Jak Usain Bolt biega tak szybko?

Usain Bolt pokazał swoją dominację w męskim sprincie na lekkoatletycznych Mistrzostwach Świata w Pekinie w tym tygodniu, odnosząc zwycięstwa na 100 m i 200 m. W czym tkwi jego sekret? Czy sposobem na wygraną w sprincie jest poruszanie nogami szybciej niż robią to rywale?

Od Igrzysk Olimpijskich w Pekinie w 2008 roku Bolt wygrał każdy wyścig, w którym brał udział na Mistrzostwach Świata lub Olimpiadzie, z wyjątkiem jednego, w którym został zdyskwalifikowany za fałszywy start.

Gdy nie-sportowcy chcą szybko biegać, nastawiają się na poruszanie nogami tak szybko, jak tylko mogą, więc można założyć, że Bolt osiągnął ten wyjątkowy rekord, sprawiając, że jego nogi poruszają się szybciej niż wszyscy inni. Ale ten pomysł nie wytrzymuje – w rzeczywistości pada płasko na twarz.

„Elitarni sprinterzy nie wymachują nogami szybciej niż biegacze rekreacyjni”, mówi dr Sam Allen z Loughborough University.

Różnica polega raczej na tym, że czołowy sprinter wykonuje dłuższe i mocniejsze kroki.

Badania pokazują, że biegacz amator często wykonuje od 50 do 55 kroków na 100 m, podczas gdy elitarny sprinter wykonuje ich 45.

„Elitarni sportowcy generują o wiele więcej mocy, dzięki temu, że mają naturalnie więcej włókien mięśniowych o szybkim splocie. Dlatego też elitarni sportowcy spędzają o wiele mniej czasu na ziemi, co powoduje, że są napędzani do przodu o wiele szybciej”, mówi Allen.

Badania prowadzone przez amerykańskiego badacza Petera Weyanda wykazały, że przy największej prędkości stopa elitarnego sprintera zazwyczaj spędza 0.08 sekund w kontakcie z ziemią na początku każdego kroku w porównaniu z około 0,12 sekundy dla sportowca amatora.

Sam Allen mówi, że najszybsi sprinterzy wydają się spędzać około 60% czasu w powietrzu, bez stopy na ziemi, podczas gdy dla sportowców amatorów jest to więcej jak 50%.

Ale nawet wśród najlepszych sprinterów, Bolt wyróżnia się, a to częściowo z powodu jego wysokości.

„Bolt jest genetycznym dziwolągiem, ponieważ wzrost 6ft 5ins oznacza, że nie powinien być w stanie przyspieszyć z taką prędkością jak on, biorąc pod uwagę długość jego nóg”, mówi były sprinter z Wielkiej Brytanii Craig Pickering.

„Na początku wyścigu chcesz zrobić krótkie kroki, aby przyspieszyć, ale ponieważ jest tak wysoki, nie może tego zrobić. Ale kiedy osiąga maksymalną prędkość, ma ogromną przewagę nad wszystkimi innymi, ponieważ robi o wiele mniej kroków.”

Bolt zazwyczaj kończy wyścig na 100 m w około 41 krokach – trzy lub cztery mniej niż jego rywale.

„Długość kroku jest największym wyznacznikiem między dobrym sprinterem, który jest w stanie biegać poniżej 10 sekund, a tymi sprinterami, którzy nie mogą”, mówi Pickering.

Ale dobre szkolenie może pomóc wszystkim początkującym sportowcom być szybszymi niż są, mówi Sam Allen, „najlepsi sprinterzy zawsze będą korzystać z posiadania ogromnej ilości naturalnych zdolności”.

Wszystko zależy od tego, co natura pozwala nam zrobić z naszymi nogami, gdy tylko zetkną się z ziemią.

More or Less is broadcast on BBC Radio 4 and the World Service

Subscribe to the BBC News Magazine’s email newsletter to get articles sent to your inbox.