowej jego terytorium zostało podzielone między Związek Radziecki i Polskę.

Nazwa Prusy jest językowo pochodzenia bałtyckiego; jej dawni mieszkańcy, wytępieni przez Krzyżaków, nazywali siebie Prusami. Kiedy w 1308 roku Krzyżacy podbili polską prowincję Pomorze, nazwa Prusy została rozszerzona w kierunku zachodnim na całe terytorium administrowane przez Zakon Krzyżacki. W 1466 r. Polska odzyskała Pomorze, a od tej daty do 1701 r. (kiedy elektor brandenburski został królem Prus) kraj będący w bezpośrednim posiadaniu korony polskiej nazywano Prusami Królewskimi, aby odróżnić go od ziem zatrzymanych przez rycerzy jako wasali Polski. Te ostatnie stały się w 1525 r. księstwem świeckim (Prusy Książęce) i zostały wyzwolone spod polskiej zwierzchności traktatem w Wehlau (1657). Od 1815 roku nazwa Prusy Wschodnie została nadana najbardziej na wschód wysuniętej prowincji Królestwa Pruskiego. Granice tej prowincji pozostały niezmienione do I wojny światowej. Jej powierzchnia wynosiła wówczas 14.284 mil kwadratowych (36.995 km kwadratowych), a liczba ludności w 1910 roku wynosiła 2.064.175 i była w większości luterańska. Już dawno temu stało się twierdzą pruskich Junkrów, wojskowej arystokracji, która posiadała tam rozległe posiadłości.

W wyniku Traktatu Wersalskiego (1919), terytorium Memel (Kłajpeda) zostało odebrane Niemcom (w 1924 roku zostało włączone do Litwy); powiat Soldau (Działdowo) został przekazany Polsce, a regencja Marienwerder (Kwidzyn), która była wcześniej częścią prowincji Prusy Zachodnie, dołączyła do Prus Wschodnich, teraz terytorialnie oddzielona od reszty Niemiec przez Polski Korytarz i Gdańsk.