Fulvia

Fulvia met het hoofd van Cicero door Pavel Svedomsky

De wraak van Fulvia door Francisco Maura Y Montaner, 1888 met een afbeelding van Fulvia die het afgehakte hoofd van Cicero inspecteert

Na Curio’s dood in Afrika was Fulvia nog steeds een belangrijke weduwe in elitekringen en waren haar politieke belangen goed bekend. Zij zorgde voor een belangrijke band met Clodius en zijn clientèle, en kon een echtgenoot geld en politieke organisatie bieden. Ook zou haar man de stiefvader van Clodius’ kinderen worden, waardoor hij nog meer verbonden zou raken met de Clodische politiek.

Fulvia’s derde en laatste huwelijk was met Marcus Antonius in 47 of 46 v. Chr., een paar jaar na Curio’s dood, hoewel Cicero suggereerde dat Fulvia en Antonius al sinds 58 v. Chr. een relatie hadden. Cicero schreef over hun relatie in zijn Philippicae als een manier om Antonius aan te vallen. Volgens hem had Antonius, toen Fulvia en Clodius getrouwd waren, eens een militaire post verlaten om ’s nachts Rome binnen te sluipen en persoonlijk een liefdesbrief aan Fulvia te bezorgen waarin hij zijn liefde voor haar beschreef en hoe hij was gestopt met het zien van de beroemde actrice Cytheris. Cicero suggereerde ook dat Antonius met Fulvia trouwde om haar geld. Ten tijde van hun huwelijk was Antonius een gevestigd politicus. Hij was al tribuun geweest in 49 v. Chr., had het bevel gevoerd over legers onder Caesar en was de meester van het paard in 47 v. Chr. Fulvia’s huwelijk met Antonius was er niet een van ondergeschiktheid, integendeel, zij waren een “geduchte politieke kracht” geworden binnen de cruciale stad Rome. Zij kregen samen twee zonen, Marcus Antonius Antyllus en Iullus Antonius.

Het is ook zeer goed mogelijk dat Fulvia invloed uitoefende op tal van beleidsmaatregelen die Antonius nam (zoals het besluit om Sicilianen het Romeinse staatsburgerschap te geven, en om Deiotarus in zijn koninkrijk te bevestigen), en dat vroegere Clodische beleidsmaatregelen door hem werden voortgezet. Gedurende hun huwelijk verdedigde Fulvia Antonius tegen Cicero’s aanvallen, onderhield zijn populariteit bij zijn soldaten en belemmerde Octavianus in zijn streven naar macht. In feite behield Fulvia nog steeds de steun van de bendes die voorheen door haar eerste echtgenoot, Clodius, werden geregeerd. Antonius was in staat die steun te vergaren door zich publiekelijk te associëren met de kinderen van Clodius. Antonius kon wat er over was van Clodius’ bendes door Fulvia’s invloed gebruiken in zijn eigen bendeoorlogen tegen Dolabella en zijn aanhangers.

Door de politieke connecties van zijn vrouw en zijn hechte vriendschap met Caesar werd Antonius de machtigste man in Rome na de moord op Caesar. Daarom was het niet meer dan gepast dat Fulvia nauw betrokken zou zijn bij de politieke nasleep. Na Caesars dood realiseerde de senaat zich zijn populariteit en verklaarde dat zij alle door Caesar geplande wetten zou aannemen. Antonius was in het bezit gekomen van Caesar’s papieren, en met de mogelijkheid om papieren te produceren ter ondersteuning van elke wet, verdienden Fulvia en Antonius een fortuin en verwierven zij immense macht. Naar verluidt vergezelde zij Antonius naar zijn militaire kamp te Brundisium in 44 voor Christus. Appianus schreef dat in december 44 en opnieuw in 43 v. Chr., terwijl Antonius in het buitenland was en Cicero campagne voerde om Antonius tot staatsvijand te laten verklaren, Fulvia dergelijke verklaringen probeerde tegen te houden door steun voor Antonius te vragen.

