Nothing Better Than A Nice Bare Bottom

In de aquariumhobby is een van de belangrijkste discussies bij de bouw van je rifaquarium de keuze voor een kale bodem of voor een levend zandbed. Laten we de voor- en nadelen van beide bespreken.

Kale bodem

Je kunt detritus (dood organisch materiaal zoals dode organismen of visafval) dat zich op de bodem van de tank verzamelt, afhevelen. Wanneer u overhevelt, voert u overtollige voedingsstoffen zoals ammoniak, nitraten en fosfaten af of verwijdert u ze. We willen geen ammoniak in onze rifaquaria, omdat ammoniak dodelijk is voor onze rifdieren. Hoge nitraat- en fosfaatniveaus verminderen de groei van koralen en de algemene kleur.

U kunt de stroming verhogen door sterke stromingen te gebruiken om detritus te verwijderen en het veel minder waarschijnlijk te maken dat het zich onder een levend gesteente verzamelt. Na verloop van tijd gaan de afvalstoffen naar uw mechanische filtratiesysteem en helemaal uit uw systeem. SPS koralen zullen profiteren van de toenemende stroming; als je dit met een zandbed zou doen, zou je een onderwater zandstorm creëren van je sterke stromingen.

Zandbed

We kunnen de voordelen van het gebruik van een zandbed bespreken met de grootste buiten je levend steen; een zandbed fungeert als een extra biologisch filter en een andere thuis voor goede bacteriën. Bacteriën zijn verantwoordelijk voor het grootste deel van de filtratie in uw aquarium door overtollige voedingsstoffen te verwijderen en te recyclen door fosfaten en ammoniak te absorberen die zich in de uitwerpselen van vissen en ongewervelden bevinden.

Mythe: Zandbedden zijn na verloop van tijd slecht

Volgens Ron Shimek, een bekend bioloog die een aantal artikelen over diepe zandbedden heeft geschreven, zal waterstofsulfide niet uit het zandbed omhoog migreren en het aquarium vergiftigen. Hij is ook van mening dat handmatig zeven niet nodig is om detritusophoping onder controle te houden. Een goede zandzeefploeg zal het werk doen.

Wat beslist u?
Voor de meeste rifbouwers is de keuze tussen een kale bodem en een zandbed tank een kwestie van esthetiek. In de Reef Builders Studio hebben we een verscheidenheid aan tanks en er is geen goede of slechte manier om je rifaquarium te bouwen, behalve dat je plezier hebt en geniet.

Voor veel rifbezitters komt de keuze tussen een kale bodem en een zandbed neer op esthetiek. Ik vind een zandbed er mooi uitzien en heb altijd ondiepe zandbedden in mijn rifaquaria gehouden. Ik hou er ook van om lipvissen in mijn tanks te houden, iets wat niet mogelijk is met een kale bodem.

Tijdens mijn bezoek aan Europa afgelopen herfst, vond ik dat de meeste tanks die ik bekeek er in alle opzichten uitzagen als onze tanks, ik merkte niet echt veel grote verschillen op, of in ieder geval niets dat me significant anders leek. De koralen waren groot, kleurrijk en heel gezond in elk van de tanks die ik zag, en esthetisch waren de tanks allemaal heel mooi.

Om eerlijk te zijn was het grootste verschil dat me opviel dat de meeste van hun koralen grote kolonies waren en dat ik zeer zelden kleine fragmenten zag die in een van de displaytanks werden uitgegroeid. Technisch gezien hadden ze een paar nieuwe apparaten die ik nog niet eerder had gezien, maar voor het grootste deel zouden deze tanks precies hebben gepast in onze tanks hier.

Recentelijk had ik een paar van de vrienden die ik daar gemaakt had op bezoek en ik nam ze mee om een paar van de mooiere tanks te zien die ik kende. Hoewel ze allemaal zeiden dat ze de tanks die ze zagen prachtig vonden, vooral hoe kleurrijk onze koralen eruit zagen, maar uit hun reactie wist ik dat ze het gevoel hadden dat deze tanks op de een of andere manier iets misten. Pas na echt aandringen vertelden ze me eindelijk wat ze dachten.

Ze zeiden allemaal hetzelfde: “De tanks zijn erg mooi, maar waar is het substraat?” Zonder erbij na te denken had ik ze alleen maar meegenomen om vooral tanks te bekijken waar de eigenaars een kale bodem hadden, wat na erover te hebben nagedacht en de foto’s te hebben bekeken die ik heb genomen, inderdaad een groot verschil is tussen hoe velen van ons onze tanks houden vergeleken met de Europese methodologie.

