Speciaal verslag: Het afgehakte hoofd van een vrouw is in het bos gevonden. Wie is zij?

By Blake Morrison, Nicholas Bogel-Burroughs

ECONOMY, Pennsylvania (Reuters) – Het afgehakte hoofd van de vrouw lag in het bos, 10 meter van een landelijke weg. Haar mond was open. Haar ogen waren gesloten. Haar haar was grijs en pluizig.

Een tiener spotte haar rond half twaalf ’s middags op 12 dec. 2014. Even later, zegt de politie, belde de jongen 112. “Ik heb een mensenhoofd gevonden”, vertelde hij kalm aan de telefonist.

Tot op de dag van vandaag, bijna drie jaar na de vondst, blijft de identiteit van de vrouw een mysterie.

De autoriteiten hebben nog niet vastgesteld hoe of wanneer ze stierf, haar leeftijd, waarom ze onthoofd was, of hoe haar hoofd tot rust kwam bij Mason Road in deze stad van 12.000 niet ver van Pittsburgh.

Ondanks een eerste vlaag van tips, zegt de politie dat ze geen verdachten hebben. Maar ze hebben wel een leidende theorie.

Zij geloven dat het hoofd kan zijn afgehakt door een zogenaamde lichaamsmakelaar – iemand die lichaamsdelen verkoopt van een kadaver dat aan de wetenschap is gedoneerd.

“Ze is op professionele wijze uit elkaar gehaald,” zei Michelle Vitali, een professor in de anatomie aan de Edinboro Universiteit in de buurt van Erie die het hoofd nauwkeurig heeft onderzocht. “Het is onderdeel van de handel in lichaamsdelen.”

Patholoog Cyril Wecht, een veteraan van meer dan 20.000 autopsies, was het ermee eens dat het snijden niet werd gedaan door een amateur. “We zien een tamelijk nette chirurgische dissectie,” zei Wecht na bestudering van foto’s van de plaats delict. “Iemand nam er de tijd voor.”

Een reden waarom het hoofd afkomstig kan zijn uit de lichaamshandel: De industrie is in het verleden in verband gebracht met soortgelijke misstanden.

Reuters heeft duizenden lichaamsdelen geïdentificeerd die sinds 2004 zijn misbruikt of ontheiligd. In het geval van de in Detroit gevestigde lichaamsmakelaar Arthur Rathburn, beweren de autoriteiten dat hij “menselijke hoofden opsloeg door ze direct op elkaar te stapelen zonder enige beschermende barrière.” Rathburn staat in januari voor de rechter, beschuldigd van het bedriegen van klanten in de gezondheidszorg door hen te misleiden over besmette menselijke resten en van het liegen tegen federale agenten.

Typisch is echter dat de autoriteiten alleen bij toeval op deze gevallen stuiten. Een werknemer van een luchtvaartmaatschappij in Arkansas ontdekte in 2010 40 afgehakte hoofden die in plastic containers werden vervoerd. Twee jaar geleden vond de politie in Texas een compleet kadaver langs de kant van de weg. Het was uit een busje gevallen dat op weg was naar een carrosseriehandelaar in Colorado. De chauffeur, zo meldde Reuters destijds, had niet gemerkt dat het lichaam ontbrak.

“HARD TO TRACK”

Complicerend voor de zaak Pennsylvania: Lichamen en onderdelen kunnen in Amerika vrij makkelijk worden gekocht, verkocht en verhuurd. Dat maakt het moeilijk, zo niet onmogelijk, om de herkomst te achterhalen van resten zoals het hoofd dat in Economy werd gevonden.

“Er zijn zoveel plaatsen waar je aan deze onderdelen kunt komen,” zei Vitali. “Maar het is moeilijk te traceren.”

De politie zegt dat ze waarschijnlijk de hulp van het publiek nodig hebben om op te lossen wat ze de meest bizarre zaak noemen die ze hebben behandeld.

