Dlaczego ślepe ryby jaskiniowe są ślepe i jak się poruszać?

Ślepe ryby jaskiniowe wykazują niezwykłą zdolność do znalezienia drogi wokół, pomimo braku oczu, jak wyjaśnia Rupert Collins.

Gatunek Astyanax mexicanus składa się z formy epigean (powierzchniowej) z oczami i co najmniej 29 różnych różowych, bezocznych form hypogean (jaskiniowych), z których wiele uważa się za mające niezależne pochodzenie ewolucyjne w ciągu ostatnich 10 000 lat.

Jak oczy zostały utracone pozostaje niejasne; albo w wyniku przypadkowych mutacji w pozornie zbędnych genów tworzenia oczu, nie jest specyficzna selektywna korzyść w nie posiadaniu oczu – lub że inne adaptacje zorientowane na jaskinie wymusiły pośrednią utratę ich. Badania wskazują tę ostatnią koncepcję jako najlepsze jak dotąd wyjaśnienie.

Niewidome ryby jaskiniowe nawigują, odżywiają się i rozmnażają z ulepszonymi zmysłami węchu, smaku i dotyku. Nie łączą się w ławice jak ich powierzchniowi kuzyni i nie żerują w ten sam sposób – nie żywiąc się ze słupa wody. Żerują też pod innym kątem, raczej 45 niż 90°.

Forma jaskiniowa została również pokazana, aby konkurować z rybami powierzchniowymi o pożywienie w całkowitej ciemności.

Kluczowe adaptacje do życia w jaskini to większe i zwiększone komórki neuromast (linia boczna) wokół głowy, które wyczuwają różnice ciśnienia w ruchu wody.

Organy linii bocznej wyczuwają zmiany ciśnienia powodowane przez podwodne obiekty, a ryba buduje i zapamiętuje skomplikowaną mapę przestrzenną.