Akio Morita School of Business

Akio Morita, de oprichter van Sony, werd op 26 januari 1921 geboren in Nagoya, in een familie van sakebrouwers. De Morita familie brouwt al bijna 400 jaar sake in de stad Tokoname, nabij Nagoya. Onder het strenge oog van zijn vader, Kyuzaemon, werd Akio klaargestoomd om de erfgenaam van het familiebedrijf te worden. Als student zat Akio vaak samen met zijn vader op bedrijfsvergaderingen en zelfs in schoolvakanties hielp hij mee in het familiebedrijf.

De Morita familie had in die tijd al de nieuwste westerse cultuur omarmd, zoals de automobiel en de elektrische fonograaf. Wanneer hij van zijn huishoudelijke taken werd vrijgesteld, verdiepte de jonge Akio zich in het uit elkaar halen en weer in elkaar zetten van de fonograaf.

Van jongs af aan was Akio dol op het knutselen met elektronische apparaten, en wiskunde en natuurkunde waren zijn favoriete vakken tijdens zijn lagere en middelbare schooltijd. Nadat hij was afgestudeerd aan de achtste middelbare school, ging hij naar de natuurkunde-afdeling van de keizerlijke universiteit van Osaka.

In die tijd bevond Japan zich midden in de oorlog in de Stille Oceaan. In 1944 ontmoette Akio, die dat jaar bij zijn afstuderen luitenant bij de marine was geworden, wijlen Masaru Ibuka voor het eerst in het onderzoekscomité van de marine in oorlogstijd.

Toen hij na de oorlog terugkeerde naar het ouderlijk huis in Nagoya, werd Morita door een van de professoren uitgenodigd om zich aan te sluiten bij de faculteit van het Tokyo Institute of Technology. Morita pakte zijn spullen en maakte zich klaar om naar Tokio te vertrekken, toen er een artikel over een door Ibuka opgericht onderzoekslaboratorium verscheen in een Asahi krantenrubriek genaamd, “Blue Pencil.” Met het einde van de oorlog had Ibuka het Tokyo Telecommunications Research Institute opgericht om een nieuw begin te maken. Na het lezen van dit artikel, bezocht Morita Ibuka in Tokio en besloten ze samen een nieuw bedrijf op te richten.

Op 7 mei 1946 richtten Ibuka en Morita Tokyo Tsushin Kogyo K.K. (Tokyo Telecommunications Engineering Corporation) op met ongeveer 20 werknemers en een startkapitaal van 190.000 yen. Op dat moment was Ibuka 38 jaar oud en Morita 25.

Tijdens hun lange partnerschap wijdde Ibuka zijn energie aan technologisch onderzoek en produktontwikkeling, terwijl Morita een belangrijke rol speelde bij het leiden van Sony op het gebied van marketing, globalisering, financiën en human resources. Morita stond ook aan de wieg van Sony’s intrede in de software business, en hij droeg bij aan het algemene management van het bedrijf.

De drang van het bedrijf om zijn activiteiten wereldwijd uit te breiden blijkt duidelijk uit het besluit om in 1958 de bedrijfsnaam te veranderen in Sony, een besluit dat zowel binnen als buiten het bedrijf niet goed werd ontvangen omdat Tokyo Tsushin Kogyo al wijd en zijd bekend was geworden. Om dergelijke standpunten tegen te gaan, benadrukte Morita dat het noodzakelijk was de naam van het bedrijf te veranderen in iets dat gemakkelijker uit te spreken en te onthouden was, zodat het bedrijf kon groeien en zijn aanwezigheid wereldwijd kon vergroten. Bovendien redeneerde Morita dat het bedrijf zich op een dag zou kunnen gaan toeleggen op andere producten dan elektronica en dat de naam Tokyo Tsushin Kogyo dan niet langer passend zou zijn. Daarom veranderde hij de naam in Sony Corporation en besloot hij ‘Sony’ in het katakana-alfabet te schrijven (een Japans alfabet dat normaal gesproken wordt gebruikt om buitenlandse namen te schrijven), iets wat in die tijd ongehoord was.

In 1960 werd Sony Corporation of America opgericht in de Verenigde Staten. Morita besloot met zijn gezin naar de VS te verhuizen en nam het voortouw bij het creëren van nieuwe verkoopkanalen voor het bedrijf. Hij vond dat Sony zijn eigen directe verkoopkanalen moest ontwikkelen, in plaats van afhankelijk te zijn van plaatselijke dealers.

