Rash

Medisch beoordeeld door Drugs.com. Laatst bijgewerkt op 8 maart 2021.

• Gezondheidsgids
• Medicatielijst
• Q & A

Wat is een huiduitslag?

Een huiduitslag is een tijdelijke uitbarsting of verkleuring van de huid en is vaak ontstoken of gezwollen. Uitslagen zijn er in vele vormen en in verschillende mate van ernst, en ze duren niet allemaal even lang. Enkele veel voorkomende oorzaken van huiduitslag zijn de volgende.

Infecties

Deze brede categorie omvat een breed scala van ziekten, waaronder:

• Virale infecties, zoals mazelen, rodehond, roseola, vijfde ziekte, varicella zoster, herpes of gordelroos

Deze afbeelding kan grafische of aanstootgevende inhoud bevatten.Klik om afbeelding te bekijken

• Bacteriële infecties, zoals impetigo, roodvonk of de ziekte van Lyme

Deze afbeelding kan grafische of aanstootgevende inhoud bevatten.Klik om de afbeelding te bekijken

• Schimmelinfecties, zoals jock itch (een schimmelinfectie in de liesstreek)

• Vele andere

Allergische reacties

Deze kunnen worden uitgelokt door:

• Medicijnen, waaronder antibiotica, epileptica en diuretica
• Topische huidproducten, zoals cosmetica, parfums of huidcrèmes
• Voedingsmiddelen, met name pinda’s, zeevruchten en eieren Deze afbeelding kan grafische of aanstootgevende inhoud bevatten.Klik om afbeelding te bekijken

• Insectensteken (inclusief bijen, wespen en horzels)

Lokale irriterende stoffen

Deze categorie omvat luieruitslag (veroorzaakt door langdurig huidcontact met urine en ontlasting) en huiduitslag veroorzaakt door contact met agressieve chemicaliën, zoals waszeep en wasverzachters.

Deze afbeelding kan grafische of aanstootgevende inhoud bevatten.Klik om afbeelding te bekijken

Giftige planten

Gifsumak, poison oak en poison sumac delen een zeer allergeen saphars dat allergische huiduitslag kan veroorzaken bij 70% van de mensen die eraan worden blootgesteld.

Deze afbeelding kan grafische of aanstootgevende inhoud bevatten.Klik om afbeelding te bekijken

Auto-immuunziekten

Deze categorie omvat systemische lupus erythematosus (SLE of lupus), dermatomyositis en sclerodermie, aandoeningen waarbij het afweersysteem van het lichaam ten onrechte gezonde delen van het lichaam aanvalt, waaronder de huid.

Symptomen

Hoewel huiduitslag gemakkelijk te herkennen is, zijn niet alle huiduitslagen hetzelfde. Uitslagen verschillen in verschijningsvorm, timing, plaats of verspreiding, en duur. In het algemeen kan uitslag worden beschreven als:

• Maculair – Platte, rode vlekken
• Papulair – Kleine, verheven, stevige bultjes
• Maculair en papulair – Een combinatie
• Papulosquameus – Een combinatie van papels en schilferige gebieden
• Vesiculair – Kleine, verheven, met vloeistof gevulde blaasjes

Extra tekenen en symptomen die soms gepaard gaan met huiduitslag zijn onder meer:

• Koorts
• Gezwollen lymfeklieren (gezwollen klieren)
• Tekenen van een ernstige allergische, mogelijk levensbedreigende reactie, anafylaxie genaamd, die onmiddellijke medische noodhulp vereist: ademhalingsmoeilijkheden, netelroos, braken, buikkrampen, snelle daling van de bloeddruk, verwarring en bewusteloosheid
• Tekenen van een auto-immuunaandoening, zoals lupus (kan onder meer vermoeidheid, slechte eetlust, koorts, zwelling van de gewrichten zijn) of dermatomyositis (omvat vaak zwakke spieren, zwelling en paarse verkleuring van de oogleden en moeite met opstaan na zitten)

Diagnose

Uw arts zal u vragen stellen over uw medische geschiedenis, inclusief uw geschiedenis van allergieën en uw werkgeschiedenis, om te controleren op mogelijke blootstelling aan chemische irriterende stoffen of aan mensen met infecties. Uw arts kan u ook specifieke vragen stellen over uw huiduitslag, zoals:

• Wanneer het begon – Is de uitslag ontstaan nadat u een nieuw voedingsmiddel hebt gegeten, een nieuw huidverzorgingsproduct hebt geprobeerd of een nieuw medicijn hebt ingenomen?
• Locatie en patroon – Treedt de uitslag alleen op op plaatsen die aan de zon zijn blootgesteld of alleen op plaatsen die in direct contact komen met handschoenen, schoenen, brillen of gezichtsmaskers (zoals te verwachten is bij allergische reacties op een chemische stof in het voorwerp)? Vormt het een “vlinder” patroon over de wangen en neus (een klassiek teken van lupus), of geeft het een helder rood “klappen op de wang” patroon (een teken van de vijfde ziekte)? Als u een wandelaar bent, vormt het lineaire strepen langs de onderbenen (een teken van poison ivy)?
• Duur – Is de uitslag binnen een dag of twee verschenen en weer verdwenen (zoals bij roseola), of heeft hij een week (zoals bij de vijfde ziekte) of langer (zoals bij SLE) geduurd?
• Blootstelling aan het werk – Bent u een kinderverzorger die kan worden blootgesteld aan kinderen met ziekten die huiduitslag veroorzaken (mazelen, rodehond, roseola, vijfde ziekte)? Werkt of speelt u in de buurt van bosrijke gebieden waar een verhoogd risico op tekenbeten bestaat?

