Czy psychologia energetyczna naprawdę działa?

Nowo mianowany na Wydział Psychiatrii w Johns Hopkins w 1970 roku, nie byłem pewien, czego się spodziewać, kiedy przewodniczący wydziału wezwał mnie do swojego biura, aby omówić specjalne zadanie. „Ciągle słyszę o tych 'nowych’ terapiach pochodzących z Zachodniego Wybrzeża,” powiedział mi. „Czy są to tylko kalifornijskie bzdury, czy też osiągnięcia, o których warto wiedzieć? Idź się dowiedz.”

W tamtym czasie tradycyjna psychoanaliza i behawioryzm gwałtownie traciły swój „udział w rynku”. Ponad 200 nowych marek terapii pojawiało się na warsztatach, promowanych w kuszącym, nowym języku „szczytowych doświadczeń”, „osobistego wzrostu” i „samorealizacji”. W ciągu następnych siedmiu miesięcy zbadałem 46 z tych nowych terapii, studiując ich nierówne badania, przeprowadzając obszerne wywiady telefoniczne lub osobiste z ich głównymi zwolennikami i doświadczając bezpośrednio ponad tuzina z nich podczas weekendowych warsztatów lub w innych formatach. Pomimo nadziei na cudowne lekarstwa, musiałem przyznać, że utopijne modele kliniczne, niezachwiane przekonania terapeutów, a nawet emocjonalnie ekscytujące doświadczenia niekoniecznie przyniosły lepsze sposoby przetwarzania emocji czy doświadczeń.

Mimo to byłem świadkiem momentów terapeutycznych, które wydawały się absolutnie genialne i widziałem pozytywne zmiany, które ludzie wciąż opisywali miesiące później. Chociaż nie byłem w stanie powiązać takich rezultatów z konkretną metodą, teorią czy typem klienta, doszedłem do pewnych wniosków na temat tego, co zwiększa szanse na fortunne rezultaty terapeutyczne. Korzenie trwałej zmiany terapeutycznej wydawały się tkwić w silnym zaangażowaniu emocjonalnym, interpersonalnym lub somatycznym, w zmianach w rozumieniu siebie i zachowaniach, które wykraczały poza kontekst kliniczny, oraz w gotowości klienta do innego podejścia do życia. Chociaż żadna z tych obserwacji sama w sobie nie była godna uwagi, to jednak razem dały mi one dużo większe zrozumienie złożoności zmiany i trudności zadania terapeuty. Ta świadomość stała mi na straży przez wiele następnych 40 lat.

Począwszy od około dekady, pojawiło się jednak coś, co podważyło niektóre z tych podstawowych przekonań: Psychologia Energetyczna, metoda oparta na stukaniu w wybrane punkty akupunktury w celu rozwiązania problemów psychologicznych. Możecie więc zapytać, co mogło skłonić tak doświadczonego terapeutę, jak ja, do przyjęcia podejścia, które większość świata ortodoksyjnej psychologii uważa za najnowsze wcielenie oliwy z masła? Cóż, to, co następuje, jest odpowiedzią.

Osobista zmiana paradygmatu

W interesie pełnego ujawnienia, pozwól mi powiedzieć, że moje zaangażowanie w Psychologię Energetyczną jest w dużej mierze przypisywane kobiecie, którą poznałem 33 lata temu i w końcu poślubiłem, Donnie Eden. Obecnie znana uzdrowicielka naturalna i autorka Medycyny Energetycznej (standardowy tekst na setkach zajęć z uzdrawiania energią, dostępny w 15 językach), Donna nieustannie zachęca mnie do zejścia z utartej ścieżki. Od czasu, gdy spotkałam ją po raz pierwszy, twierdziła, że jest w stanie zobaczyć energie, które są niewidoczne dla większości ludzi, tak samo jak mój pies słyszy częstotliwości niesłyszalne dla ludzi. Z jej punktu widzenia, zablokowane lub zastałe energie były oznakami choroby lub prekursorami choroby. Ludzie szukający jej usług wahali się od tych, którzy byli ogólnie zdrowi i chcieli pomocy z bólem lub fizycznymi ograniczeniami do jednostek z zagrażającymi życiu warunkami, takimi jak rak lub choroba serca.

