Waarom uw huisdier konijn volgzamer is dan zijn wilde verwant

Waarom vlucht een wild konijn als een mens het benadert, maar blijft een tam konijn in de buurt voor een traktatie? Een nieuwe studie stelt vast dat domesticatie veranderingen in de hersenen van deze en misschien ook andere dieren teweeggebracht kan hebben, die hen geholpen hebben zich aan te passen aan hun nieuwe, door mensen gedomineerde omgeving.

De nieuwe studie geeft “specifieke en nieuwe inzichten” in het lopende debat over de fysiologische factoren die domesticatie en evolutie vormgeven, zegt Marcelo Sánchez-Villagra, een professor in paleobiologie aan de Universiteit van Zürich in Zwitserland die niet bij het werk betrokken was.

De leider van het onderzoeksteam, diergeneticus Leif Andersson van de Uppsala Universiteit in Zweden en de Texas A&M Universiteit in College Station, denkt dat het proces van domesticatie tot veranderingen in de hersenstructuur heeft geleid, die het konijn in staat stellen om minder nerveus te zijn rond mensen. Om dit uit te zoeken, namen hij en collega’s MRI scans van de hersenen van acht wilde en acht tamme konijnen en vergeleken de resultaten.

Het team vond dat de amygdala, een gebied van de hersenen dat angst en bezorgdheid verwerkt, 10% kleiner is bij tamme konijnen dan bij wilde konijnen. Ondertussen, de mediale prefrontale cortex, die reacties op agressief gedrag en angst controleert, is 11% groter in tamme konijnen. De onderzoekers ontdekten ook dat de hersenen van tamme konijnen minder in staat zijn om informatie te verwerken met betrekking tot vecht-of-vlucht reacties, omdat ze minder witte stof hebben dan hun wilde neven doen. Witte stof helpt bij het verbinden van zenuwcellen door signaal-overdragende vezels, axonen genoemd, en kan de informatieverwerking van de hersenen beïnvloeden. Wanneer een wild konijn in gevaar is, is meer witte stof nodig voor snellere reflexen en om te leren waar men bang voor moet zijn.

De veranderingen in de hersenen verminderen emoties zoals angst en agressie, en creëren zo de volgzame persoonlijkheden die bij gedomesticeerde konijnen gevonden worden, concluderen de onderzoekers vandaag in de Proceedings of the National Academy of Sciences.

De veranderingen in de vorm van de hersenen zijn bij gedomesticeerde dieren opgetreden omdat ze niet aan dezelfde druk blootstaan als hun wilde soortgenoten doen, zegt Andersson. Wanneer we tamme konijnen fokken, selecteren we op tamheid, wat op zijn beurt genen selecteert die de structuur van de hersenen beïnvloeden, zegt hij. “Gedragingen die te maken hebben met angst en agressie zijn nodig om te overleven. Maar het gedomesticeerde konijn heeft niet te maken met dezelfde druk. Het is geëvolueerd om te leven in een door mensen gedomineerde omgeving, waar voedsel en onderdak gemakkelijk beschikbaar is en voor hen wordt gezorgd.”

Elke studie die wilde en gedomesticeerde dieren vergelijkt, lijdt aan het feit dat de eerste wilde en gedomesticeerde populaties er niet meer zijn, merkt Sánchez-Villagra op. Maar hij zegt dat wat Andersson’s team deed “een goede benadering is van wat er gebeurde toen de eerste domesticatie plaatsvond en een belangrijk onderwerp is in evolutionaire studies.”

*Correctie, 26 juni, 12:35 p.m.: Het bijschrift bij de amygdala-kunst is veranderd omdat het vorige bijschrift een verschil tussen wilde en tamme konijnen verkeerd weergaf.