Een gids voor de dood en het hiernamaals in het hindoeïsme

Wist u dat het hindoeïsme veel geloofsovertuigingen en tradities kent die te maken hebben met de dood en het stervensproces? Als u begrijpt hoe dood en sterven verbonden zijn met de hindoecultuur en -religie, weet u wat u kunt verwachten als u een hindoeïstische dodentraditie bijwoont.

Jump vooruit naar deze secties:

• Hindoeovertuigingen over dood en sterven
• Waar gaat de ziel heen na de dood?
• Hoe eren en herdenken Hindoes de doden?

Hindoeovertuigingen over dood en sterven

Zoals bij elke godsdienst zijn de overtuigingen van Hindoes over dood en sterven net zo belangrijk als de manier waarop zij hun leven leiden. Maar in tegenstelling tot andere culturen beschouwt een Hindoe de dood niet als iets om over te treuren, maar als iets om optimistisch over te denken.

Belang van de dood in het Hindoeïsme

In het Hindoeïsme zijn leven en dood met elkaar verweven in een ononderbroken cyclus die samsara wordt genoemd. Ieder mens heeft een ziel, de atman genoemd. Hindoes geloven dat hun atman bij hun dood hun lichaam verlaat om in een andere gedaante herboren te worden.

Karma

Afhankelijk van iemands specifieke geloofsovertuiging geloven sommige Hindoes dat de wedergeboorte onmiddellijk na de dood begint. Anderen geloven dat de atman een tijd in andere rijken doorbrengt voordat hij in een andere gedaante wordt herboren.

Het karma, of de daden, van een persoon bepalen in welke gedaante hij zal worden herboren. Hoe meer goede daden iemand heeft verricht, des te beter is de vorm die de ziel aanneemt. Hindoes geloven dat iemands atman, of ziel, kan worden herboren in alles, van een ander mens tot dieren en insecten.

De meesten geloven dat alleen de slechtste mensen gestraft worden door geboorte als insect of lagere levensvorm. Wedergeboorte als mens impliceert dat je vorige leven er een was van moreel leven en goede daden, maar dat je nog niet klaar bent om op te stijgen en één te worden met Brahman.

Brahman

Voor Hindoes is de dood een cruciaal onderdeel van de voortdurende cyclus om de eenheid te bereiken met Brahman, de allerhoogste geest. Men gelooft dat door het bereiken van eenheid met Brahman, een ziel volledige tevredenheid bereikt en zich uiteindelijk afscheidt van menselijke verlangens en ambities. Daarom wordt de dood niet gezien als iets om over te treuren, maar als iets om te vieren.

Een worden met Brahman gebeurt alleen wanneer de ziel heeft geleerd hoe zij zich boven de menselijke conditie kan verheffen en zich kan verenigen met de allerhoogste geest. Als zij niet heeft geleerd hoe zich los te maken van menselijke verlangens voor hun vervulling, dan moet de atman herboren worden in een nieuw leven, zodat hij verder kan leren. Deze voortdurende reis wordt gezien als heilzaam voor de stervende Hindoe-gelovige, omdat de dood hem veel dichter bij de eenheid met Brahman brengt.

Geloven Hindoes in hemel en hel?

Hindoes geloven in een leven na de dood, maar niet op dezelfde manier als Christenen, Joden en Moslims dat doen. Volgens de Hindoes zijn er meerdere werelden of sferen waar een ziel heen kan gaan tijdens de overgang tussen de dood en de wedergeboorte in het volgende leven.

Hindoes geloven in zeven bovenwerelden en onderwerelden. De bovenwerelden zijn Bhuh, Bhavah, Swah, Mahah, Janah, Tapah, en Satyam. De lagere werelden zijn Atala, Vitala, Sutala, Rasatala, Talatala, Mahatala, en Patala.

Wanneer mensen tijdens hun verblijf op aarde rechtschapen zijn, gaan zij naar de hogere werelden:

• Swah is een gebied waar de meesten naar toe zullen gaan om beloningen te genieten voor hun goede daden. Na een tijd zullen zij herboren worden, meestal als mens.
• Jana, Tapah, en Satyam vormen allen Brahmaloka. Brahmaloka wordt beschouwd als de hoogste hemel. Dit is waar de zielen heengaan om één te worden met Brahman en de cyclus van leven en dood te beëindigen. Vanaf deze plaats zal de atman nooit meer wedergeboorte meemaken.

Patala is de laagste van de zeven lage werelden. Dit is de plaats waar mensen die kwaadaardig waren tijdens hun leven op aarde, een tijd van lijden zullen doorbrengen. Deze plaats van lijden is vergelijkbaar met de manier waarop katholieken het vagevuur zien.

De atman van een slecht mens zal in Patala verblijven voor wat aanvoelt als een eeuwigheid, totdat hij grondig heeft geboet voor zijn daden. Na gereinigd te zijn in Patala, zal deze persoon opnieuw in een lichaam binnentreden. In tegenstelling tot de wedergeboorte uit de hogere werelden, zal de wedergeboorte uit Patala niet de vorm hebben van een mens, maar eerder van een dier of insect.

Zoals u ziet, geloven de Hindoes in verschillende plaatsen waar de zielen heengaan tijdens de overgang tussen hun vorige leven en de wedergeboorte in het volgende. Deze plaatsen zijn echter niet dezelfde als de joods-christelijke hemel en hel. Zowel de hogere als de lagere werelden worden gezien als fysieke plaatsen die gebonden zijn aan tijd en ruimte, niet als een plaats waar zielen naar toe gaan en voor altijd blijven.