Antonius vormde het Tweede Triumviraat met Octavianus (de toekomstige keizer Augustus) en Marcus Aemilius Lepidus in 43 v. Chr. en begon met het uitvoeren van verordeningen. Om de politieke alliantie te verstevigen (en de Clodische belangen te bevorderen) werd Fulvia’s dochter Clodia uitgehuwelijkt aan de jonge Octavianus. Appianus en Cassius Dio beschrijven Fulvia als betrokken bij de gewelddadige proscripties, die werden gebruikt om vijanden te vernietigen en de broodnodige fondsen te verwerven om de controle over Rome veilig te stellen. Antonius vervolgde zijn politieke vijanden, vooral Cicero, die hem openlijk had bekritiseerd voor het misbruiken van zijn macht als consul na de moord op Caesar. Hoewel vele antieke bronnen schreven dat Fulvia graag wraak nam op Cicero ter wille van Antonius en Clodius, is Cassius Dio de enige die de vreugde beschrijft waarmee zij met haar gouden haarspelden de tong van de dode Cicero doorboorde, als een laatste wraak op Cicero’s macht om te spreken.

Perusine-oorlog (41 v.Chr. tot 40 v.Chr.) en de dood van FulviaEdit

In 42 v.Chr. verlieten Antonius en Octavianus Rome om de moordenaars van Julius Caesar, Marcus Junius Brutus en Gaius Cassius Longinus, te achtervolgen. Fulvia bleef achter als de machtigste vrouw van Rome, aangezien zij al tientallen jaren blijk had gegeven van haar politieke begaafdheid. Volgens Cassius Dio beheerste Fulvia de politiek van Rome. Dio schreef dat “het jaar daarop Publius Servilius en Lucius Antonius nominaal consuls werden, maar in werkelijkheid waren het Antonius en Fulvia. Zij, de schoonmoeder van Octavianus en de vrouw van Antonius, had geen respect voor Lepidus vanwege zijn traagheid, en regelde de zaken zelf, zodat noch de senaat, noch het volk enige zaak tegen haar zin afhandelde.”

Kort daarna verdeelden de triumvirs de provincies onder hen. Lepidus nam het westen en Antonius ging naar Egypte, waar hij Cleopatra VII ontmoette. Octavianus keerde in 41 v. Chr. naar Rome terug om land te verdelen onder Caesars veteranen, scheidde van Fulvia’s dochter en beschuldigde Fulvia ervan uit te zijn op de opperheerschappij. Omdat zij vreesde dat Octavianus de veteranen aan zich zou binden ten koste van Antonius, reisde Fulvia voortdurend met haar kinderen naar de nieuwe nederzettingen om de veteranen te herinneren aan hun schuld aan Antonius. Fulvia probeerde ook de vestiging van het land uit te stellen tot Antonius naar Rome terugkeerde, zodat de twee triumvières de eer konden delen. Met Octavianus in Italië en Antonius in het buitenland, sloot Fulvia zich aan bij haar zwager Lucius Antonius en steunde zij Marcus Antonius in het openbaar in tegenstelling tot Octavianus.

Deze acties veroorzaakten politieke en sociale onrust. In 41 v. Chr. escaleerden de spanningen tussen Octavianus en Fulvia tot een oorlog in Italië. Volgens Appianus was Fulvia een centrale oorzaak van de oorlog, vanwege haar jaloezie op de affaire van Antonius en Cleopatra in Egypte; zij kan de spanningen tussen Octavianus en Lucius hebben doen oplopen om Antonius’ aandacht weer op Italië te vestigen. Appianus schreef echter ook dat de andere hoofdoorzaken de zelfzuchtige ambities van de bevelhebbers waren en hun onvermogen om hun eigen soldaten onder controle te houden.

