Harriet Martineau

Harriet Martineau, (ur. 12 czerwca 1802, Norwich, Norfolk, Anglia – zm. 27 czerwca 1876, niedaleko Ambleside, Westmorland), eseistka, powieściopisarka, dziennikarka, pisarka ekonomiczna i historyczna, która była wybitna wśród angielskich intelektualistów swoich czasów. Być może jej najbardziej uczonym dziełem jest The Positive Philosophy of Auguste Comte, Freely Translated and Condensed, 2 vol. (1853), jej wersja Cours de philosophie positive Comte’a, 6 vol. (1830-42).

Martineau po raz pierwszy zdobyła szerokie grono czytelników serią opowiadań popularyzujących klasyczną ekonomię, zwłaszcza idee Thomasa Roberta Malthusa i Davida Ricardo: Illustrations of Political Economy, 25 vol. (1832-34), Poor Laws and Paupers Illustrated, 10 vol. (1833-34) i Illustrations of Taxation, 5 vol. (1834). Po wizycie w Stanach Zjednoczonych (1834-36), o której napisała wnikliwie socjologiczną Society in America (1837) i bardziej anegdotyczną Retrospect of Western Travel (1838), opowiedziała się za niepopularnym wówczas ruchem abolicjonistycznym. Jej najbardziej znane powieści, w tym Deerbrook (1839) i The Hour and the Man (1841), również powstały w tym okresie. Pomogła założyć popularny gatunek opowieści szkolnej z The Crofton Boys (1841) i pionierem „powrót do ziemi” dziennikarstwa z jej pism o swoim ogrodzie w Anglii Lake District.

Podróż na Bliski Wschód (1846) doprowadziła Martineau do badania ewolucji religii. Stała się coraz bardziej sceptyczna wobec wierzeń religijnych, w tym jej własnego liberalnego unitarianizmu, a jej deklaracja ateizmu w Listach o prawach natury i rozwoju człowieka (1851, z H.G. Atkinsonem) wywołała powszechny szok. Jej główne dzieło historyczne, The History of the Thirty Years’ Peace, A.D. 1816-1846 (1849), było szeroko czytanym popularnym opracowaniem. Udzielała się również obszernie w czasopismach, pisząc około 1600 artykułów dla Daily News w latach 1852-1866. Jej Biographical Sketches (1869, rozszerzony 1877) był zbiorem artykułów napisanych dla Daily News na temat różnych znanych współczesnych, w tym Charlotte Brontë. Martineau straciła słuch we wczesnym okresie życia, później chorowała na serce i inne choroby. Jej szczera Autobiografia, zredagowana przez Marię Weston Chapman, została wydana pośmiertnie (3 tomy, 1877).