J.B.S. Haldane

J.B.S. Haldane, voluit John Burdon Sanderson Haldane, (geb. 5 nov. 1892, Oxford, Oxfordshire, Eng.-ged. 1 dec. 1 dec. 1964, Bhubaneswar, India), Brits geneticus, biometricus, fysioloog en popularisator van de wetenschap die nieuwe wegen opende voor het onderzoek in de populatiegenetica en de evolutie.

Britannica Quiz

Genetica Quiz

Wie leidde af dat het geslacht van een individu wordt bepaald door een bepaald chromosoom? Hoeveel paren chromosomen zijn er in het menselijk lichaam te vinden? Test uw kennis. Doe deze quiz.

Zoon van de bekende fysioloog John Scott Haldane, begon hij op achtjarige leeftijd met een wetenschappelijke studie als assistent van zijn vader en kreeg later formeel onderwijs in de klassieke talen aan het Eton College en aan het New College, Oxford (M.A., 1914). Na de Eerste Wereldoorlog was hij fellow van New College en doceerde vervolgens aan de Universiteit van Cambridge (1922-32), de Universiteit van Californië, Berkeley (1932), en de Universiteit van Londen (1933-57).

In de jaren dertig werd Haldane marxist. Hij sloot zich aan bij de Britse Communistische Partij en werd redacteur van de Londense krant van de partij, de Daily Worker. Later raakte hij gedesillusioneerd over de officiële partijlijn en over de opkomst van de controversiële Sovjet bioloog Trofim D. Lysenko. In 1957 verhuisde Haldane naar India, waar hij staatsburger werd en aan het hoofd kwam te staan van het overheidslaboratorium voor genetica en biometrie in Orissa.

Haldane, R.A. Fisher, en Sewall Wright, brachten in afzonderlijke wiskundige betogen, gebaseerd op analyses van mutatiesnelheden, populatiegrootte, voortplantingspatronen, en andere factoren, de Darwinistische evolutietheorie en Gregor Mendel’s concepten van erfelijkheid met elkaar in verband. Haldane droeg ook bij aan de theorie van de werking van enzymen en aan studies in de menselijke fysiologie. Hij bezat een combinatie van analytisch vermogen, literaire vaardigheden, een breed scala aan kennis, en een kracht van de persoonlijkheid die talrijke ontdekkingen op verschillende wetenschappelijke gebieden voortbracht en stimulerend bleek voor een hele generatie onderzoekers.

Haldane’s belangrijkste werken zijn Daedalus (1924), Animal Biology (met de Britse evolutionist Julian Huxley, 1927), The Inequality of Man (1932), The Causes of Evolution (1932), The Marxist Philosophy and the Sciences (1938), Science Advances (1947), en The Biochemistry of Genetics (1954). Selected Genetic Papers of J.B.S. Haldane, ed. by Krishna R. Dronamraju, werd gepubliceerd in 1990.