Heteroptera

Anatomie van het dorsale aspect van een schildwants. A: kop; B: borststuk; C: achterlijf. 1: klauwen; 2: tarsus; 3: tibia; 4: femur; 8: samengesteld oog; 9: antenne; 10: clypeus; 23: laterotergieten (connexivum); 25: pronotum; 26: scutellum; 27: clavus; 28: corium; 29: embolium; 30: hemelytraal membraan.

Het gebruik van de naam “Heteroptera” heeft de rang van orde gehad en gaat terug tot 1810 door Pierre André Latreille. Pas onlangs is het gedegradeerd tot een ondergeschikte rang binnen een grotere definitie van Hemiptera, zodat het in veel naslagwerken nog steeds als een orde wordt beschouwd. De vraag of de onderorde moet worden gehandhaafd is nog steeds omstreden, evenals de vraag of de naam zelf ooit nog moet worden gebruikt, hoewel er drie basisbenaderingen zijn voorgesteld, variërend van volledige afschaffing tot handhaving van de taxonomie met een kleine wijziging in de systematiek, waarvan er twee (maar niet de traditionele) in overeenstemming zijn met de fylogenie. De concurrerende classificaties geven de voorkeur aan twee onderordes boven één als de “levende fossiele” familie Peloridiidae in aanmerking wordt genomen:

In één herziene classificatie, voorgesteld in 1995, is de naam van de onderorde Prosorrhyncha, en is Heteroptera een rangloze subgroep daarbinnen. Het enige verschil tussen Heteroptera en Prosorrhyncha is dat de laatste de familie Peloridiidae omvat, die een kleine relictuele groep is die in zijn eigen monotypische superfamilie en infra-orde is ondergebracht. Met andere woorden, de Heteroptera en Prosorrhyncha sensu Sorensen et al. zijn identiek, behalve dat Prosorrhyncha een extra infra-orde bevat, Peloridiomorpha genaamd (die slechts 13 kleine geslachten omvat). Het voortdurende conflict tussen traditionele, Linnaeaanse classificaties en niet-traditionele classificaties wordt geïllustreerd door het probleem dat inherent is aan het voortdurende gebruik van de naam Heteroptera wanneer deze niet langer kan worden gekoppeld aan een standaard Linnaeaanse rang (omdat hij onder de suborde valt maar boven de infra-orde). Als deze classificatie slaagt, kan de groep “Heteroptera” worden afgeschaft, maar in dat geval is het waarschijnlijk dat er helemaal geen rangen meer zullen worden gebruikt volgens de normen van de fylogenetische nomenclatuur.

In de traditionele classificatie worden de Peloridiidae gehandhaafd als hun eigen suborde, Coleorrhyncha genaamd; “Heteroptera” wordt op dezelfde manier behandeld. Functioneel gezien is het enige verschil tussen deze classificatie en de vorige dat de eerste de naam Prosorrhyncha gebruikt om te verwijzen naar een bepaalde clade, terwijl de traditionele benadering deze verdeelt in de parafyletische Heteroptera en de monofyletische Coleorrhyncha. Velen zijn van mening dat het de voorkeur verdient slechts één naam te gebruiken omdat de kenmerken van de twee traditionele onderorden te nauw verwant zijn om als afzonderlijke te worden behandeld.

Als alternatief kan de gewijzigde benadering worden gebruikt waarbij Coleorrhyncha “binnen” de Heteroptera wordt geplaatst. Aangezien deze oplossing de bekende Heteroptera op hun traditionele taxonomische rang handhaaft en er tegelijkertijd een goede monofyletische groep van maakt, lijkt zij inderdaad te verkiezen boven de parafyletische “Heteroptera” die in oudere werken worden gebruikt. In dat geval zou de “kern” Heteroptera beschouwd kunnen worden als een sectie – nog zonder naam, vooral omdat de Prosorrhyncha eerder werden voorgesteld – binnen de “uitgebreide” Heteroptera, of deze laatste zou eenvoudigweg beschreven kunnen worden als bestaande uit een basale “levende fossiele” lijn en een meer apomorfe hoofdstraling. Of de naam “Coleorrhyncha” wordt gehandhaafd voor de basale lijn of dat in plaats daarvan de meer consistente “Peloridiomorpha” wordt gebruikt, is een kwestie van smaak, zoals hieronder wordt beschreven.

Afgezien van de vraag of Heteroptera en Coleorrhyncha werkelijk “dicht bij elkaar liggen”, is er de mogelijke verstoring van de traditionele naamgeving; er lijkt onder hemipteristen tegenzin te bestaan om het gebruik van “Heteroptera” op te geven. Dit blijkt uit de naam zelf, want het is een inbreuk op de conventie om de uitgang “-ptera” te gebruiken voor elke rang boven het genus die geen orde is – maar aangezien het een conventie is en geen verplichte regel van de Linneaanse nomenclatuur, staat het taxonomen technisch gezien vrij om ze te schenden (daarom eindigen bijvoorbeeld niet alle insectenorden op “-ptera”, bv. Odonata). In de meeste gevallen echter, wanneer dergelijke conventies worden geschonden, leidt dit niet tot een intern conflict zoals in het onderhavige geval (dat wil zeggen, de orde Hemiptera heeft een suborde met de naam Heteroptera, hetgeen een intern conflict is). Ten minste enkele hemipteristen zijn van mening dat de naam Heteroptera volledig zou moeten vervallen om dit interne conflict op te heffen, hoewel de derde mogelijkheid een uitweg biedt. In dat geval zou, om volledige consistentie van de namen te bereiken, “Coleorrhyncha” waarschijnlijk moeten vervallen ten gunste van “Peloridiomorpha”.