Uw arts kan een specifieke oorzaak vermoeden op basis van uw medische voorgeschiedenis en de geschiedenis van uw huiduitslag. Uw arts zal proberen dit vermoeden te bevestigen door het uiterlijk, de plaats, het patroon en eventuele bijbehorende symptomen van de uitslag te onderzoeken. In veel gevallen zullen de resultaten van uw lichamelijk onderzoek de diagnose verduidelijken en zullen er geen verdere tests nodig zijn.

Wanneer nodig, kunnen aanvullende testen nodig zijn:

• Bloedonderzoek – Hoewel voor de meeste virale huiduitslag geen specifieke identificatie van het virus nodig is, zijn er bloedonderzoeken beschikbaar om sommige virussen en bacteriën te identificeren die huiduitslag veroorzakende infecties veroorzaken. Bloedonderzoek kan ook worden gedaan om te controleren op auto-immuunziekten.
• Patch-tests – Als uw arts een plaatselijke allergische reactie vermoedt, kan hij of zij huidtests uitvoeren die patch-tests worden genoemd. Bij deze tests worden kleine hoeveelheden van verschillende chemische stoffen gedurende twee dagen op uw huid aangebracht om te zien of zich een allergische uitslag ontwikkelt.
• Wood’s lamp – Een Wood’s lamp is een black light die gebruikt wordt om huiduitslag te helpen beoordelen. Afhankelijk van de specifieke reden voor de uitslag, kan het licht het getroffen huidgebied rood, lichtblauw, geel of wit doen opgloeien.
• Tzanck-test – Bij deze test wordt een blaar geopend en afgeschraapt om een monster te verkrijgen dat in een laboratorium wordt gecontroleerd op tekenen van herpesvirusinfectie.
• KOH-preparaat – Bij deze test wordt een huidgebied waarvan vermoed wordt dat het een schimmelinfectie heeft, voorzichtig geschraapt. Het geschraapte materiaal wordt op een objectglaasje gelegd, behandeld met KOH (kaliumhydroxide) en onder de microscoop onderzocht op tekenen van schimmels.
• Huidbiopsie – Bij deze procedure wordt de huid verdoofd en wordt een monster van de aangetaste huid verwijderd en in een laboratorium onderzocht. Er kunnen hechtingen nodig zijn.

Verwachte duur

Hoe lang een huiduitslag duurt, hangt af van de oorzaak. De meeste huiduitslag verdwijnt echter meestal binnen een paar dagen. Zo duurt de uitslag van een roseola virusinfectie meestal 1 tot 2 dagen, terwijl de uitslag van mazelen binnen 6 tot 7 dagen verdwijnt. Uitslagen veroorzaakt door een antibiotica-allergie kunnen 3 tot 14 dagen aanhouden, terwijl luieruitslag bijna altijd binnen 1 week verdwijnt (als de luiers vaak worden verschoond).

Uitbarstingen als gevolg van lupus of dermatomyositis kunnen langere tijd aanhouden.

Preventie

Preventie hangt af van de oorzaak van de huiduitslag:

• Infecties – Controleer of u en uw kinderen up-to-date zijn met uw routine-immunisaties. Was regelmatig uw handen, neem regelmatig een bad en vermijd het delen van kleding of verzorgingsproducten met andere mensen. Om de ziekte van Lyme te voorkomen, draag lichtgekleurde kleding die contrasteert met de donkere teek en die het grootste deel van uw huid bedekt als u het bos ingaat. Gebruik goedgekeurde tekenwerende middelen. Wees u ervan bewust dat u meer kans hebt om aan teken te worden blootgesteld in gebieden van het land waar de ziekte van Lyme veel voorkomt.
• Allergische reacties – Vermijd het specifieke voedsel, medicijn, huidverzorgingsproducten of cosmetica waar u een reactie op had. Neem nooit een geneesmiddel dat voor iemand anders is voorgeschreven. Als u vermoedt dat u allergisch bent voor insectensteken, praat dan met uw arts. U kunt naar een allergoloog gaan voor tests en een eventuele desensibilisatiebehandeling. U kunt ook een bijenstekenpakket nodig hebben, dat noodmedicatie bevat om mogelijk levensbedreigende reacties te voorkomen. Zorg ervoor dat u weet waar de kit thuis is en overweeg om een extra kit aan te schaffen als u vaak aan een buitensport deelneemt. Bewaar de tweede in uw sporttas.
• Plaatselijke irriterende stoffen – Voor luieruitslag, vervang luiers zodra ze nat of vuil worden. Zorg ervoor dat de billen van uw baby helemaal schoon en droog zijn voordat u de schone luier dicht doet. Voor gevoeligheid voor chemicaliën in schoonmaakmiddelen, schakel over op waszepen en wasverzachters die vrij zijn van kleurstoffen en parfum. Voor irritatie door cosmetica, gebruik hypoallergene producten die minder huidirriterende conserveringsmiddelen en geurstoffen bevatten.
• Giftige planten – Leer giftige klimop, giftige eik en giftige sumak herkennen. Als u in het bos wandelt of in de tuin werkt, bedek dan blootgestelde armen en benen met shirts met lange mouwen en een lange broek.