“Twee en een half jaar bezig geweest met deze zaak. Nergens gekomen. Het maakt me gek,” zei Andrew Gall, hoofd van de recherche voor het Beaver County district advocatenkantoor. “Ik doe dit werk al een lange tijd. Ik had nog nooit iets gehad waarbij een lichaamsdeel als dit opdook.”

In de dagen nadat het hoofd was gevonden, gebruikten de autoriteiten kadaverhonden om het gebied af te zoeken. Ze zochten ook DNA van de vrouw, wier hoofd was gebalsemd. Maar deze pogingen leverden niets op. Er werd geen bewijs gevonden in het bos, en het stoffelijk overschot bevatte geen DNA; het was vernietigd door de balsemchemicaliën, aldus de autoriteiten.

De politie schakelde Vitali in, die ook forensisch kunstenaar is, en gaf een schets en een kleimodel vrij dat zij maakte om te laten zien hoe de vrouw er levend uitgezien zou kunnen hebben. Onderzoekers zetten een telefonische hotline op en dachten aanvankelijk dat een grafrover de schuldige zou kunnen zijn. “Ik had het gevoel dat we dit naar buiten brachten en dat elk moment de telefoon zou gaan met die informatie,” zei Gall. “Dat telefoontje kwam nooit.”

Snel werd de zaak van de lichaamloze vrouw, die ze nu Jane Doe noemen, koud. En de overgebleven aanwijzingen leken verbijsterend.

RED RUBBER BALLS

In het plaatselijke mortuarium vonden de autoriteiten oogkapjes – een hulpmiddel van een begrafenisondernemer om de oogleden gesloten te houden – in elk van haar ogen. Maar onder die oogdoppen lag een verrassing: een kleine rode rubberen bal in elk van Jane Doe’s anders lege holtes.

De ballen blijven onderzoekers en mortuariumdeskundigen verbijsteren, die zeggen dat ze nog nooit hebben gehoord van rode rubberen ballen die worden gebruikt om verwijderde ogen te vervangen. Ten minste één bedrijf maakt bollen die dienst doen als oogkapjes, maar ze zijn heel anders van kleur en textuur dan de ballen die in de kassen van de vrouw zijn gevonden.

Haar ogen kunnen zijn genomen door orgaandonatie. Maar als Jane Doe onlangs is overleden, is het waarschijnlijk dat “een oogbank of een organisatie voor orgaanverwerving alleen het hoornvlies van een oog zou verwijderen,” zei Wes Culp, adjunct-perssecretaris voor het Pennsylvania Department of Health.

Een lichaamsmakelaar, aan de andere kant, zou het volledige oog kunnen verwijderen en verkopen voor onderzoeksdoeleinden. De wetten inzake orgaandonatie en de handel in lichaamsmakelaars verschillen aanzienlijk.

Transplantatie-organisaties zijn strikt gereglementeerd, maar lichaamsmakelaars niet.

Maar waarom de lege oogkassen vullen met de rode bolletjes? Katoen gebruiken om de ruimte op te vullen is goedkoper. Rode rubberen ballen, deze gemarkeerd met CHINA, “worden noch in het begrafenisvak noch in orgaandonornetwerken gebruikt,” zei Kevin Moran, een balseminginstructeur aan de American Academy McAllister Institute of Funeral Service in New York.

“In mijn 40 jaar dat ik dit doe, heb ik dat nog nooit gezien,” zei hij.

Het gebruik van doppen in de oogkassen van Jane Doe was “zeer professioneel,” zei Moran. “En toch is een deel ervan de rubberen ballen die je krijgt bij een ball-en-jacks set. Het klopt niet.”

De situatie verbijstert ook rechercheur Gall, die een ander scenario niet uitsluit. “Bewijs me dat het geen moord is – dat ze leefde en iemand haar vermoordde en met dat lichaam speelde,” zei hij, “inclusief het plaatsen van de rode oogballen erin.”

“PATCHWORK DENTISTRY”

Als iemand Jane Doe kan identificeren, zou het een tandarts kunnen zijn.

