Maine Gets Its Northern Crown
By Will Grunewald
From our February 2020 issue
The only combat fatality at the Battle of Caribou – and in the whole of the Aroostook War – was a bear. Pod koniec 1838 roku drwale z Nowego Brunszwiku zauważyli, że ścinają drzewa w pobliżu Caribou, które w owym czasie leżało na rozległym terytorium, do którego rościły sobie prawo zarówno Stany Zjednoczone, jak i rządzona przez Brytyjczyków Kanada. Grupa drwali z Maine przybyła, aby stawić czoła mieszkańcom Nowego Brunszwiku. Obie strony były uzbrojone. Podczas impasu, który nastąpił, zaskoczony czarny niedźwiedź zaatakował kilku Kanadyjczyków, którzy zastrzelili go. Usłyszawszy strzały, Amerykanie też zaczęli strzelać, ale bojownicy szybko się rozproszyli.
Takie nieporozumienie było typowe dla długotrwałego sporu granicznego. Kiedy Maine zlecił spis ludności w spornym regionie, kanadyjscy urzędnicy zajęli spisującego. Kiedy Maine wysłało oddział do aresztowania kanadyjskich drwali, drwale schwytali przywódców oddziału. Kiedy Nowy Brunszwik wysłał dowódcę wojskowego, aby nakazał milicjantom z Maine opuszczenie terytorium, milicjanci wzięli go do niewoli. I tak dalej. Uczeni ulegli pokusie, by zapamiętać te przypadkowe działania wojenne jako rodzaj farsy.
„Epizod ten był postrzegany przez historyków z dużą dozą wesołości”, napisał profesor Thomas Le Duc w American Historical Review w 1947 roku, zauważając, że konflikt ten jest czasami nazywany Wojną o Wieprzowinę i Fasolę, przypuszczalnie jako żartobliwe odniesienie do diety północnych lasów. Le Duc, choć, twierdził, że przyczyny były bardziej złożone, a wyniki bardziej konsekwentne niż powszechnie rozumiane, a przez lata, on i inni historycy pracowali pełniejszy obraz Aroostook War.
Spór graniczny wywodzi się z czasu uświęconego europejskiej tradycji kolonialnej: rysowanie linii willy-nilly na mapie. Podczas rozmów traktatowych w Paryżu, aby zakończyć wojnę rewolucyjną, amerykańscy i brytyjscy delegaci zdefiniowali wschodnią granicę USA-Kanada jako „ten kąt, który jest utworzony przez linię poprowadzoną na północ od źródła rzeki St Croix do wyżyn, wzdłuż wspomnianych wyżyn, które dzielą te rzeki, które wpadają do rzeki Świętego Wawrzyńca od tych, które wpadają do Oceanu Atlantyckiego, do najbardziej na północny zachód wysuniętej głowy rzeki Connecticut”. Wiele zamieszania wynikło.
Eksperyment ten był postrzegany przez historyków z dużą dozą wesołości.
Po pierwsze, nikt nie wiedział, która z kilku rzek była St. Croix, nazwą, która wyszła z użycia, ale dwustronny komitet rozwiązał tę kwestię w 1792 roku. Wyżyny”, które tworzyły północny skraj Maine okazały się trudniejsze do ustalenia, ponieważ nie istniały. Zamiast tego Brytyjczycy twierdzili, że Kanada rozciąga się na południe za rzeką Aroostook, do Mars Hill, a mieszkańcy Maine wyznaczyli linię 100 mil dalej na północ, po drugiej stronie doliny St. W sumie, 12,000 mil kwadratowych wisiało na szali, w przybliżeniu obszar Rhode Island i Massachusetts razem wziętych.
Większość Mainers była skłonna zaryzykować wojnę o tę ziemię, w dużej części dlatego, że gospodarka załamała się pod koniec lat 30-tych XIX wieku, a badania wokół rzeki Aroostook niedawno odkryły bogate gleby idealne dla rolnictwa i nadające się do wydobycia złoża mineralne. Wydawało się, że gospodarcze perspektywy stanu leżą na północy. Tymczasem brytyjski interes był przede wszystkim militarny: zachowanie lądowego szlaku dostaw z Halifaxu, przez dolinę St. John, do Quebecu, łączącego śródlądowe kolonie kanadyjskie z wybrzeżem, gdy lód sprawiał, że St. Lawrence stawał się zimą nie do przebycia.
Napięcie osiągnęło szczyt w lutym 1839 roku, po tym jak stanowa legislatura wysłała milicję, a Kongres przeznaczył na ten cel 10 milionów dolarów. Ale prezydent Martin Van Buren nie miał ochoty na walkę, więc wysłał szanowanego generała Winfielda Scotta, by osiągnął rozejm, kupując czas dla Waszyngtonu i Londynu na wypracowanie trwałego rozwiązania. Trzy lata później sekretarz stanu Daniel Webster i Alexander Baring, pierwszy baron Ashburton, sfinalizowali granice stanu Maine w drodze traktatu, tworząc to, co obecnie znane jest jako „korona” stanu: około 7000 mil kwadratowych północnego terytorium, które obejmuje cenną dolinę rzeki Aroostook, centrum dzisiejszej uprawy ziemniaków. Wielka Brytania zachowała swój szlak lądowy, a Kanada, która kilka dekad później stała się samorządna, otrzymała 5 000 mil kwadratowych spornego obszaru.
Żadna ze stron nie była zadowolona. Jeden z senatorów oskarżył Webstera o przekształcenie Maine w „opuszczony i skazany na zagładę stan”, podczas gdy jeden z parlamentarzystów nadał baronowi Ashburtonowi przydomek „Earl Surrender”. Jak na ironię, pewna niewyraźna kartografia, po rozpoczęciu całego tego bałaganu, pomogła zachować traktat Webster-Ashburton. Webster potajemnie miał w swoim posiadaniu mapy, które zdawały się potwierdzać brytyjskie roszczenia. Ich pochodzenie i wiarygodność były podejrzane, ale za zamkniętymi drzwiami Webster użył ich, by przekonać urzędników z Maine i senatorów amerykańskich, że zawarł korzystny układ. Tymczasem w Londynie stara królewska mapa zdawała się popierać amerykańskie roszczenia, co uciszyło krytyków Ashburtona w Parlamencie.
I choć głównym celem negocjacji Webster-Ashburton było uporządkowanie problemów na górnej granicy Maine, wynikające z nich porozumienie dotyczyło innych kwestii granicznych, aż po Góry Skaliste, przyczyniając się do porozumienia, które obecnie panuje na najdłuższej wspólnej granicy świata. W 1913 roku James L. Tryon, dyrektor Amerykańskiego Towarzystwa Pokojowego w Nowej Anglii, napisał artykuł zachęcający Amerykanów do świętowania następnego roku jako „stulecia pokoju” między USA i Kanadą, sięgającego końca wojny 1812 roku, nie licząc wojny Aroostook i innych sporadycznych napięć. Biorąc pod uwagę z perspektywy czasu, że w czasie, gdy Tryon pisał te słowa, Europa była na krawędzi pierwszej z dwóch wojen światowych wywołanych przez spory terytorialne, jego uwaga wydaje się tym bardziej znacząca. „Niech wszystkie animozje zostaną zapomniane”, wzywał, „a pamiątki naszych nieszczęśliwych konfliktów ustąpią miejsca radości z naszego długiego okresu braterstwa i pokoju.”
Leave a Reply