Geloof in geesten en spoken

Hindoes geloven dat, door reïncarnatie, de ziel van een persoon terugkeert naar de aarde om een andere vorm aan te nemen, of het nu een mens of een dier is. Vanwege de reïncarnatie gelooft men niet zo in geesten als in sommige westerse tradities. De ziel moet altijd ergens heen, of het nu naar de boven- of onderwereld is of naar een onmiddellijke wedergeboorte.

Als rituelen na de dood niet onmiddellijk worden uitgevoerd of verkeerd worden uitgevoerd, wordt verondersteld dat de ziel wacht op haar vrijlating uit het lichaam. In het Hindoeïsme worden mensen echter geen geesten en achtervolgen achtergebleven dierbaren.

Volgens de Hindoe-mythologie bestaat er een geestvorm die Bhut wordt genoemd. Bhut zijn kwade, rusteloze geesten, die door een gewelddadige dood of het niet uitvoeren van begrafenisrituelen op aarde ronddwalen. Men gelooft echter dat deze zeldzaam zijn, en weinig Hindoes denken er veel over na.

Waar gaat de ziel heen na de dood?

Voor hindoes is het concept van reïncarnatie een essentieel onderdeel van hun opvattingen over wat er na de dood gebeurt. Waar een ziel naar toe gaat, wordt gezien als onderdeel van een voortdurende reis en een stadium van wedergeboorte van het ene leven naar het volgende.

Reïncarnatie in het Hindoeïsme

Voor Hindoes maakt reïncarnatie deel uit van de levenscyclus van alle zielen terwijl zij eenheid proberen te bereiken met de allerhoogste geest, Brahman. Afhankelijk van de goede of slechte daden die mensen tijdens hun leven op aarde hebben verricht, worden zij herboren of reïncarneren zij als een ander mens, een dier of een insect.

Reïncarnatie bestaat met als enig doel de ziel te helpen tot het inzicht te komen dat geen enkel verlangen op aarde hun diepste verlangens zal vervullen. Door middel van reïncarnatie leren zielen lessen met elk leven dat zij leven, totdat zij ware vervulling bereiken en bevrijd zijn van alle verlangens die de ziel aan de aarde binden.

Het bereiken van God

Volgens het Hindoe geloof, komt ieders ziel voort uit de allerhoogste geest, of Brahman. Brahman is een geestelijk bewustzijn waaruit alle zielen voortkomen en waarnaar alle zielen terugkeren.

De ultieme vorm van verlichting en verwezenlijking is één te worden met de allerhoogste geest en terug te keren naar een eeuwigheid van vrede en rust.

Hoe eren en herdenken Hindoes de doden?

Het herdenken en eren van de doden is een belangrijk onderdeel van het Hindoe-leven. Er zijn talrijke tradities, waaronder twee van de meest prominente: Gai Jatra en Pitru Paksha.

Tijdens het Gai Jatra festival, sluit het hele land Nepal voor een meerdaagse viering ter ere van de doden. Elke familie waarvan een familielid is overleden, neemt deel aan een grote optocht waarmee het hele festival op de eerste dag begint. Gai Jatra viert de herdenking van dierbaren en viert nieuw leven en wedergeboorte, een belangrijk onderdeel van het Hindoe-geloof.

Terwijl Gai Jatra een vreugdevolle en gelukkige tijd is, is Pitru Paksha een tijd van rouw en respect betuigen aan de overledene door middel van daden van aanbidding. Tijdens dit seizoen zijn er geen vrolijke vieringen zoals bruiloften, het geven van geschenken, of het starten van bedrijven. Veel Hindoes herdenken hun doden door te vasten, aan de priesters te schenken en traditionele handelingen van voorouderverering te verrichten.

Hindoes beleven tradities, waaronder gezangen, wanneer een persoon bijna dood is. Een traditionele druppel water uit de Ganges rivier wordt in de mond van de persoon geplaatst voor een zuivere overgang van het ene leven naar het volgende. Na de dood blijft het lichaam traditioneel bij de familie tot de crematie.

Bij het bijwonen van een hindoe-begrafenis is het belangrijk te onthouden dat begrafenissen worden gezien als blijde gelegenheden, niet als rouwvolle tijden. Volgens de traditie worden bij een hindoe-begrafenis witte of lichte kleuren gedragen, wordt een bijbeltekst gereciteerd en zijn bloemen een welkom geschenk voor de familie van de overledene.

Voor een Hindoe betekent de dood een overgang

Voor Hindoes is de dood niet het einde, maar slechts een overgang van het ene leven naar het volgende. De dood wordt optimistisch bekeken in plaats van te worden betreurd als een volledig verlies. Voor een Hindoe brengt de dood wedergeboorte en het hoogste bereiken van eenheid met Brahman.

Bronnen

1. “Life After Death.” BBC, BBC 2020, bbc.co.uk/bitesize/guides/zhxpr82/revision/3.
2. “Hindoeïsme.” Queens Community College, Microsoft Encarta 2020, qcc.cuny.edu/socialsciences/ppecorino/phil_of_religion_text/chapter_2_religions/hinduism.htm
3. “Hindoeïstisch einde van het leven, dood, sterven, lijden en Karma.” Lippencott Nursing Center, Journal of Hospice and Palliative Care, november-december 2010. nursingcenter.com/cearticle?an=00129191-201011000-00003&Journal_ID=260877&Issue_ID=1081969.
4. Adiswarananda, Swami. “Hindoeïsme: De Ideeën van Hemel en Hel.” Ramakrishna, Ramakrishna-Vivekananda Centrum van New York, 2020. ramakrishna.org/heavenandhell.html.
5. Redactie van EB. “Bhut.” Encyclopedia Britannica, Encyclopedia Britannica, 1998. britannica.com/topic/bhut.