Remembering Anatoly Sobchak

Anatoly Aleksandrovich Sobchak overleed op zondag 20 februari 2000. De voormalige burgemeester van Sint-Petersburg was op campagnebezoek in de oblast Kaliningrad voor de toenmalige presidentskandidaat Vladimir Poetin en was in de stad Svetlogorsk om een lezing te geven aan een plaatselijke universiteit. s Avonds voelde hij pijn op de borst en om 22.00 uur keerde hij terug naar zijn hotel. Om ongeveer 23.00 uur kwam een assistent zijn kamer binnen om zijn agenda voor de volgende dag te bespreken en trof hem dood aan. Volgens de resultaten van de autopsie stierf Sobchak aan een zware hartaanval. Hij was tweeënzestig jaar oud.

Het lichaam van Sobtsjak werd naar Sint-Petersburg gebracht, waar het opgebaard lag in het Tauride Paleis, de voormalige zetel van zowel de Keizerlijke Doema als de Petrograd sovjet. Onder de vele prominente rouwenden bevonden zich leden van de Moskouse politieke elite, onder wie Grigorij Javlinskij, Anatolij Tsjoebais, Boris Nemtsov, Irina Chakamada en Boris Berezovskij. De eerste onder hen die Sobtsjak kwamen eren was waarnemend president Vladimir Poetin. Poetin stond enkele minuten met gebogen hoofd voor de kist van de man die niet alleen zijn vroegere professor in de rechten was, maar hem ook zijn start in de politiek had gegeven. Volgens sommige schattingen kwamen bijna vijftigduizend buurtbewoners hun respect betuigen in een rij van soms wel anderhalve kilometer. Op 24 februari werd Sobtsjak bijgezet op de Nikolski begraafplaats van het Alexander Nevski klooster, naast Galina Starovoitova.

Sobtsjak werd geboren op 10 augustus 1937, in de stad Chita. In 1959 studeerde hij af aan de rechtenfaculteit van de Leningrad Staatsuniversiteit. Na een korte periode als advocaat in Stavropol Krai, keerde Sobchak terug naar Leningrad, waar hij rechten doceerde aan de Leningrad Special Militia School en het Leningrad Technologisch Instituut van de Cellulose-Papier Industrie. In 1982 keerde hij terug naar zijn alma mater als voorzitter van de afdeling economisch recht, aan de rechtenfaculteit van de Leningrad Staatsuniversiteit.

De naam van Anatolij Sobtsjak is nauw verbonden met de geschiedenis van de democratische politieke hervormingen in Rusland aan het eind van de jaren tachtig en het begin van de jaren negentig, en net als de beweging zelf laat hij een gemengde erfenis na. Zijn politieke carrière verliep in twee fasen.

Anatolij Sobtsjak kwam voor het eerst in de publieke belangstelling in 1989, toen hij zich kandidaat stelde voor een zetel in het nieuwe Congres van Volksafgevaardigden van de USSR (CPD) vanuit het zevenenveertigste district van Leningrad op het eiland Vasiljevski. Sobtsjak trok onmiddellijk de aandacht door een pittige campagne te voeren. Hij was een groot voorstander van perestrojka en werd lid van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie kort voor hij zich kandidaat stelde. Hij was echter geen typische communist. Hij sprak krachtig en welsprekend over de noodzaak van meer democratie en economische hervormingen in de USSR. De kiezers waren onder de indruk van zijn progressieve ideeën en zijn overduidelijke intelligentie. Zoals een Russische collega het uitdrukte: “On krasivyj i padezhej ne putaet” (“Hij is knap en haalt zijn grammaticale zaken niet door elkaar”).

Na zijn verkiezing tot lid van de CPD, onderscheidde Sobtsjak zich op het nationale toneel. Vervolgens werd hij gekozen in de Opperste Sovjet van de USSR, waar hij voorzitter was van een subcommissie voor economische wetgeving. Toen de zittingen van het parlement…