Podczas gdy mąż we mnie był dumny z posiadania partnerki z tak wielką charyzmą, troską i pasją do swojej pracy, naukowiec we mnie przypisywał wiele z jej sukcesu tym samym cechom. Często obserwowałem, że zdolność profesjonalnego uzdrowiciela do przekazywania osobistej troski, w połączeniu z żarliwą wiarą w transformacyjną moc konkretnego podejścia, może generować silny entuzjazm wśród zwolenników, który sam w sobie był uzdrawiający. Był to kolejny przykład zjawiska znanego od dawna w medycynie i psychoterapii: troska, oczekiwania i inne „niespecyficzne” czynniki, które nie mają nic wspólnego z faktycznie stosowaną interwencją, mogą przynieść korzyści terapeutyczne.

Ze swej strony Donna była pewna swoich metod i nawet nie próbowała ich popierać badaniami. Kiedy była mocno przyciśnięta, mogła przytoczyć okazjonalny cytat autorytetu, jak na przykład spostrzeżenie laureata Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny Alberta Szent-Gyšrgyi, że „W każdej kulturze i w każdej tradycji medycznej przed naszą, uzdrowienie było osiągane poprzez poruszanie energii.”

„Jakiej energii,” zapytałbym. „Energia elektryczna? Nie w żadnych badaniach, które widziałem! Kinetyczna, termiczna, magnetyczna, chemiczna, jądrowa?”. Donna odpowiedziała, mówiąc o „subtelnych energiach” meridianów i czakr. Nie byłem przekonany. Możecie sobie wyobrazić dyskusje przy stole. Mimo że nadal pozostawałem w niepewności, stale obserwowałem poprawę stanu zdrowia klientów, nawet tych z tak poważnymi schorzeniami jak stwardnienie rozsiane czy cukrzyca. Wyniki nie były natychmiastowe – to nie było Lourdes – ale stopniowe, wyraźne, weryfikowalne wyleczenia zdarzały się na tyle często, że zwróciłem na nie uwagę.

Wielu studentów Donny okazało się terapeutami zainteresowanymi Psychologią Energetyczną (EP). Aby lepiej uzbroić się na nieuniknione dyskusje z tymi renegackimi klinicystami, postanowiłem wziąć udział w demonstracji jednej z form EP zwanej EFT (Emotional Freedom Techniques). Kobieta cierpiąca na długotrwałą, ciężką klaustrofobię została wstępnie wybrana jako obiekt. Pokazano jej gdzie i jak ma stukać w szereg punktów na swojej skórze, jednocześnie przypominając sobie przerażające zdarzenia związane z zamkniętymi przestrzeniami. Ku mojemu zdumieniu, niemal natychmiast stwierdziła, że wyobrażane przez nią sceny powodują u niej mniejszy niepokój. W ciągu 20 minut jej klaustrofobia jakby zniknęła. Jej poprawa była zdumiewająca. Kiedy poproszono ją o wejście do szafy, zamknięcie drzwi i pozostanie tam tak długo, jak będzie jej wygodnie, pozostała tam tak długo, że w końcu poproszono ją, by wyszła. Wyszła triumfująca, szczęśliwa, że zachowała spokój w sytuacji, która pół godziny wcześniej wpędziłaby ją w niekontrolowaną panikę.