Na zowel een kale bodem als met substraat gevulde tanks te hebben gehouden, inclusief diepe zandbedden en substraat met plenums, denk ik dat ik de voor- en nadelen van elk redelijk goed in de hand heb. Hoewel ik niet van plan ben om het blik wormen van het diepe zandbed te openen of welk substraat te gebruiken, woordspeling bedoeld, denk ik dat dit nog steeds een onderwerp is om over te debatteren.

Zoals ik hierboven al zei, was een van de aspecten van de Europese aquaria die ik zag, dat ik diep onder de indruk was van hoe esthetisch mooi ze waren. Als ik terugkijk en beoordeel waarom ik dit gevoel had, realiseer ik me dat het niet alleen de grote koraalkolonies waren die zich in deze tanks bevonden en hoe goed deze tanks in hun omgeving waren ingepast, maar ook dat in elk van de tanks die ik zag de bodem bedekt was met substraat.

Hoezeer ik het ook haat om toe te geven, aangezien ik nu alleen maar tanks met een kale bodem heb, zorgde het hebben van substraat er wel voor dat deze tanks er beter uitzagen. De tanks die het dichtst in de buurt komen van deze, zijn die van Julian Sprung en Sanjay Joshi, waar net als bij de Europeanen grote koraalkolonies boven het substraat voor een indrukwekkend schouwspel zorgen.

Maar het is niet alleen het substraat dat al deze tanks er zo goed doet uitzien, maar het is ook wat het substraat in deze tanks doet. Ten eerste zijn de glinsterende lijnen die zich over het substraat bewegen in deze bakken veelzeggender dan in een bak met een kale bodem. Dit komt waarschijnlijk doordat het witte substraat het licht veel meer weerkaatst dan in een bak met kale bodem gebeurt. Deze hoeveelheid weerkaatst licht kan ook tot gevolg hebben dat onder sommige kolonies licht naar boven wordt weerkaatst.

Als gevolg van dit gereflecteerde licht kan het zijn dat sommige van deze koralen niet dezelfde mate van bleken aan de onderzijde krijgen als in sommige tanks met een kale bodem. Ik realiseer me dat een aantal factoren hiervoor verantwoordelijk kunnen zijn, maar het is mijn waarneming dat deze factoren allemaal meespelen in de reden waarom een tank met substraat, althans voor mij, er beter uitziet dan de meeste tanks met kale bodems.

Dit geldt vooral als de tank klein is of als een tank een aquascape is met een minimum aan levend gesteente. In deze gevallen vind ik dat het gebruik van substraat bijna essentieel is, niet alleen vanuit esthetisch oogpunt, maar ook om een adequate biologische filtratie te hebben.

Omdat ik bij het opzetten van mijn laatste tank heb geprobeerd na te bootsen hoe de Europese tanks eruit zien, maar toch de voordelen van een tank met een kale bodem wilde hebben, heb ik iets anders geprobeerd. In deze tank heb ik een stuk zwart stuurboord op maat laten zagen en dat gebruikt als bodem van de tank in plaats van alleen kaal glas. Op deze manier werd het bodemglas beschermd en een donkere ondergrond gaf een mooi contrast in tegenstelling tot wit zand, grind of gewoon glas.

Ik kreeg dit idee van Jason Fox, wiens tanks deze methode gebruiken. Ik heb ook de stuurboord op de bodem verzegeld en de zijkanten langs het glas verzegeld, zodat er geen ruimte is voor detritus om zich op te hopen. Tot nu toe functioneert het als een kale bodem, maar het lijkt alsof er substraat is en de koraalalgen zijn er nog sneller overheen gegroeid dan bij kaal glas.

Ik heb ook een paar tanks gezien waar hetzelfde resultaat werd bereikt door zand of grind op het bodemglas te “lijmen”. Op die manier leek het substraat op de bodem, maar de voordelen van een kale bodem waren nog steeds aanwezig.

Naast enkele esthetische voordelen, zijn er ook enkele andere voordelen aan het hebben van substraat in een tank. Ten eerste, het hebben van substraat verhoogt drastisch de hoeveelheid oppervlakte voor bacteriën om zich op te vestigen. Dus theoretisch zou dit moeten zorgen voor een tank om een grotere biologische lading te houden en ook in staat zijn om effectiever of efficiënter afval om te zetten in minder schadelijke verbindingen.

Weliswaar kan deze functie even goed worden vervuld met een goed functionerend refugium, maar in een bak met een kale bodem is het moeilijk te weten wat de capaciteit van elk is. In dit opzicht kan meer is beter inderdaad het geval zijn, vooral als je bent zoals ik en de neiging hebt om de tank te overbevolken met koralen en vooral vissen.