Behandeling

Behandeling hangt af van de oorzaak van de huiduitslag:

• Infecties – Bacteriële infecties worden behandeld met antibiotica. Schimmelinfecties worden behandeld met antischimmelmedicijnen. Veel virale infecties die huiduitslag veroorzaken, gaan binnen enkele dagen over en vereisen geen medicijnen. Minder vaak zijn antivirale geneesmiddelen nodig.
• Allergische reacties – Een ernstige allergische reactie is een levensbedreigende medische noodsituatie. Ze moet onmiddellijk worden behandeld met epinefrine, een medicijn dat vernauwde luchtwegen opent en de bloeddruk gevaarlijk doet dalen. Hoge doses corticosteroïden en antihistaminica worden ook gebruikt om de reactie van het immuunsysteem te onderdrukken. Plaatselijke allergische reacties kunnen worden behandeld met uitwendige of orale corticosteroïden, antihistaminica en ijs om de jeuk en zwelling te verlichten.
• Plaatselijke irriterende stoffen – Luieruitslag wordt behandeld door luiers vaak te verschonen en crèmes of zalven zonder recept te gebruiken die zinkoxide en minerale olie bevatten.
• Giftige planten – De huid moet grondig met warm water worden gespoeld om de allergene stof te verwijderen. Pas daarna mag u zich met water en zeep inzepen. Als u zeep gebruikt onmiddellijk voordat u de huid met water spoelt, bent u geneigd de allergene plantenolie over uw huid te verspreiden. Zodra u de olie hebt afgewassen, kan deze zich niet meer verspreiden. De huiduitslag wordt vaak behandeld met topische steroïden op recept. Bij uitgebreide uitslag of uitslag in het gezicht kunnen echter orale steroïden nodig zijn.
• Auto-immuunziekten – Deze ziekten worden behandeld met corticosteroïden en immunosuppressieve geneesmiddelen, medicijnen die het overactieve immuunsysteem van de patiënt onderdrukken.

Wanneer een arts raadplegen

Neem onmiddellijk medische hulp in als u ademhalingsmoeilijkheden krijgt of last krijgt van netelroos, koorts, een snelle polsslag, verwardheid of misselijkheid. Dit kunnen tekenen zijn van een levensbedreigende allergische reactie.

Raadpleeg altijd onmiddellijk uw arts als u huiduitslag krijgt:

• Wordt
• Langer dan een week aanhoudt
• Tekenen van plaatselijke infectie vertoont (druiper, roodheid of zwelling van de huid)
• Opkomt samen met koorts, rillingen, gezwollen klieren of andere symptomen van infectie (keelpijn, hoest, hoofdpijn, verstopte neus, enz.)
• Ontstaat samen met symptomen die wijzen op een auto-immuunaandoening, zoals terugkerende koorts, malaise, vermoeidheid, onverklaard gewichtsverlies of gewrichtszwelling

Voorspelling

De vooruitzichten voor de meeste huiduitslag zijn uitstekend, vooral nadat de oorzaak nauwkeurig is vastgesteld.

Bij ernstige allergische reacties kan een patiënt binnen enkele minuten overlijden zonder onmiddellijke medische behandeling. Met de juiste behandeling is het herstel meestal volledig. De patiënt blijft echter het risico lopen op toekomstige ernstige reacties als hij of zij wordt blootgesteld aan dezelfde allergie veroorzakende stof. Om deze reden wordt een recept voor een zelfinjectiepen met epinefrine voor noodgevallen meestal aanbevolen voor mensen met ernstige allergieën.

Voor langdurige auto-immuunziekten is huiduitslag slechts één van de vele symptomen. De prognose is afhankelijk van het type en de ernst van de auto-immuunziekte.

Externe bronnen

National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases
National Insitutes of Health
http://www.niams.nih.gov/

American Academy of Dermatology
http://www.aad.org/

American Academy of Allergy, Astma & Immunologie (AAAAI)
http://www.aaaai.org/

The Food Allergy & Anaphylaxis Network
http://www.foodallergy.org/