Screening for Iron Deficiency Anemia and Iron Supplementation in Pregnant Women to Improve Maternal Health and Birth Outcomes: Recommendation Statement

Clinical Considerations

PATIENT POPULATION UNDER CONSIDERATION

Deze aanbeveling heeft betrekking op screening en suppletie bij zwangere vrouwen en adolescenten die in de Verenigde Staten wonen en geen symptomen van ijzergebreksanemie hebben. Het heeft geen betrekking op zwangere vrouwen die ondervoed zijn, symptomen van ijzergebreksanemie hebben, of speciale hematologische aandoeningen of voedingsbehoeften hebben die hun behoefte aan ijzer kunnen verhogen. Screening op ijzergebreksanemie bij jonge kinderen wordt behandeld in een aparte aanbevelingsverklaring (beschikbaar onder http://www.uspreventiveservicestaskforce.org).

GIDSGEVINGEN VOOR DE PRAKTIJK MET BETREKKING TOT DE I-STELLING

Potentieel vermijdbare belasting. Op basis van oudere gegevens variëren de schattingen van de prevalentie van ijzergebreksanemie bij zwangere vrouwen in de Verenigde Staten van 2% tot 27%, met hogere percentages in latere trimesters en bij minderheidspopulaties.2 Op basis van berekeningen van het totale lichaamsijzer uit de gegevens van 1999 tot 2006 van de National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) is de geschatte prevalentie van ijzergebrek bij zwangere vrouwen 18,6%; hiervan heeft 16,2% ook bloedarmoede.1 Gezien de fysiologische hemodilutie die normaal optreedt tijdens de latere stadia van de zwangerschap, kan het echter moeilijk zijn om de precieze prevalentie van bloedarmoede bij zwangere vrouwen te bepalen.

Er zijn verschillende factoren geïdentificeerd die het risico op bloedarmoede door ijzertekort bij zwangere vrouwen kunnen verhogen, waaronder een dieet met weinig ijzerrijke voedingsmiddelen (bijvoorbeeld een vegetarisch dieet met onvoldoende ijzerbronnen), gastro-intestinale aandoeningen en/of geneesmiddelen die de ijzeropname kunnen verminderen (bijvoorbeeld maagzuurremmers), en een kort interval tussen zwangerschappen. Niet-Spaanse zwarte en Mexicaans-Amerikaanse vrouwen hebben een hogere prevalentie van ijzertekort dan blanke vrouwen en vrouwen met een pariteit van 2 of meer. De gegevens over bijkomende risicofactoren, zoals een lager opleidingsniveau en gezinsinkomen, zijn minder consistent. Op basis van een literatuuronderzoek vond de USPSTF beperkt bewijs voor het gebruik van risicovoorspellingsinstrumenten om zwangere vrouwen met een verhoogd risico op bloedarmoede door ijzertekort te identificeren.

Veel observationele studies hebben het verband onderzocht tussen ongunstige gezondheidsuitkomsten voor moeder en kind (zoals postpartumbloeding, vroeggeboorte, laag geboortegewicht en perinatale sterfte) en ijzertekort of bloedarmoede door ijzertekort tijdens de zwangerschap, maar de bevindingen zijn niet eenduidig.2

Mogelijke schadelijke effecten. De nadelige effecten van screening op ijzergebreksanemie zijn niet goed onderzocht, maar zijn waarschijnlijk gering. Mogelijke nadelen van screening zijn vals-positieve resultaten, ongerustheid en kosten. Gerapporteerde bijwerkingen van ijzersuppletie of behandeling met ijzer zijn onder andere beperkte gastro-intestinale symptomen, donker worden van urine of ontlasting, verkleuring van tanden en tandvlees, en interacties met andere medicijnen.

Huidige praktijk. De mate waarin artsen zwangere vrouwen screenen op ijzergebreksanemie en ijzersupplementen geven, is niet goed gedocumenteerd. Echter, op basis van anekdotisch bewijs, is het waarschijnlijk gebruikelijk. Bovendien kunnen er andere redenen zijn om te screenen op bloedarmoede bij zwangere vrouwen, zoals de voorbereiding op een keizersnede of verwacht bloedverlies bij een gecompliceerde bevalling. Uit oudere gegevens uit 1988 blijkt dat 97% van de zwangere vrouwen die prenatale zorg ontvingen, aangaf te zijn geadviseerd een multivitaminen-mineralen-supplement te gebruiken.3 Op basis van NHANES-gegevens uit de periode 1996-2006 gaf 77% van de zwangere vrouwen aan in de voorgaande 30 dagen een supplement te hebben gebruikt en zij gebruikten het vaakst een multivitamine met 48 mg ijzer.4

SCREENINGSTESTS

Meting van het serum hemoglobine- of hematocrietgehalte is vaak de eerste stap die in de eerstelijnsgezondheidszorgpraktijk wordt gebruikt.

TREATMENT

Behandeling van ijzergebreksanemie bij zwangere vrouwen is vergelijkbaar met die bij niet-zwangere vrouwen en omvat extra ijzerinname via orale ijzerpillen, prenatale vitamines, en voeding. De gebruikelijke dosis is 60 tot 120 mg elementair ijzer per dag.2,5 Intraveneuze ijzerbehandeling wordt ook gebruikt tijdens de zwangerschap.

SUPPLEMENTATIE

Prenatale vitamines bevatten vaak een lage dosis ijzer; de gebruikelijke dosis die in het begin van de zwangerschap wordt voorgeschreven is 30 mg elementair ijzer per dag. Hogere doses (60 tot 100 mg elementair ijzer per dag) worden soms voorgeschreven bij bevolkingsgroepen met een verhoogd risico op bloedarmoede door ijzertekort.2

EEN ANDERE AANPAK VAN PREVENTIE

Diëtisch IJzer. Volgens het Institute of Medicine is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer voor zwangere vrouwen 27 mg per dag. Natuurlijke voedingsbronnen van ijzer zijn onder meer bepaalde vruchten, groenten, vlees en gevogelte. Het Institute of Medicine merkt ook op dat non-heemijzer, dat in vegetarische diëten voorkomt, mogelijk minder goed wordt geabsorbeerd dan heemijzer, dat in diëten met vlees voorkomt; daarom kan de ijzerbehoefte bijna twee keer zo groot zijn bij vrouwen die een puur vegetarisch dieet volgen.6

Verrijkt brood en graanproducten (zoals cornflakes) zijn ook belangrijke potentiële bronnen van ijzer.7,8 De federaal gereguleerde verrijking met ijzer van Amerikaanse voedingsproducten begon in 1941, en het ijzergehalte in verrijkte graanproducten is in de loop der jaren toegenomen.7 Geschat wordt dat meer dan 50% van het ijzer in de Amerikaanse voedselvoorziening afkomstig is van met ijzer verrijkte graanproducten.7,8