Het hebben van substraat maakt het ook mogelijk voor microfauna, zoals amphipoden, roeipootkreeftjes of andere kleine schaaldieren, evenals wormen, en gravende weekdieren om een thuis te hebben. Een gezond zandbed vol van deze organismen kan vissen zoals mandarijnen en scooterblennies helpen om voldoende natuurlijk voedsel te vinden om te overleven.

Tevens is substraat bijna essentieel als je vissen als gravende lipvissen, kaakvissen, zandgrondels of andere kleine gravende vissen voor een langere tijd in leven wilt houden. Het type en de grootte van het substraat zullen variëren naargelang van de vissen die je wenst te houden, dus ook hier moet je rekening mee houden. Naast het feit dat sommige vissen substraat nodig hebben om goed te gedijen, schijnen sommige koralen het beter te doen wanneer ze rusten op substraat dan wanneer ze rondlopen op een kale bodem.

Plaatkoralen zoals fungiids en diaseris en herpolitha koralen schijnen allemaal de voorkeur te geven aan rusten op substraat op de lange termijn boven kaal glas. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat ze er niet van houden om schijnbaar willekeurig rond te waaien wanneer er geen substraat aanwezig is. Substraat kan hen ook in staat stellen gemakkelijker voedsel te vangen dan wanneer het langs hen heen waait zoals op glas gebeurt wanneer er geen substraat aanwezig is.

Als laatste een positieve reden om substraat te gebruiken, zoals ik in sommige Europese aquaria zag, is het gebruik van substraat een goede manier om dingen als apparatuur of leidingen te verbergen en de bak er nog natuurlijker uit te laten zien. Bijvoorbeeld, in het geval van David Saxby’s tank, gebruikte hij substraat om de glazen troggen te verbergen die waren ingebouwd in de bodem van zijn tank, die de vele leidingen bevatte die hij gebruikte om de ongelooflijke stroming te creëren die hij door zijn hele tank had.

Ook Martin Lakin gebruikte het substraat niet alleen om dingen te verbergen, maar ook om te proberen de randen van zijn tank glad te strijken, zodat zijn tank er nog groter uitzag dan het geval zou zijn geweest als de scherpe randen van de tank en de overloopbakken bloot hadden gelegen.

Interessant is dat in deze beide grote tanks een aanzienlijk deel van het rotswerk direct aan de zijwanden was bevestigd of tegen de bodem was verzegeld, zodat er weinig zand onder het gesteente rustte. Dit heeft er ongetwijfeld toe bijgedragen dat het substraat in hun tanks schoon bleef ondanks de zware biologische belasting en dat er geen “dode” plekken konden ontstaan.

Hoewel er inderdaad enkele positieve aspecten zijn aan het hebben van substraat op de bodem van een tank, zijn er ook enkele negatieve aspecten. Degenen onder ons die een bak met een kale bodem hebben, vinden dat deze negatieve aspecten zwaarder wegen dan de positieve. Voor mij is de belangrijkste reden waarom ik niet langer substraat in mijn tank heb, dat het de doorstroming in mijn tanks beperkt.

In de meeste van mijn tanks is de stroming in de tank ten minste dertig maal het volume van de tank. Een hoge stroomsnelheid wordt ook gebruikt in de meeste tanks waarin ik SPS-koralen heb gezien en waar het doel is de groei te maximaliseren. Door deze hoge stroming is het bijna onmogelijk om te voorkomen dat het substraat rondwaait en als een zandstraal werkt op de koralen en vissen in de tank.

Ik moet er echter op wijzen dat Sanjay zijn tank al meer dan tien jaar draaiende houdt met substraat en veel van het substraat in zijn tank is eigenlijk net zo oud als de tank en werd er bij de start in geplaatst. En hij doet dit terwijl de waterbeweging in zijn tank ongeveer zestig keer het volume van de tank is.

Op sommige plaatsen in zijn tank ligt het zand hoog, terwijl het op andere plaatsen vrij laag ligt, met zelfs enkele plekken waar het bodemglas blootligt. Na al die jaren heeft het substraat zich op sommige plaatsen behoorlijk ingegraven en waait het niet rond, tenzij het wordt verstoord door Sanjay of een van de vele vissen die de tank herbergt.

Dit leidt tot een van de andere redenen waarom velen van ons de voorkeur geven aan tanks met een kale bodem boven tanks met substraat: detritus en vuil hebben de neiging om zich na verloop van tijd in het substraat te nestelen en dit geeft het substraat de mogelijkheid om te fungeren als een voedingsstofputje. Ik zeg dit omdat iedere keer dat ik substraat heb bewaard, er een bruin of grijsachtig laagje op kwam te zitten en wanneer er ook maar een klein beetje in werd geroerd, er zeker een wolk van vuil ontstond.