Autoriteiten vonden een volledige set tanden in de mond van de vrouw en namen röntgenfoto’s. Tandartsen van de University at Buffalo School of Dental Medicine onderzochten het hoofd en stelden vast dat aan elke tand was gewerkt – aan een van hen maar liefst zeven keer.

Met behulp van een van de drie tanden die ze trokken, vonden de tandartsen ook wat zij denken dat een vulmiddel is dat vóór 2004 niet beschikbaar was voor tandartsen, wat betekent dat de vrouw waarschijnlijk ergens daarna is overleden. Op basis van hun onderzoek konden de tandartsen Raymond Miller en Peter Bush een mogelijk profiel van Jane Doe opstellen: een vrouw met een lager inkomen die veel gaatjes had en mogelijk is opgegroeid waar het water niet gefluorideerd was.

Ze had waarschijnlijk geen eersteklas tandartsverzekering die kronen zou hebben gedekt, maar had misschien een goedkoper plan dat vullingen betaalde, zei Miller. Het werk aan haar mond was wat Miller “patchwork tandheelkunde” noemde, waarbij problemen alleen worden aangepakt wanneer dat nodig is. Toch was het werk goed gedaan, waren beide tandartsen het eens.

“Iemand heeft goed voor haar gezorgd,” zei Miller. “Elke tand is gevuld of gerepareerd in haar mond.” De omvang van dat werk zou haar “een makkelijke ID maken als we wat voor informatie over haar hadden.”

“ZEER PRECISSE” CUT

Onderzoekers hebben grafroof zo goed als uitgesloten. Er waren geen recente zaken gemeld met een vermist hoofd. En daarom vroeg rechercheur Gall zich af: “Waar komt het hoofd vandaan?” De autoriteiten wendden zich tot professor anatomie en forensisch kunstenaar Vitali. Jane Doe’s huid was aan de voorkant van haar nek rafelig doorgesneden. Maar de snee onder de huid was glad en precies. Vitali zag ook twee sneetjes achter in de nek, en de ruggengraat van de vrouw was verdwenen. De sneden suggereerden dat de wervelkolom expliciet was verwijderd – een aanwijzing dat het hoofd van Jane Doe werd gebruikt in de lichaamsdelenindustrie, zeiden Vitali en anderen.

“Toen we de flap aan de achterkant van de nek optilden, konden we zien dat het hele doel daarvan was om toegang te krijgen tot het belangrijkste gewricht dat zowel het hoofd als de wervelkolom zou behouden, waardoor de winstgevendheid van beide zou worden gemaximaliseerd,” zei Vitali.

Op röntgenfoto’s van het hoofd is duidelijk te zien dat de wervels ontbreken.

“Dit is niet iemand die met een keukenmes of iets dergelijks aan de gang gaat,” zei Vitali. “Het was goed gedaan, en het was perfect geplaatst.”

Vitali’s observaties gaven aanleiding tot de lichaamsmakelaar theorie en een nieuwe benadering om het mysterie aan te vallen. “Een van de dingen die we overwogen te doen was het kopen van een menselijk hoofd,” zei Michael O’Brien, de politiechef van Economie.

Vitali zou de inspanning leiden. “Als we gewoon een ander menselijk hoofd zouden kopen, wat zouden we dan vinden?” vroeg Vitali zich af. “Zo simpel was het. De hoop was dat de onderzoekers twee dingen zouden leren. “We keken naar het gemak of de moeilijkheidsgraad om dat hoofd te kopen,” zei O’Brien, “en dan om te zien hoe dat hoofd er eigenlijk uitzag, voor zover het hoofd was afgesneden.”

Maar de autoriteiten besloten om niet verder te gaan. Ze redeneerden dat elke lichaamsmakelaar die Vitali had doorgelicht, gemakkelijk berichten in de media had kunnen vinden waarin haar connectie met de zaak werd genoemd en niet aan haar had willen verkopen, omdat ze dachten dat haar aankoop een valstrik was.

