Commentaar: Zijn biopolymeren beter voor het milieu?

Mededeling: Kunststoffen zijn onmisbaar in veel aspecten van ons moderne leven, maar vragen over de duurzaamheid van het materiaal zijn tegenwoordig niet meer weg te denken uit de krantenkoppen. Zijn biologisch afbreekbare, composteerbare en bioplastics echt een betere milieuoplossing? Richard McKinlay, hoofd circulaire economie bij het in het Verenigd Koninkrijk gevestigde resource recovery onderzoeks- en adviesbureau Axion, geeft zijn mening.

Plastic materialen die aan het einde van hun leven op natuurlijke wijze volledig kunnen worden afgebroken en onschadelijk verdwijnen, klinken misschien als het ideale antwoord. Mensen horen termen als “biologisch afbreekbaar, bioplastic” en “composteerbaar” en gaan ervan uit dat deze kunststoffen “milieuvriendelijker” zijn. De werkelijkheid is echter niet zo eenvoudig.

Het belangrijkste probleem hier is een gebrek aan begrip van de aard van composteerbare of biologisch afbreekbare kunststoffen en wat bioplastics zijn, met inbegrip van hun specifieke toepassingen en het gespecialiseerde verwerkingsproces dat nodig is om met deze materialen om te gaan.

Bioplastics worden gemaakt met behulp van hernieuwbare grondstoffen in plaats van rechtstreeks te worden afgeleid van olie.

Bioplastics kunnen worden gebruikt bij de productie van conventionele polymeren die kunnen worden gerecycled, zoals gerecycled PET (polyethyleentereftalaat), of biologisch afbreekbare polymeren zoals PLA (polymelkzuur).

Het lijkt misschien voor de hand te liggen dat de keuze voor een bioplastic de meest duurzame optie is. Maar hoewel het een duidelijk voordeel is om een niet-hernieuwbare bron niet uit te putten, moeten we bedenken dat veel petrochemische stoffen een bijproduct zijn van het olieraffinageproces. Nu we nog in een economie leven die zo sterk van olie afhankelijk is, is het misschien beter om de bijproducten ervan te gebruiken in plaats van ze verloren te laten gaan.

Bioplastics zijn niet vrij van milieueffecten, en er moet rekening worden gehouden met de koolstofuitstoot die gepaard gaat met het verbouwen van gewassen en het omzetten ervan in de benodigde chemicaliën.

“Composteerbaar” en “biologisch afbreekbaar” zijn min of meer synonieme termen en betekenen dat het materiaal onder bepaalde omstandigheden volledig zal afbreken. De sleutel tot het begrijpen van enig potentieel voordeel is te weten of het polymeer gemakkelijk zal worden afgebroken, bijvoorbeeld in uw thuiscompost, of dat het moet worden behandeld in een industriële composteringsfaciliteit.

Veel kunststoffen die worden omschreven als biologisch afbreekbaar of composteerbaar moeten worden ingezameld en gescheiden van de rest van het plastic schroot en worden verzonden naar een speciaal ontworpen industriële composteringsfaciliteit waar ze met succes kunnen worden afgebroken. Deze faciliteiten bestaan voor voedselafval, maar ervoor zorgen dat composteerbare verpakkingen deze bereiken kan een uitdaging zijn.

Verwarring bij de consument over welke materialen wel en welke niet kunnen worden gerecycled is een ander groot probleem. Is deze plastic waterfles gemaakt van een biologisch afbreekbaar plastic of van conventioneel plastic, zoals PET? Gaat het in de recyclebak of bij de voedselafvalinzameling?

Momenteel is er in het hele Verenigd Koninkrijk een goede infrastructuur voor het inzamelen en recyclen van PET-flessen, die voor de meeste mensen toegankelijk is via gemeentelijke inzamelingspunten. De infrastructuur voor de inzameling van voedselafval is minder goed ontwikkeld, vooral voor inzameling onderweg.

Om waterflessen van biologisch afbreekbaar plastic correct te recyclen, is dus een voorlichtingscampagne nodig, zodat de mensen begrijpen dat biologisch afbreekbaar plastic bij het voedselafval moet. Bovendien zouden er meer faciliteiten voor de inzameling van voedselafval in openbare ruimten nodig zijn.

Sommige verpakkingen, zoals die van zetmeel, zullen in een minder gecontroleerde omgeving gemakkelijk worden afgebroken. Het is echter niet mogelijk volledig op dit soort materialen over te schakelen omdat zij niet voor alle toepassingen geschikt zijn. Keuken- en voedselrecyclingbakjes bijvoorbeeld zijn gemaakt op basis van zetmeel en worden afgebroken in een thuiscomposteringssysteem. Dit materiaal zou echter niet geschikt zijn voor gebruik in verpakkingen omdat het snel zou beginnen af te breken wanneer het nat is.

Het is belangrijk voor merkeigenaars, voedselproducenten en fabrikanten om zeer zorgvuldig na te denken over welk verpakkingsformaat ze gebruiken en om een weloverwogen beslissing te nemen op basis van de realiteit van onze huidige infrastructuur voor afvalbeheer en het niveau van begrip bij het publiek. Ervoor zorgen dat producten ontworpen zijn voor recycling is essentieel als we meer van onze hulpbronnen willen terugwinnen.

Zij moeten ook begrijpen wat er werkelijk gebeurt met hun materialen aan het einde van de levenscyclus en wat de milieu-impact ervan zou kunnen zijn. Wat wordt omschreven als composteerbaar, betekent niet dat het gewoon aan de kant van de weg wordt afgebroken.

Zwerfvuil op zee is een grote zorg, maar naar schatting is slechts 2 procent van het plastic afval in de oceanen afkomstig van heel Europa en de VS samen. Het gebruik van plastic flessen in het Verenigd Koninkrijk is een perfect verantwoord verpakkingssysteem, omdat 99 procent van de huishoudens hun plastic flessen in de inzamelbakken voor huishoudelijk afval kan deponeren.

De aandacht moet worden gericht op afval en zwerfvuil onderweg. De hoeveelheid plastic in zee kan worden verminderd door de afvalvoorziening onderweg te verbeteren en voorlichtingscampagnes tegen zwerfvuil op te zetten. Er is behoefte aan een betere infrastructuur op openbare plaatsen om mensen in staat te stellen onderweg te recycleren. Dit gebeurt nu met meer recyclingpunten in treinstations, luchthavens en stadscentra. Maar de mensen moeten ze gebruiken, ze begrijpen en weten waarom het belangrijk is.

Dus, zijn biologisch afbreekbare kunststoffen beter voor het milieu? Het is een enorme uitdaging en, zoals we hebben betoogd, het is ook ingewikkeld!

Uiteindelijk moet het neerkomen op investeringen in infrastructuur, publieke voorlichting en gedragsveranderingen. Plastics zijn een inherent deel van ons leven en niet “alleen maar slecht”. Hun verantwoord gebruik en verwijdering en recycling moet een topprioriteit zijn.