Samen met Lucius Antonius liet Fulvia in Italië acht legioenen optrekken om te vechten voor Antonius’ rechten tegen Octavianus, een gebeurtenis die bekend staat als de Perusinische Oorlog. Het leger bezette Rome korte tijd, en Lucius organiseerde zijn troepen bij Praeneste, maar trok zich uiteindelijk terug naar Perusia (het huidige Perugia), waar Octavianus hem belegerde. Lucius wachtte op de legioenen van Antonius in Gallië die hem te hulp zouden komen. Antonius was zich echter niet bewust van de oorlog en bevond zich nog steeds in de oostelijke provincies. Zijn legioenen waren niet zeker van zijn bevelen en verleenden Lucius geen hulp. Hoewel Fulvia tijdens dit conflict in Praeneste was, is er bewijs dat zij Lucius hielp. Volgens Appianus “spoorde zij Ventidius, Asinius en Calenus uit Gallië aan om Lucius te helpen, en nadat zij een ander leger had verzameld, stuurde zij dit naar Lucius onder het bevel van Plancus”. Tijdens de oorlog gebruikten Octavianus’ soldaten bij Perusia slingerkogels met daarop beledigingen aan het adres van Fulvia persoonlijk, en Octavianus schreef in 40 v. Chr. een vulgair epigram aan haar adres, verwijzend naar Antonius’ affaire met de ex-courtesan koningin van Cappadocië Glaphyra. Het is opgetekend door Martial binnen een van zijn eigen gedichten:

Spijtige censor van de Latijnse taal, las zes onbeschaamde verzen van Caesar Augustus: “Omdat Antonius Glaphyra neukt, heeft Fulvia deze straf voor mij geregeld: dat ik haar ook neuk. Dat ik Fulvia neuk? Wat als Manius me smeekte hem te neuken? Zou ik dat doen? Ik denk het niet, als ik bij m’n volle verstand was. “Neuken of vechten”, zegt ze. Weet ze niet dat mijn pik me dierbaarder is dan het leven zelf? Laat de trompetten schallen!” Augustus, u verleent mijn slimme boekjes zeker vergiffenis, want u bent de expert in het spreken met Romeinse openhartigheid

De belegering van Perusia duurde twee maanden voordat Octavianus Lucius in februari 40 v.Chr. door uithongering tot overgave dwong. Na de overgave van Lucius vluchtte Fulvia met haar kinderen naar Griekenland. Appianus schrijft dat ze Antonius in Athene ontmoette, en dat hij ontstemd was over haar betrokkenheid bij de oorlog. Antonius zeilde daarop terug naar Rome om met Octavianus af te rekenen, en Fulvia stierf aan een onbekende ziekte in ballingschap in Sicyon, bij Korinthe, Achaea. Na haar dood gebruikten Antonius en Octavianus het als een gelegenheid om hun ruzie op haar af te schuiven. Volgens Plutarch “was er nog meer gelegenheid voor een verzoening met Caesar. Want toen Antonius Italië bereikte, en Caesar duidelijk van plan was hem niets ten laste te leggen, was Antonius zelf bereid Fulvia de schuld te geven van alles wat hem ten laste werd gelegd.” Na de dood van Fulvia trouwde Antonius met Octavianus’ zuster, Octavia Minor, om publiekelijk zijn verzoening met Octavianus te tonen. Antonius kreeg zijn positie en invloed in Italië nooit meer terug.

Toen Antonius en Octavia getrouwd waren, nam zij alle kinderen van Fulvia in huis en voedde ze op. Het lot van Fulvia’s dochter, Clodia Pulchra, na haar scheiding van Octavianus is onbekend. Haar zoon Marcus Antonius Antyllus werd door Octavianus in 30 v. Chr. in Alexandrië, Egypte, terechtgesteld. Haar jongste kind, Iullus Antonius, werd door Octavianus gespaard en vanaf 40 v. Chr. door Octavia Minor opgevoed. Iullus trouwde met Octavia’s dochter en Octavianus’ nicht Claudia Marcella Major en zij kregen een zoon Lucius Antonius en mogelijk een dochter Iulla Antonia.