Nieuwe tijdlijn herschrijft geschiedenis van ineenstorting Paaseiland

Een nieuwe studie zegt dat de ineenstorting van de samenleving op Paaseiland niet plaatsvond zoals onderzoekers lange tijd dachten.

Het afgelegen eiland Rapa Nui – ook bekend als Paaseiland – op 1.900 mijl (3.000 km) van Zuid-Amerika, staat bekend om zijn uitgebreide rituele architectuur, met name zijn talrijke standbeelden (moai) en de monumentale platforms die hen ondersteunen (ahu). Een wijdverbreid verhaal zegt dat de bouw van deze monumenten ergens rond 1600 stopte, na een grote maatschappelijke ineenstorting.

Maar het nieuwe onderzoek, gepubliceerd 6 februari 2020, in het peer-reviewed Journal of Archaeological Science, ontdekte dat de bouw van deze beelden begon kort nadat Polynesische zeevaarders Paaseiland vestigden in de 13e eeuw, en snel toenam, ergens tussen het begin van de 14e en het midden van de 15e eeuw, met een gestaag tempo van bouwgebeurtenissen die doorgingen tot na het Europese contact in 1722.

Binghamton University antropoloog Carl Lipo is een co-auteur van de studie. Hij zei in een verklaring:

Wat we vonden is dat zodra mensen begonnen met het bouwen van monumenten kort na aankomst op het eiland, zij deze bouw voortzetten tot ver in de periode nadat de Europeanen arriveerden.

Dit zou niet het geval zijn geweest als er sprake was geweest van een “ineenstorting” vóór de komst van de Europeanen – inderdaad, dan zou alle bouw ruim vóór 1722 moeten zijn gestopt. Het ontbreken van een dergelijk patroon ondersteunt onze beweringen en falsificeert rechtstreeks degenen die het ‘ineenstortings’-verhaal blijven ondersteunen.

Toen de Europeanen eenmaal op het eiland zijn aangekomen, zijn er veel gedocumenteerde tragische gebeurtenissen ten gevolge van ziekte, moord, slavenroof en andere conflicten. Deze gebeurtenissen zijn geheel buiten de eilandbewoners om gebeurd en hebben ongetwijfeld verwoestende gevolgen. Toch heeft het Rapa Nui-volk – door het volgen van praktijken die het gedurende honderden jaren grote stabiliteit en succes hebben gebracht – zijn tradities voortgezet, ondanks enorme tegenslagen. De mate waarin hun cultureel erfgoed werd doorgegeven – en vandaag de dag nog steeds aanwezig is in de vorm van taal, kunst en culturele gebruiken – is opmerkelijk en indrukwekkend. Ik denk dat deze mate van veerkracht over het hoofd is gezien als gevolg van het ‘instorting’ verhaal, en erkenning verdient.

Met behulp van statistieken, verduidelijkte het onderzoek variabele radiokoolstof data getrokken uit de bodem onder de massieve stenen platforms van het eiland bekroond met megalithische standbeelden en grote, cilindervormige stenen hoeden.

De onderzoekers bestudeerden ook opnieuw schriftelijke waarnemingen van vroege Europese bezoekers. Zo merkten Nederlandse reizigers in 1722 op dat de monumenten in gebruik waren voor rituelen en geen tekenen vertoonden van maatschappelijk verval. Hetzelfde werd gemeld in 1770, toen Spaanse zeelieden aan land kwamen. Toen de Britse ontdekkingsreiziger James Cook echter in 1774 aankwam, beschreven hij en zijn bemanning een eiland in crisis, met omvergeworpen monumenten.

Lees hier meer over het onderzoek.

De maan, planeet Venus en reuzen van Paaseiland, door Yuri Beletsky Nightscapes.

Volgens de nieuwe bevindingen bleven de afstammelingen van Polynesische kolonisten de monumenten bouwen, onderhouden en gebruiken gedurende ten minste 150 jaar na 1600, de datum die lang werd geprezen als het begin van de maatschappelijke neergang. Antropoloog Robert DiNapoli van de Universiteit van Oregon is de hoofdauteur van de studie. Hij zei in een verklaring:

De algemene opvatting was dat de samenleving die de Europeanen zagen toen ze voor het eerst opdoken, er een was die was ingestort. Onze conclusie is dat monumentenbouw en investeringen nog steeds een belangrijk deel van hun leven uitmaakten toen deze bezoekers arriveerden.

De moai van Paaseiland kijken landinwaarts. Afbeelding via Ian Sewell/Wikipedia.

Bodemlijn: Volgens nieuw onderzoek is de maatschappelijke ineenstorting van Paaseiland niet gebeurd zoals onderzoekers lang hebben gedacht.

Bron: Een modelmatige benadering van het tempo van “ineenstorting”: The case of Rapa Nui (Easter Island)

Via Binghamton University

Eleanor Imster heeft sinds 1995 meegewerkt aan het schrijven en redigeren van EarthSky. Ze was een integraal onderdeel van de bekroonde EarthSky radioserie bijna vanaf het begin tot het einde in 2013. Vandaag de dag helpt ze als hoofdredacteur bij EarthSky.org bij het presenteren van de wetenschaps- en natuurverhalen en foto’s waar u van geniet. Ze is ook een van de stemmen van EarthSky op sociale mediaplatforms zoals Facebook, Twitter en G+. Zij en haar man wonen in Tennessee en hebben twee volwassen zonen.