George III van Georgië

Hij volgde zijn vader Demetrius I op na diens dood in 1156. Hij veranderde het defensieve beleid van zijn vader in een agressiever beleid en hervatte het offensief tegen de naburige Seltsjoekidische heersers in Armenië. In hetzelfde jaar dat hij de troon besteeg, begon George een succesvolle campagne tegen de Sjah-Armen. De Sjah-Armen namen deel aan bijna alle campagnes die tussen 1130 en 1160 tegen Georgië werden ondernomen. Bovendien riepen de Sjah-Armen de hulp in van Georgische feodalen die ontevreden waren met de Georgische vorsten en verleenden hen asiel.

In 1156 kwam de christelijke bevolking van Ani in opstand tegen de emir Fakr al-Din Shaddad, een vazal van George III, en droeg de stad over aan zijn broer Fadl ibn Mahmud. Maar ook Fadl kon de bevolking van Ani blijkbaar niet tevreden stellen, en ditmaal werd de stad aangeboden aan George III, die van dit aanbod gebruik maakte en Ani onderwierp door zijn generaal Ivane Orbeli in 1161 tot heerser te benoemen. Een coalitie bestaande uit de heerser van Ahlat, Sjah-Armen Sökmen II, de heerser van Diyarbekir, Kotb ad-Din il-Ghazi, Al-Malik van Erzerum, en anderen werd gevormd zodra de Georgiërs de stad innamen, maar laatstgenoemde versloeg de bondgenoten. Vervolgens trok hij op tegen een van de leden van de coalitie, de koning van Erzerum, en in hetzelfde jaar, 1161, versloeg hij hem en maakte hem gevangen, maar liet hem daarna vrij tegen betaling van een groot losgeld. De inname van Ani en de nederlaag van de Saltukidische troepen stelden de Georgische koning in staat op te rukken naar Dvin. Het jaar daarop, in augustus/september 1162, werd Dvin tijdelijk bezet en geplunderd, de niet-christelijke bevolking werd geplunderd en de Georgische troepen keerden beladen met buit huiswaarts. De koning benoemde Ananiya, een lid van de plaatselijke feodale adel, om de stad te besturen.

Een coalitie van Moslim heersers onder leiding van Shams al-Din Eldiguz, heerser van Adarbadagan en enkele andere gebieden, begon begin 1163 aan een veldtocht tegen Georgië. Hij kreeg gezelschap van de Sjah-Armen Sökmen II, Ak-Sunkur, heerser van Maragha, en anderen. Met een leger van 50.000 manschappen trokken zij op naar Georgië. Het Georgische leger werd verslagen. De vijand nam het fort van Gagi in, verwoestte het gebied van Gagi en Gegharkunik, nam gevangenen en buit in beslag, en trok vervolgens naar Ani. De islamitische heersers waren opgetogen en bereidden zich voor op een nieuwe veldtocht. Ditmaal werden zij echter tegengehouden door George III, die begin 1166 Arran binnenmarcheerde, een gebied tot aan Ganja bezette, het land verwoestte en met gevangenen en buit terugkeerde. In 1167 trok George III op om zijn vazal Sjah Aghsartan van Shirvan te verdedigen tegen de aanvallen van de Khazaren en de Kipchakken en versterkte hij de Georgische heerschappij in het gebied.

Er leek geen einde te komen aan de oorlog tussen George III en atabeg Eldiguz. Maar de oorlogvoerende partijen waren zo uitgeput dat Eldiguz een wapenstilstand voorstelde. George had geen andere keuze dan vrede te sluiten. Hij gaf Ani terug aan zijn vroegere heersers, de Shaddadiden, die zijn vazallen werden. De Shaddadiden regeerden de stad gedurende ongeveer 10 jaar, maar in 1174 nam koning George de Sjahansjah ibn Mahmud gevangen en bezette Ani opnieuw. Ivane Orbeli, werd benoemd tot gouverneur van de stad. Gedurende deze hele periode zwol het Georgische leger aan met Armeense vrijwilligers, die enthousiast deelnamen aan de bevrijding van hun land.

In 1177 kwamen de edelen van het rijk in opstand tegen de koning en verklaarden prins Demna (Demetrius) tot “ware en wettige koning van Georgië”. Demna was een zoon van de overleden oudere broer van George III, David V, en werd door velen beschouwd als een legitieme pretendent voor de Georgische troon. Ongeveer 30.000 rebellen onder leiding van Demna’s schoonvader Ivane Orbeli versterkten hun posities bij de citadel van Lore. Ivane besloot hulp te vragen aan naburige koninkrijken. Zij vroegen met name om hulp aan de Sjah-Armen en de Eldiguziden, maar die bleef uit. George III slaagde erin de opstand neer te slaan en begon een harde campagne tegen de opstandige aristocratische clans; Demna werd verblind en gecastreerd en de meeste van zijn schoonfamilie werd vermoord. Ivane Orbeli werd ter dood gebracht en de overlevende leden van zijn familie werden uit Georgië verdreven. Sargis I Mkhargrdzeli werd aangesteld als gouverneur van Ani.

In 1178 benoemde George III zijn dochter en erfgename Tamar tot troonopvolger en medeheerser om geschillen na zijn dood te voorkomen. Hij bleef echter mederegent tot zijn dood in 1184. Hij werd begraven in het Gelati klooster, westelijk Georgia.