Wat is een waardige dood?

In 1994 werd Oregon een van de eerste plaatsen ter wereld waar medische hulp bij sterven werd gelegaliseerd.1 Sindsdien hebben nog zeven andere staten een soortgelijk beleid gelegaliseerd.1 Het uitgangspunt van de Death With Dignity Act is onder meer dat bepaalde volwassen patiënten kunnen verzoeken om een medicijn voorgeschreven te krijgen dat hun leven zal beëindigen, als ze ervoor kiezen om het in te nemen.

Om voor deze optie in aanmerking te komen, moet een patiënt zonder uitzondering aan de volgende criteria voldoen: inwoner zijn van een staat met het beleid, gediagnosticeerd zijn met een terminale ziekte die redelijkerwijs binnen 6 maanden tot de dood zal leiden, bij zintuiglijke gezondheid verkeren en in staat zijn om beslissingen over de gezondheidszorg te nemen en te communiceren, en ten minste 18 jaar oud zijn.1

Als aan de criteria is voldaan, staat het een patiënt vrij om het eerste van 2 mondelinge verzoeken aan een arts te doen. Daarna volgt een wachttijd van 15 dagen, die eindigt met de mogelijkheid om een tweede mondeling verzoek in te dienen. Bovendien moet een schriftelijk verzoek worden ingediend, en elk van deze verzoeken kan op elk moment worden herroepen.1

Medische hulp bij sterven is duidelijk anders dan euthanasie en moet niet met de term worden geassocieerd. Bij dit proces dient de patiënt, en niet de arts, de dodelijke medicatie toe. Het is ook belangrijk om deze situatie te onderscheiden van elke vorm van zelfmoord. Patiënten die van dit beleid gebruik maken, willen niet sterven; hun dood is onvermijdelijk. Zij hebben echter wel de macht om hun leven op een vreedzame manier te beëindigen. Omdat apothekers in dit proces een belangrijke rol vervullen, is het belangrijk dat zij dit onderscheid in gedachten houden.2

Rol van de apotheker

In aanwezigheid van een terminale diagnose hangt het vermogen van een patiënt om het wettelijke recht uit te oefenen om een behandeling te kiezen of te weigeren, sterk af van de vraag of hij/zij op de hoogte is van de zich voortdurend ontwikkelende farmaceutische opties.2 Het is de plicht van de apotheker als onderdeel van het gezondheidszorgteam om de leden voor te lichten over alle beschikbare behandelingen. Temidden van de toenemende prevalentie van dood met waardigheid beleid, wordt van apothekers verwacht dat ze zich inzetten om hun kennis over het levenseinde opties uit te breiden om het hoogste niveau van zorg te blijven bieden in overeenstemming met de wensen van de patiënt.

De praktijk van het verstrekken van farmaceutische middelen om het leven te beëindigen is controversieel voor sommige professionals. In het beleid van de American Society of Health-System Pharmacists (9802) staat bijvoorbeeld dat een apotheker het recht heeft om te kiezen of hij deelneemt aan therapieën die ethisch, moreel of religieus problematisch zijn. Van werkgevers wordt verwacht dat zij op een redelijke manier tegemoet komen aan dit recht.2

WAT IS TO COME?

Sinds de eerste goedkeuring van de Death With Dignity Act in Oregon, hebben 7 andere staten en Washington, DC, dit voorbeeld gevolgd door het aannemen van vergelijkbaar beleid. Na de recente goedkeuring van het beleid door Californië heeft het onderwerp onlangs aanzienlijke aandacht gekregen.

California’s End of Life Option Act werd in 2015 in de wet ondertekend en werd van kracht in juni 2016, waardoor 39,5 miljoen mensen het recht hebben op een vreedzame dood.1

Eén van elke 6 mensen in de Verenigde Staten woont in een staat waar medische hulp bij sterven een optie is. Geschat wordt dat slechts 60% van degenen die de dodelijke medicatie krijgen, er uiteindelijk gebruik van maken.1

Dit jaar zijn er 18 staten waar het beleid wordt overwogen.3 Er is een groeiende acceptatie en steun voor het idee onder patiënten en artsen. Recente opiniepeilingen hebben aangetoond dat tot 7 op de 10 Amerikanen voorstander zijn van right-to-die-wetgeving, en een Medscape-enquête toonde een toename van 59% tot 71% in de steun van artsen over een periode van 6 jaar.3

Dood met waardigheid-activiteit wordt steeds belangrijker in het hele land, en apothekers moeten stappen ondernemen om zichzelf over deze kwestie te informeren. Het is te verwachten dat de behandeling van levensbeëindigende geneesmiddelen in de nabije toekomst zal worden toegevoegd aan het curriculum van doctoraalopleidingen en aan programma’s voor permanente educatie. Apothekers moeten zich bewust worden van dit groeiende beleid en zich voorbereiden op de toekomstige plaats ervan in de gezondheidszorg.

• Rimler R. What is the future of ‘death with dignity’ laws in Trump era? Healthline. 15 maart 2017. healthline.com/health-news/death-with-dignity-wetten-in-trump-era#1. Accessed January 13, 2020.
• ASHP statement on pharmacist decision-making on assisted suicide. Am J Health Syst Pharm. 1999;56(16):1661-1664. doi: 10.1093/ajhp/56.16.1661.
• Death with dignity. deathwithdignity.org/.