Vrouwtjeseenden hebben een vagina ontwikkeld

Eendenseks is veel interessanter dan het eigenlijk zou moeten zijn, vanwege de kronkelige aard van de geslachtsorganen van de vogels. Mannelijke en vrouwelijke eenden hebben kurkentrekkervormige geslachtsorganen die in verschillende richtingen spiraalvormig zijn. Nu weten we waarom.

Eenden staan bekend om hun bizarre penissen, die tot 20 cm groot zijn in een tegen de klok in draaiende spiraal. Dat is een indrukwekkend orgaan voor een vogel die vaak maar 60 cm lang is. De vrouwtjes daarentegen hebben een vagina die met de klok mee spiraalt, in tegenstelling tot hun mannelijke soortgenoten. Eenden doen ook aan wat beleefd “gedwongen copulatie” wordt genoemd, waarbij de mannetjes een poging doen tot ongewenste seks met het vrouwtje, en hun penissen explosief uitsteken met een techniek die minder dan een halve seconde duurt.

De vrouwtjes proberen deze geforceerde paring te vermijden. Gelukkig staat de evolutie aan hun kant. Vrouwtjeseenden hebben vagina’s ontwikkeld die met de klok meedraaien en scherpe bochten bevatten, die volgens wetenschappers werden gebruikt om bevruchting door ongewenste vrijers te voorkomen. Deze theorie is eindelijk getest door ondernemende onderzoekers van Yale, die te veel tijd en glaswerk tot hun beschikking hadden. Met behulp van cilindrische glazen buisjes in de vorm van spiralen met de wijzers van de klok mee of tegen de wijzers van de klok in, testten zij hoe gemakkelijk de penis door de verschillende vaginale configuraties kon bewegen. De vagina’s met de wijzers van de klok mee slaagden erin het binnendringende orgaan tegen te houden, waardoor de vrouwelijke eend werd beschermd tegen ongewenste avances.

In feite resulteert het merendeel van de gedwongen copulaties niet in bevruchting, en het lijkt erop dat de twee seksen verwikkeld zijn in een wapenwedloop over hun genitaliën, waarbij de mannetjes nieuwe aanvallen ontwikkelen en de vrouwtjes zich verdedigen. De gedraaide vagina’s kunnen de penis volledig tegenhouden, zodat ongewenste genen niet worden doorgegeven. Dit helpt ongewenste avances te stoppen, en laat vrouwtjes de controle behouden over wie zich succesvol met hen zal voortplanten.

Het is dan wel geen vagina dentata, maar het komt er dicht bij in de buurt.