Choć nadal podejrzewałem, że demonstracja klaustrofobii była tylko szczęśliwym trafem, byłem na tyle zaintrygowany, że zapisałem się na czterotygodniowy program szkoleniowy PE dla specjalistów od zdrowia psychicznego. Rezultaty, których byłem świadkiem podczas szkolenia, i które zacząłem uzyskiwać podczas moich sesji treningowych pomiędzy zajęciami, nie przestawały mnie zadziwiać. Technika okazała się konsekwentnie skuteczna, gdy była stosowana z klientami cierpiącymi na proste fobie. Wkrótce jednak odkryłem, że cała gama problematycznych emocji – w tym irracjonalny strach, złość, zazdrość i poczucie winy – może być szybko stłumiona przez tapping. Następnie zacząłem eksperymentować z bardziej złożonymi dynamikami, takimi jak nierozwiązane uczucia do rodziców czy pozostałości po traumatycznych przeżyciach. Szybko zdałem sobie sprawę, że aby procedura była w pełni skuteczna, konieczne jest zidentyfikowanie i skupienie się na najbardziej istotnych aspektach poruszanego problemu. Aby to osiągnąć, często musiałam sięgać do innych metod klinicznych, szczególnie do interwencji poznawczych i technik odkrywania. Jednakże, było dla mnie jasne, że tapping akupunktowy turbodoładowywał moją skuteczność terapeutyczną w szerokim zakresie problemów. Po latach oporu, zacząłem stosować EP w pracy z moimi klientami – nawet przed ukończeniem szkolenia.

Evidence Accumulates

Pomimo ciągłego profesjonalnego sceptycyzmu, empiryczne dowody na skuteczność EP są gromadzone. Po chwiejnych początkach, pole ostrzyła sobie zęby przez rozmieszczenie zespołów terapeutycznych do ponad tuzina krajów, aby zapewnić usługi zdrowia psychicznego po klęskach żywiołowych i ludzkich. Dane dotyczące wyników systematycznie zbierane w co najmniej pięciu z tych krajów i potwierdzone przez lokalne władze opieki zdrowotnej, które nie miały udziału w EP, były zachęcające. Pierwsze badania z zastosowaniem ustalonych miar w celu zbadania wyników leczenia osób, które przeżyły katastrofę, zostały przeprowadzone w 2006 roku przez zespół kierowany przez psycholog Caroline Sakai, pracujący z sierocińcem w Rwandzie. Spośród 400 sierot mieszkających lub uczących się w tej placówce, 188 straciło swoje rodziny podczas czystek etnicznych 12 lat wcześniej. Wiele z nich było świadkami rzezi swoich rodziców i nadal miało poważne objawy PTSD, w tym retrospekcje, koszmary senne, moczenie nocne, wycofanie czy agresję. W badaniu skupiono się na 50 nastolatkach, które opiekunowie uznali za mające największe problemy. Wszyscy 50 zostali ocenieni w standaryzowanym inwentarzu objawów dla opiekunów i uzyskali wyniki powyżej wartości granicznej PTSD. Każdy z nich otrzymał pojedynczą sesję akupunkturową trwającą od 20 do 60 minut, połączoną z około 6 minutami poświęconymi na naukę dwóch prostych technik relaksacyjnych. Nie tylko wyniki 47 z 50 nastolatków spadły poniżej zakresu PTSD po tej krótkiej interwencji, ale te ulepszenia w poważnych stanach, które utrzymywały się przez ponad dekadę, utrzymały się w jednorocznej obserwacji.

Czy Tapping może zmienić mózg?

Seria badań przeprowadzonych w ciągu ostatniej dekady w ramach projektu Neuroimaging Acupuncture Effects on Human Brain Activity w Harvard Medical School dostarcza wskazówek, dlaczego tapping akupunkturowy może być tak skuteczny. Według kierownika projektu Kathleen Hui, „funkcjonalne badania MRI i PET nad akupunkturą w powszechnie używanych punktach akupunktury wykazały znaczące efekty modulacyjne w układzie limbicznym.”