Vele producten die in de loop van Sony’s geschiedenis zijn gelanceerd, kunnen worden toegeschreven aan Morita’s creativiteit en innovatieve ideeën. Zijn ideeën gaven geboorte aan totaal nieuwe levensstijlen en culturen, en dit blijkt uit producten als de Walkman en de videocassetterecorder.

Morita demonstreerde ook zijn vermogen om te breken met conventioneel denken op financieel gebied, toen Sony in 1961 American Depositary Receipts in de VS uitgaf. Het was de eerste keer dat een Japans bedrijf aandelen aanbood op de New York Stock Exchange, en dit stelde het bedrijf in staat wereldwijd kapitaal aan te trekken, niet alleen in Japan. Sony effende de weg voor Japanse bedrijven om buitenlands kapitaal aan te trekken, in een tijd waarin het gebruikelijk was voor het Japanse management om geld te lenen van banken.

Op het gebied van human resources schreef Morita in 1966 een boek met de titel Never Mind School Records en benadrukte dat schooldossiers niet belangrijk zijn bij het uitvoeren van een baan. Morita’s standpunt, dat hij meer dan 30 jaar geleden voor het eerst kenbaar had gemaakt, wordt tegenwoordig door veel bedrijven in Japan gevolgd.

Zoals het veranderen van de naam Tokyo Tsushin Kogyo in Sony aangeeft, wilde Morita de activiteiten van Sony graag diversifiëren buiten de elektronicabranche. In 1968 ging het bedrijf in Japan de muzieksoftwarehandel in door samen met het Amerikaanse CBS CBS/Sony Group Inc. op te richten. In 1979 ging Sony in Japan de financiële markt op met de oprichting van Sony Prudential Life Insurance Co. Ltd., een 50-50 joint venture met The Prudential Life Insurance Co. of America. Voorts verwierf Sony in 1988 CBS Records Inc., de platengroep van CBS. Het jaar daarop verwierf Sony Columbia Pictures Entertainment, Inc., waardoor het bedrijf kon uitgroeien tot een alomvattend entertainmentbedrijf dat zowel hoogwaardige software-inhoud als een schat aan hardware bezit.

Naast het leiden van Sony was Morita actief in het bouwen van een culturele brug tussen Japan en het buitenland als vice-voorzitter van de Keidanren (Japan Federation of Economic Organizations) en als lid van de Japan-U.S. Economic Relations Group, beter bekend als de “Wise Men’s Group”. Hij speelde een belangrijke rol bij het verminderen van de handelswrijving tussen Japan en de VS en door de publicatie van literaire werken als Made in Japan werd hij “een van de bekendste Japanners in de VS.”

Morita was de eerste Japanner die in 1982 de Albert Medal van de Royal Society of Arts van het Verenigd Koninkrijk kreeg. In 1984 ontving hij de Nationale Orde van het Legioen van Eer (L’Ordre National de la Légion d’Honneur), de hoogste en meest prestigieuze Franse orde, en in 1991 ontving hij de Eerste Klasse Orde van de Heilige Schat uit handen van Z.M. de Keizer van Japan. Daarnaast ontving Morita talrijke onderscheidingen uit landen als Oostenrijk, België, Brazilië, Duitsland, Spanje, Nederland en de Verenigde Staten, waaruit blijkt hoe groot zijn wereldwijde erkenning was.

Morita straalde van nature en zijn persoonlijkheid, die hij zelf omschreef als “opgewekt”, was bij velen geliefd. Hij had een brede kring van vrienden zowel in Japan als in het buitenland, waaronder personen als Kiichi Miyazawa, voormalig minister-president van Japan, Henry Kissinger, voormalig minister van Buitenlandse Zaken van de V.S., en orkestdirigenten als Zubin Mehta en wijlen Herbert von Karajan.

Morita’s grenzeloze nieuwsgierigheid en uitdagende geest strekten zich uit tot zijn privé-leven; hij begon met skiën, tennis en scubaduiken toen hij de 50 al gepasseerd was.

Klik hier om de Akio Morita Library te bezoeken, de officiële Akio Morita Website