Jodium: Food Fact Sheet

In deze Food Fact Sheet wordt uitgelegd waarom jodium nodig is, wat de voedingsbronnen zijn en hoeveel jodium er nodig is.

Wat is jodium?

Jodium is een mineraal dat belangrijk is voor de gezondheid. Het is een belangrijk onderdeel van de schildklierhormonen die nodig zijn voor veel lichaamsprocessen, waaronder groei, stofwisseling en voor de ontwikkeling van de hersenen van een baby tijdens de zwangerschap en het vroege leven.

Krijgen we in het Verenigd Koninkrijk genoeg jodium binnen?

Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen gemiddeld voldoende binnenkrijgen. Er zijn echter aanwijzingen dat tienermeisjes en jonge vrouwen niet genoeg jodium binnenkrijgen. Een aantal studies heeft ook een jodiumtekort bij zwangere vrouwen aangetoond.

Hoeveel jodium heb ik nodig?

*Aanbevelingen van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA).

Wat gebeurt er als ik niet genoeg jodium binnenkrijg?

Een lage inname over een langere periode zorgt ervoor dat uw schildklier harder gaat werken om de juiste hoeveelheid schildklierhormonen in uw bloed te houden. Uw schildklier kan dan in omvang toenemen om jodium op te vangen – deze zwelling, of “struma”, kan zichtbaar zijn in uw hals. Zichtbare struma’s als gevolg van een lage jodiuminname zijn echter zeldzaam in het Verenigd Koninkrijk.

Als u tijdens de zwangerschap een jodiumtekort hebt, kunnen er effecten zijn op de hersenontwikkeling van de baby, wat kan leiden tot problemen zoals een lager IQ of leesvaardigheid op latere leeftijd.

Voor en tijdens de zwangerschap en borstvoeding

Aangezien jodium al vanaf het prille begin van de zwangerschap nodig is, moet u ervoor zorgen dat u al enkele maanden voordat u zwanger wordt, voldoende in uw voeding hebt. Het is mogelijk om een goede voorraad jodium in uw schildklier op te bouwen, waardoor deze goed kan functioneren tijdens de zwangerschap, vooral in het beginstadium. Dus, als u in de vruchtbare leeftijd bent, en vooral als u van plan bent zwanger te worden, moet u ervoor zorgen dat u voldoet aan de aanbeveling voor jodiuminname voor volwassenen.

Tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid die u nodig hebt toe om voldoende schildklierhormonen te maken om aan uw baby door te geven en zijn hersenen te helpen zich correct te ontwikkelen. Een jodiumtekort tijdens de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben voor uw kind, dus het is heel belangrijk dat u aan die hogere behoefte voldoet als u zwanger bent.

U hebt ook een hogere hoeveelheid nodig tijdens de borstvoeding, zodat uw moedermelk voldoende jodium bevat voor uw baby, wiens hersenen zich nog ontwikkelen.

Waar komt jodium in de voeding voor?

Het komt voor in een reeks voedingsmiddelen, waarvan vis, melk en zuivelproducten de rijkste bronnen zijn. In het algemeen bevat witte vis meer dan vette vis. Melk en zuivelproducten zijn voor de meeste mensen de belangrijkste bronnen. Het is belangrijk erop te wijzen dat de meeste melkvervangende dranken (bv. soja/amandel/haver) niet met jodium verrijkt zijn en een laag jodiumgehalte hebben. Sommige melkvervangende dranken zijn wel verrijkt, dus het is belangrijk het etiket van het product te controleren.

Zeealgen zijn een zeer geconcentreerde bron van jodium, maar kunnen te grote hoeveelheden leveren (vooral in het geval van bruinwieren zoals kelp) en daarom wordt afgeraden meer dan een keer per week zeewier te eten, vooral tijdens de zwangerschap.

In veel landen wordt jodium aan tafelzout toegevoegd om “gejodeerd zout” te krijgen. Jodiumhoudend zout is in het Verenigd Koninkrijk niet overal verkrijgbaar, maar wel in sommige filialen van verschillende supermarktketens. Aangezien de regering aanbeveelt de zoutinname om gezondheidsredenen te verminderen, mag men niet vertrouwen op jodiumhoudend keukenzout als middel om de inname te verhogen. Het is erg moeilijk om de hoeveelheid jodium in levensmiddelen te schatten. De werkelijke hoeveelheid varieert namelijk om een aantal redenen, waaronder het jodiumgehalte van de bodem, de landbouwmethoden, het seizoen en de soort vis. De cijfers in de tabel zijn daarom slechts een indicatie. Volg het advies van de overheid over voedingsmiddelen die tijdens de zwangerschap moeten worden vermeden.

**Afhankelijk van het seizoen, hogere waarde in de winter

Kan ik te veel jodium hebben?

Ja – overmatige inname kan schildklierproblemen veroorzaken en moet worden vermeden. Kelp en zeewier zijn voedselbronnen die waarschijnlijk leiden tot overmatige jodiuminname. Het is moeilijk te zeggen hoeveel te veel is, omdat dit per persoon verschilt. Mensen met een schildklieraandoening en mensen die al een jodiumtekort hebben, kunnen de gevolgen ondervinden van een jodiuminname die voor de algemene bevolking als normaal zou worden beschouwd. Als ruwe richtlijn geldt echter dat de inname bij volwassenen niet hoger mag zijn dan 600 mcg/dag.

Wie loopt het risico op een jodiumtekort?

Iedereen die vis en/of zuivelproducten vermijdt (bijvoorbeeld vanwege allergie of intolerantie) kan het risico lopen op een jodiumtekort. Vegetariërs en met name veganisten lopen risico’s omdat zij de meeste jodiumrijke voedingsmiddelen niet eten, en daarom mogelijk een geschikt jodiumhoudend supplement moeten overwegen.

Moet ik een jodiumsupplement nemen?

Er zijn momenteel geen officiële Britse aanbevelingen voor volwassenen of zwangere vrouwen om een jodiumsupplement te nemen. Het is beter om waar mogelijk via de voeding aan de aanbevelingen te voldoen. De meeste volwassenen die een gezonde, evenwichtige voeding volgen die melk, zuivelproducten en vis bevat, zouden in hun jodiumbehoeften moeten kunnen voorzien.

Als er voor en tijdens de zwangerschap voldoende inname is, is een jodiumsupplement misschien niet nodig. Veel, maar niet alle, multivitamine- en mineralensupplementen voor de zwangerschap bevatten jodium. Als het supplement jodium bevat, controleer dan of het niet meer dan 150 mcg bevat – de rest van de behoefte voor de zwangerschap kan worden gedekt door de voeding. Voor wie niet voldoende jodiumrijke voedingsmiddelen tot zich neemt, kan een jodiumhoudend supplement nuttig zijn. De volgende informatie kan nuttig zijn bij de keuze van een supplement:

• Diegenen met een schildklieraandoening moeten hun huisarts raadplegen voordat zij extra jodium innemen, evenals diegenen die jarenlang een lage inname hebben gehad.
• Jodium in supplementen moet in de vorm van “kaliumjodide” of “kaliumjodaat” en mag de dagelijkse behoefte voor volwassenen van 150 mcg niet overschrijden.
• Gebruik geen zeewier- of kelpsupplementen als jodiumbron; de hoeveelheid in dergelijke supplementen kan aanzienlijk verschillen van de op het etiket vermelde waarde en kan te grote hoeveelheden jodium leveren.

Samenvatting