Jak to się ma do PE? To zawsze było oczywiste, że ekspozycja psychologiczna jest składnikiem EP. Traumatyczne wspomnienia lub inne wskazówki, które wyzwalają niechciane reakcje emocjonalne są mentalnie aktywowane podczas tappingu akupunktu. Ponieważ ekspozycja jest pojedynczym składnikiem terapeutycznym obecnym w praktycznie wszystkich badaniach nad skutecznym leczeniem PTSD, sukces EP był często przypisywany po prostu wykorzystaniu tego podejścia. Nie odnosi się to jednak do faktu, że klinicyści stosujący tę technikę, a teraz także liczne badania, odkryli, że dzięki dodaniu tappingu akupunktowego, ekspozycja może być znacznie krótsza, wymaga mniejszej liczby powtórzeń i prowadzi do pozytywnych rezultatów u większego odsetka klientów. Nowe zrozumienie uzyskane dzięki badaniom neuroobrazowym Harvardu jest takie, że stymulowanie określonych akupunktów generuje sygnały, które natychmiast zmniejszają pobudzenie w amygdali.

State of the Art

EP jest wykorzystywany w brytyjskich i francuskich służbach wojskowych do leczenia żołnierzy z PTSD, a brytyjska Narodowa Służba Zdrowia, która od lat wykorzystuje EFT jako metodę leczenia, obecnie oferuje ją społeczeństwu jako część szkolenia w zakresie poprawy zdrowia psychicznego. Jednak w Stanach Zjednoczonych, częściowo w konsekwencji nieugiętego stanowiska APA w sprawie EP, wielu terapeutów nadal musi wprowadzać tę terapię ukradkiem, lub ryzykować cenzurę. Mimo to, metody EP powoli znajdują drogę do głównego nurtu praktyki psychoterapeutycznej, jak również do instytucji takich jak szpitale, centra VA i HMO, z głównymi badaniami prowadzonymi w Kaiser Permanente, sieci Sutter Health i Walter Reed Army Medical Center.

As we deepen our explorations of the complex mysteries of the human nervous system, rapid, noninvasive ways of repairing damage and dysfunction seem not so far away. Psychologia Energii posiada obiecujące możliwości przetarcia szlaku w kierunku tego celu. Jakkolwiek dziwacznie by to kiedyś nie brzmiało, dowody wykraczają daleko poza wczesne anegdoty, sugerując, że stukanie w skórę może niezawodnie ułatwić zdecydowaną zmianę emocjonalną w różnych warunkach. Jakkolwiek niewygodne takie odkrycia mogą sprawić, że klinicyści starej daty, tacy jak ja, mogą zmusić nas wszystkich do ponownego przemyślenia naszych modeli psychoterapii.

***

Ten blog jest fragmentem książki „The Case for Energy Psychology” autorstwa Davida Feinsteina. Pełna wersja jest dostępna w wydaniu listopad/grudzień 2010, The Wounds of War: Returning Vets are Challenging Us to Rethink Our Approaches to PTSD.

Przeczytaj więcej DARMOWYCH artykułów takich jak ten na temat technik umysłu i ciała.

Albo znajdź artykuły takie jak ten w naszym Archiwum w nowej, ulepszonej aplikacji mobilnej Networker! Kliknij tutaj po więcej szczegółów.

Chcesz przeczytać więcej artykułów takich jak ten? Zapisz się do Psychotherapy Networker już dziś! >>

Photo © iStock

Temat:Lęk/Depresja | Trauma

Tagi: medycyna alternatywna | amygdala | trauma dziecięca | David Feinstein | usuwanie skutków katastrof | Donna Eden | EFT | nauka emocjonalna | energia | psychologia energetyczna | terapia ekspozycyjna | uzdrawianie | hipokamp | przetwarzanie traumy | PTSD | retraumatyzacja | żołnierze | proces somatyczny | terapie somatyczne | terapie somatyczne | tapping | trauma | traumy | weteran