Cancer Cachexia

Definitie

Cancer cachexia of kankergeassocieerde vermoeidheid wordt gedefinieerd als een multifactorieel syndroom dat wordt gekenmerkt door een voortdurend verlies van skeletspiermassa (met of zonder verlies van vetmassa) dat niet volledig ongedaan kan worden gemaakt door conventionele voedingsondersteuning en dat leidt tot progressieve functionele stoornissen.

Het karakteristieke kenmerk is de negatieve eiwit-energie balans die optreedt door vermindering van de voedselinname en een abnormaal metabolisme.

Classificatie

Er zijn 3 stadia die klinisch van belang zijn en een spectrum vormen, echter niet al deze personen doorkruisen het gehele spectrum.

1. Precachecia: De vroege klinische verschijnselen zoals anorexie en metabole verschijnselen zoals een verminderde glucosetest gaan vooraf aan het gewichtsverlies (≤5%). De progressie varieert en is afhankelijk van het type kanker en het stadium, lage voedselinname, eventuele systemische ontsteking, slechte respons op anti-kanker therapie.
2. Cachexie: Een stabiel gewichtsverlies van meer dan 5% over 6 maanden OF een Body mass index (BMI) van minder dan 20 kg/m² OF sacrcopenie en voortdurend gewichtsverlies van meer dan 2%, maar nog niet in het refractaire stadium geclassificeerd als cachexie.
3. Refractaire cachexie: Zeer vergevorderde kanker OF snel progressieve kanker, niet reagerend op antikankertherapie. Geassocieerd met actief katabolisme en de factoren die verband houden met actief beheer van gewichtsverlies zijn hier niet meer van toepassing. Lage prestatiestatus en een levensverwachting van minder dan 3 maanden zijn kenmerkend.

Pathofysiologie

Diagnose van kanker cachexie

• BMI <20 en elke graad van gewichtsverlies >2%;
• Gewichtsverlies >5% gedurende de afgelopen 6 maanden (bij afwezigheid van eenvoudige uithongering)
• Appendiculaire skeletspierindex consistent met sarcopenie (mannen <7-26 kg/m²; vrouwen <5-45 kg/m²) en elke graad van gewichtsverlies >2%

Beoordeling

Spiermassa en -kracht: Dwarsdoorsnede CT of MRI, dual energy Xray imaging, bioimpedantie analyse, en antropometrie voornamelijk inclusief de middenarm omtrek.

Anorexie en verminderde voedselinname: Kwantificering van proteïne kan van belang zijn. De mechanismen hierachter kunnen zijn: chemosensorische stoornissen, verminderde mobiliteit van het bovenste deel van het maagdarmkanaal, dysmobiliteit van het distale tractus. Secundaire oorzaken zijn stomatitis, consti

Behandeling

Er zijn 4 basisstappen van behandelingsstrategieën:

1. Corrigeren van de oorzaak van de verminderde voedingsinname
2. Adequate voedingsondersteuning
3. Multimodale interventie bij kanker cachexie:
4. Het opsporen van eventuele gerelateerde psycho-sociale distress en het behandelen van dezelfde

Multimodale anabole interventies zijn het beste in symptoombestrijding. Geïndividualiseerde voeding en lichaamsbeweging optimaliseren de medicijneffecten Counseling inclusief gedragsverandering, antikanker of antineoplastische behandeling, totale parenterale voeding, prokinetica, progestines, cannabinoïden, Eicosapentaeenzuur, Cyclo-oxygenaseremmers, Corticosteroïden en bewegingsinterventies zijn de behandelingen.

Oefeninginterventies

Mechanismen

Oefening kan de spiermassa, spierfunctie, kracht, cardiovasculaire fitheid verhogen en vermoeidheid verminderen en indirect de kwaliteit van leven verbeteren door de vermoeidheidsniveaus te verminderen. Er zijn verschillende mechanismen die hiervoor kunnen zorgen. Deze omvatten:

Uitoefening en ontsteking

Uitoefening induceert een immuunrespons die de cytokineniveaus in het lichaam verhoogt, maar deze cytokinen produceren niet het ontstekingsbevorderende effect. IL-6 is de typische cytokine die vrijkomt en waarvan men verhoogde concentraties verwacht, samen met IL-10 en IL-1ra. Dit veroorzaakt een anti-inflammatoire respons waarvan wordt verondersteld dat deze de systemische ontsteking ten gevolge van kanker vermindert, waardoor het cachexieproces wordt verzacht. Van matige intensiteit concentrische oefeningen tot krachtige intensiteit excentrische oefeningen, deze interventies verhogen de snelheid van transcriptie en brengt het IL-6 eiwit tot expressie dat nodig is voor de samentrekkende spier.