Nadat ze van de mislukte poging hoorden, besloot Reuters verder te gaan om dezelfde redenen die de autoriteiten in Pennsylvania inspireerden. Kon een hoofd gemakkelijk worden gekocht van een lichaam makelaar? Zouden de sneden vergelijkbaar zijn? En zou de nekwervelkolom worden verwijderd?

Een makelaar in Tennessee die niets met de zaak te maken had, James Byrd, had het persbureau een paar maanden eerder al een nekwervelkolom verkocht. Byrd liet Reuters-verslaggever Brian Grow weten dat hij ook mensenhoofden kon leveren – voor ongeveer 300 dollar per stuk, plus verzendkosten. In januari kocht Grow twee hoofden en vroeg een medisch onderzoeker om de manier waarop die hoofden waren afgehakt te vergelijken met foto’s van de manier waarop het hoofd van Jane Doe in de zaak Pennsylvania was gesneden.

De manier waarop de hoofden die aan Grow werden verkocht, waren afgehakt, ondersteunt de theorie dat een lichaamsmakelaar ergens ooit het hoofd van Jane Doe heeft behandeld, volgens een anatoom die Reuters raadpleegde. Van bijzonder belang waren de overeenkomsten in de interne snijwonden tussen de hoofden die Reuters kocht en het hoofd dat in Pennsylvania werd gevonden, zei Angela McArthur, die het anatomische legaatprogramma leidt aan de Universiteit van Minnesota.

McArthur onderzocht de hoofden die door Reuters werden gekocht en bekeek foto’s van het hoofd van Jane Doe.

Gebaseerd op de politiefoto’s, merkte McArthur op dat de “chirurgische sneden op het achterste deel van haar nek samen met de halsslagader, de luchtpijp en de slokdarm mij ook doen denken dat dit een verkrijging van haar halswervelkolom was.”

Gelijkenissen daargelaten, zei McArthur ook dat ze verontrust was dat geen van de hoofden die Reuters kocht een identificatieplaatje had dat het hoofd zelf markeerde. Hoewel dergelijke labels niet wettelijk verplicht zijn, beschouwt McArthur ze als essentieel om de identiteit van de donor te achterhalen. Zonder zo’n label zou een hoofd dat langs de kant van de weg wordt gevonden – net als dat van Jane Doe – nooit geïdentificeerd kunnen worden.

“NOT GIVING UP”

De autoriteiten hebben andere benaderingen geprobeerd om de zaak op te lossen.

Ze onderzochten isotopen van zuurstofmoleculen die achterbleven in de tanden en het haar van de vrouw om te bepalen waar Jane Doe haar laatste paar maanden zou kunnen hebben doorgebracht. Het antwoord, niet verrassend, omvatte de regio in de buurt van waar haar hoofd werd gevonden en strekt zich uit tot in de omliggende staten, waaronder West Virginia.

Maar de analyse van de isotopen wees ook uit dat ze niet in Beaver County woonde in de maanden voor haar dood. Toxicologische tests wijzen er ook op dat de vrouw mogelijk leed aan chronische pijn en dat paramedici hebben geprobeerd haar te reanimeren rond het tijdstip van haar dood. Autoriteiten geloven dat ze ouder was dan 50 toen ze stierf.

Gall, een 40-jarige wetshandhavingsveteraan die trots is op het oplossen van cold cases, zegt dat hij in de achtervolging blijft.

“Ik zal gewoon de hoop niet opgeven omdat ik blijf denken dat iets dit voor ons gaat losbreken,” zei Gall. “Iemand gaat iets bedenken dat ons gaat helpen dit op te lossen.”

HELP SOLVE THE MYSTERY

Herken je deze vrouw, of weet je hoe ze in de bossen in Economy, Pennsylvania is achtergelaten? Help ons het mysterie op te lossen.

Reuters hotline: 401-702-4323

Reuters e-mail: [email protected]

Economy Police Department: 724-869-7877