Raphael, de kunstenaar gedood door te veel seks?

Kan je sterven aan te veel seks? Dat is wat de goddelijk begaafde Rafaël overkwam, volgens zijn 16de-eeuwse biograaf Giorgio Vasari.

Vasari verhaalt in zijn boek The Lives of the Artists dat Rafaël, die op 37-jarige leeftijd op het hoogtepunt van zijn krachten stierf, ten onder ging aan buitensporige hartstocht. Deze opvatting over gezondheid is middeleeuws: het lichaam wordt beheerst door humeuren, gezondheid hangt af van een evenwicht tussen de humeuren, en die van Rafaël was gedestabiliseerd door te veel actie in bed. Nou ja, het is een theorie.

En toch gaat Vasari in detail in op Rafaëls gevoelsleven. De jonge, begaafde, knappe en hoofse kunstenaar was volgens hem zo verliefd op zijn maîtresse dat ze bij hem in de Villa Farnesina in Rome (zoals het nu heet) moest kunnen wonen terwijl hij de fresco’s schilderde. Geen seks, geen fresco’s. Het verhaal van Rafaëls sensuele relatie met La Fornarina, zoals Vasari haar noemt, fascineerde kunstenaars door de eeuwen heen. Rafaël werd een icoon van de lust.

In de Turner-tentoonstelling die momenteel in Tate Britain te zien is, ziet u Turners imposante schilderij van Rome vanaf de Vaticaanse Loggia, met Rafaël en La Fornarina op de voorgrond (Rafaël pronkt met zijn nieuwste schilderijen, terwijl haar juwelen over de borstwering verspreid liggen). Rafaël was de favoriete schilder van de pausen. Dat zo’n perfecte kerkschilder in feite de liefde bedreef met zijn maîtresse in het Vaticaan was een idee dat Turner prikkelde – en Picasso nog meer.

Aan het eind van zijn leven maakte Picasso een serie pornografische etsen waarop Rafaël en La Fornarina de liefde bedreven, terwijl Michelangelo zich onder het bed verborg.

De legende van de wellustige Rafaël heeft kunstenaars blijkbaar in vervoering gebracht. Maar zit er enige waarheid in? Nou, voordat je het afdoet als een wellustig verhaal, moet je eens kijken naar Rafaëls portret van een naakte vrouw – is zij La Fornarina? – in het Barberini Paleis in Rome. Ze staat haar schoonheid te tonen, in een pose die zowel klassiek als intiem is. Ze draagt een armband die zegt dat ze van hem is. Het is een vrij ondubbelzinnige verklaring van verlangen – niet een ver ideaal naakt, maar de minnares van de kunstenaar zelf. Seks heeft Rafaël zeker niet gedood. Maar het helpt wel om zijn kunst voort te laten leven.

• Deel op Facebook
• Deel op Twitter
• Deel via e-mail
• Deel op LinkedIn
• Deel op Pinterest
• Deel op WhatsApp
• Deel op Messenger