Inflammatie en lichaamsbeweging in het vetweefsel

Uitdagingsoefeningen blokkeren het effect van TNF-α, een ontstekingsbevorderend cytokine dat de lipolyse stimuleert en de ontstekingscascade ondersteunt.

Uitputting en oxidatieve stress

Uitputting verhoogt de antioxidatieve enzymen zoals super-oxide dismutase, glutathion peroxidase in de skeletspieren en mitochondriale superoxide dismutase en catalase zijn in de longen en het middenrif. Ook nemen de niet-enzymatische antioxidantniveaus in het lichaam toe, waardoor de weefsels tegen schade worden beschermd.

Uitoefening en insulinegevoeligheid

Er is gespeculeerd dat insulineresistentie optreedt als reactie op tumorgroei en als de normale ontstekingsreactie. Lichaamsbeweging vermindert de TNF-α factor en verbetert daardoor de gevoeligheid voor insuline. Ook glucosetransporteiwitten zoals glutathion-4 nemen toe in de skeletspieren, waardoor het glucosetransport in de spier toeneemt. Creatininefosfaat dat de werking van glutathion verhindert, vermindert tijdens het sporten.

Uitoefeningen

• Hoge-Intensiteit Interval Training gedurende 8 weken heeft een effect op stadium III en stadium IV niet-kleincellige longkanker bij patiënten die chemotherapie krijgen. Deze patiënten hadden een hoog risico op respiratoir falen als gevolg van kanker cachexie en de training hielp bij het verbeteren van hun longcapaciteit.
• Progressieve weerstandstraining (2-3 dagen per week gedurende 12 weken) verbeterde de therapietrouw van de patiënten en de vetvrije lichaamsmassa met 1-2 Kgs. De doeltreffendheid ervan moet echter nog worden vastgesteld in de hoofd-halskankergroep die bestralingstherapie ondergaat.
• Aërobe oefeningen zijn gunstig in die zin dat ze de mitochondriale biogenese verhogen en de proteolyse verminderen door de ontsteking te verminderen.
• Oefeningen op basis van een stappenteller (7 weken) helpen bij het verbeteren van de skeletmassa, de functionele capaciteit en de kwaliteit van leven bij kanker cachexie tijdens chemotherapie.
• Weerstandsoefeningen bij patiënten met prostaatkanker die androgeen deprivatie therapie en bestralingstherapie krijgen voorkomen verlies van spiermassa en kracht

1. 1.0 1.1 Fearon K, Strasser F, Anker SD, Bosaeus I, Bruera E, Fainsinger RL, Jatoi A, Loprinzi C, MacDonald N, Mantovani G, Davis M. Definitie en classificatie van kanker cachexie: een internationale consensus. Lancet Oncol. 2011 May 1;12(5):489-95.
2. Blum D, Omlin A, Fearon K, Baracos V, Radbruch L, Kaasa S, Strasser F, European Palliative Care Research Collaborative. Evolving classification systems for cancer cachexia: ready for clinical practice? Support Care Cancer. 2010 Mar 1;18(3):273-9.
3. Wallengren O, Lundholm K, Bosaeus I. Diagnostic criteria of cancer cachexia: relation to quality of life, exercise capacity and survival in unselected palliative care patients. Support Care Cancer. 2013 Jun 1;21(6):1569-77.
4. 4.0 4.1 Blum D, Omlin A, Fearon K, Baracos V, Radbruch L, Kaasa S, Strasser F, European Palliative Care Research Collaborative. Evoluerende classificatiesystemen voor kanker cachexie: klaar voor de klinische praktijk? Support Care Cancer. 2010 Mar 1;18(3):273-9.
5. 5.0 5.1 Anderson LJ, Albrecht ED, Garcia JM. Update over management van kankergerelateerde cachexie. Curr Oncol Rep. 2017 Jan 1;19(1):3.
6. 6.0 6.1 Gould DW, Lahart I, Carmichael AR, Koutedakis Y, Metsios GS. Kanker cachexie preventie via lichaamsbeweging: moleculaire mechanismen. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2013 Jun;4(2):111-24.
7. Gandhi A, Samuel SR, Kumar KV, Saxena PU, Mithra P. Effect van een op een pedometer gebaseerd oefenprogramma op kankergerelateerde vermoeidheid en kwaliteit van leven bij patiënten met borstkanker die chemotherapie krijgen. Asian Pac J Cancer Prev. 2020 Jun 1;21(6):1813-8.