Dientengevolge was voor velen van ons het zien van deze wolk van detritus een zeker teken dat er “slechte” dingen in het substraat voorkwamen. Dit leidde ook tot vaak verhitte discussies over de vraag of het substraat regelmatig moest worden omgeroerd of niet. Sommigen waren van mening dat het omwoelen van het substraat de natuurlijke processen die erin plaatsvinden verstoorde, terwijl anderen van mening waren dat het omwoelen tijdens een waterwisseling een goede manier was om de detritus en voedingsstoffen die zich erin ophoopten te verminderen.

Ik heb het op beide manieren geprobeerd en ongeacht mijn keuze leek het erop dat het voedingsstofgehalte in mijn aquaria na verloop van tijd altijd de neiging vertoonde om te stijgen. Ik moet toegeven dat al mijn aquaria volgens de meeste schattingen altijd overbevolkt zijn geweest, dus dit heeft waarschijnlijk bijgedragen tot de hoge voedingsstoffenniveaus. Maar sinds ik ben overgestapt op tanks met een kale bodem en een sterke stroming, is dit probleem drastisch verminderd.

Zoals hierboven vermeld, schijnen sommige koralen het beter te doen wanneer er substraat aanwezig is. Hoewel dit waar kan zijn, is het ook mogelijk om sommige koralen op een kale bodem te laten groeien die anders Encrusting koralen zoals Montiporas, Cyphastreas, Favia, Porites en zelfs sterpoliepen kunnen allemaal op een kale bodem worden gekweekt.

Bovendien zullen koraalalgen in een bak met een kale bodem na verloop van tijd ook het bodemglas bedekken. In het begin ziet een bak met een kale bodem er misschien grimmig uit in vergelijking met een bak met substraat, maar na verloop van tijd, als deze koralen de kans krijgen om over de bodem te groeien, kunnen ze kleuren en contrasten bieden die een wit substraat niet kan bieden.

Een andere reden waarom ik de voorkeur geef aan een bak met een kale bodem die niet vaak wordt overwogen, is dat de koralen in mijn bak na verloop van tijd vaak overgroeid raken. Als gevolg daarvan moeten de rotsen worden verplaatst en de overgroeide koralen worden teruggesnoeid. Wanneer in mijn tanks substraat werd gebruikt en deze verplaatsingen en veranderingen moesten worden uitgevoerd, was het resultaat vaak een grote verstoring vanwege de hoeveelheid vuil en detritus die vrijkwam wanneer de bodemrotsen van het substraat werden verplaatst.

Vaak na deze verhuizingen duurde het twee tot drie maanden voordat de tank weer tot rust was gekomen en alles weer de gezondheid en vitaliteit had teruggekregen die het had voordat de rotsen werden verplaatst. Nu waren dit niet alleen de koralen op de rotsen, maar eerder alle koralen in de tank. Dus ik kan alleen maar veronderstellen dat dit soort verstoring als gevolg van het hebben van substraat geen goede zaak is.

Ik zeg dit omdat dit niet het geval is geweest toen ik dezelfde procedure heb moeten uitvoeren op een tank met een kale bodem. Integendeel, alles lijkt het beter te doen wanneer alles is uitgedund en detritus dat zich onder het levend steen heeft opgehoopt, is verwijderd.

Zoals met zowat elk aspect van de hobby zijn er meerdere manieren om alles te doen en of je substraat moet hebben of een tank met kale bodem is gewoon een andere keuze. Ik geef toe dat een tank met een kale bodem er esthetisch misschien beter uitziet, maar ik kan me niet herinneren dat iemand heeft opgemerkt dat mijn tanks geen substraat hadden toen ze naar de koralen en vissen keken.

Het gebruik van substraat in een tank stamt uit de tijd dat we ondergrindfilters gebruikten voor biologische filtratie en het hebben van een diep substraat een noodzakelijk kwaad was. Nu we levend steen en een refugium gebruiken, is het hebben van voldoende substraat voor bacteriën om te koloniseren niet langer een probleem. Als gevolg hiervan, wanneer je beslist welke kant je op wilt, zijn er een aantal manieren waarop je kunt gaan.

Ik heb een kale bodem als gevolg van mijn wens om zoveel mogelijk stroming in mijn tanks te hebben, en het gebruik van substraat beperkt de hoeveelheid stroming die ik kan gebruiken. Maar voor degenen die minder stroming gebruiken of die nog steeds van het uiterlijk van substraat houden, is dit nog steeds een geweldige manier om te gaan. Net zoals sommigen van blauw licht houden en anderen van wit, is er niet één manier die voor iedereen werkt. Zoals met de meeste dingen in deze hobby, doe waar je het meeste plezier aan beleeft.