Homo antecessor

Levenswijze

Cultuur

Opgravingen in Gran Dolina brachten ook ongeveer 200 stenen werktuigen en ongeveer 300 dierlijke beenderen aan het licht uit dezelfde niveaus als de menselijke resten, gedateerd op minstens 780.000 jaar oud. Vergelijkbare vondsten werden gedaan in Sima del Elefante, waar ongeveer 32 stukken stenen werktuig en een verscheidenheid aan gemengde dierlijke resten werden geborgen, alle daterend van ongeveer 1,1-1,2 miljoen jaar oud.

De stenen werktuigen op beide vindplaatsen waren eenvoudige Mode 1 technologie of Oldowan-stijl en gemaakt van lokale grondstoffen. Tot de werktuigen behoorden eenvoudige snijschilfers, zonder de meer gesofisticeerde werktuigen die elders in deze tijd werden aangetroffen. In Sima del Elefante leek de grot een plek voor het knappen van werktuigen te zijn, met schilfers die duidelijke bewijzen van productietechnieken vertoonden – artefacten werden losgemaakt door directe hamerklop op middelgrote kernen die met de hand werden vastgehouden. De afwezigheid van geretoucheerde werktuigen op deze vindplaats, samen met de aard van de gereedschapsset, suggereert dat de werktuigen voornamelijk werden gemaakt voor het verwerken en eten van vlees en merg.

Snijsporen zijn aanwezig op de dierlijke resten op beide vindplaatsen. De sporen komen overeen met de bewerking door mensen om vlees en merg te verkrijgen. Interessant is dat in Gran Dolina het meeste menselijke materiaal ook dezelfde soorten snijsporen vertoont, wat erop wijst dat in stukken snijden waarschijnlijk het doel was. Het ontbreken van tandafdrukken van carnivoren ondersteunt de suggestie dat het de mens was die de insnijdingen of markeringen maakte. Of dit het gevolg was van kannibalisme is betwistbaar, omdat er gevallen zijn van het ontbenen van botten waarbij het vlees niet werd gegeten. Deze gevallen hebben echter meestal te maken met begrafenisrituelen waarvoor bij deze soort (of bij welke Homo-soort dan ook gedurende nog eens 700.000 jaar) geen bewijs is gevonden.

Het lijkt er niet op dat deze mensen permanent in een van de grotten woonden. Zij bezochten de grotten voor bepaalde activiteiten of in bepaalde perioden van het jaar. Ze waren waarschijnlijk nomadisch en volgden voedselbronnen.

Milieu en dieet

Kleine dierlijke resten op de Sima del Elefante site suggereren dat het klimaat in die tijd over het algemeen warm en vochtig was met warmere-koelere verschuivingen. Dit komt overeen met het Waalian, een warme fase ook met warmer-koeler verschuivingen die wordt gedateerd op 1.5.tot 1.3 miljoen jaar geleden.

Deze omstandigheden zijn vergelijkbaar met die gesuggereerd voor de regio ongeveer 800.000 jaar geleden. In die tijd was het klimaat warm, nat en betrekkelijk stabiel. Dit alles verandert ongeveer 600.000 tot 500.000 jaar geleden, toen de omstandigheden relatief ruw en koud werden. Niet lang daarna beginnen de in Europa levende mensen Neanderthaler-achtige kenmerken te ontwikkelen, waarvan vele aanpassingen aan een zeer koude omgeving lijken te zijn.

Het dieet lijkt grote hoeveelheden vlees te hebben omvat. Veel van de overblijfselen op beide vindplaatsen zijn van grote zoogdieren die zijn afgeslacht en sommige van de grotere beenderen zijn gebroken om het merg te verkrijgen. Op Gran Dolina komen vooral jonge paarden en herten voor. Uit de overblijfselen blijkt niet of de dieren werden gejaagd of bijeengegraaid, maar waarschijnlijk werden beide methoden gebruikt om aan voedsel te komen. Het is ook waarschijnlijk dat zij hun dieet aanvulden met planten.

Verder lezen:

M. Bermúdez de Castro, J. L. Arsuaga, E. Carbonell, A. Rosas, I. Martı́nez, M. Mosquera. ‘Een Hominide uit het Neder-Pleistoceen van Atapuerca, Spanje: Possible Ancestor to Neandertals and Modern Humans’, Science, 30 mei 1997, Vol. 276, pp1392