Helio Gracie verklaart: “Maeda leerde ons Jiu-Jitsu, geen Judo”

Braziliaans Jiu-Jitsu heeft zijn wortels in de Gracie-familie, maar de Gracies leerden van Mitsuyo Maeda. Hij hield Vale Tudo-wedstrijden over de hele wereld voordat de Gracies Jiu-Jitsu hadden geleerd, en wat BJJ-beoefenaars vandaag de dag doen, kwam rechtstreeks van wat hij de Gracies leerde. De uitdagingswedstrijd, de strategieën om een aanvaller naar de grond te brengen om hem te onderwerpen, en de trainingsmethoden die de nadruk leggen op levend sparren, werden aan de Gracies doorgegeven via Maeda.

Maeda was een klassiek getrainde Jiu-Jitsu student die was overgestapt op Kodokan Judo. Hij was aanwezig toen Mataemon Tanabe veel leden van de Kodokan had verslagen, en maakte deel uit van de beweging om meer grondwerk (in het Judo newaza genoemd) in het Judo op te nemen.

Jigoro Kano had Maeda oorspronkelijk naar Amerika gestuurd als afgevaardigde van het Kodokan Judo, en Maeda had in 1904 uitdagingswedstrijden aan de Oostkust gevochten. Maeda vond dat Amerika ongeschikt was om te leven vanwege het racisme jegens Aziaten. Hoe zou de geschiedenis veranderd zijn als hij was gebleven en Amerikaanse leerlingen had ontwikkeld! Zou wat we nu trainen Amerikaans Jiu-Jitsu hebben geheten?

Er is een algemene misvatting dat Gracie/Braziliaans jiu-jitsu werd gevormd uit Kodokan Judo grondgevechten (newaza) grondbeginselen die werden onderwezen door een aantal personen waaronder Takeo Yano, Mitsuyo Maeda en Soshihiro Satake.

Wat Maeda de Gracies had geleerd was in feite Jiu-Jitsu grondwerk, Judo worpen (die uit het klassieke Jiu-Jitsu kwamen), wat vangworstelen dat hij in Engeland had geleerd, alsmede Maeda’s eigen strategieën om aanvallers te verslaan.

In dit interview uit 1994 vlak na de UFC 3, maar dat op 1 mei 2002 voor het eerst in Japan werd gepubliceerd, bevestigt Helio Gracie dat Maeda zijn broer Carlos Gracie geen Judo leerde, maar Jiu-Jitsu:

Nishi: Dat is toch de basis van het Gracie jiu-jitsu van die tijd geworden, nietwaar? Was een stijl die de heer Carlos leerde van Kosei Maeda gericht op “kata”?

Helio: Er waren niet zo veel technieken. De meeste technieken waren vooral gebaseerd op kracht. Maar Konde Koma vocht altijd in echte gevechten, dus veel trucs om in een echt gevecht te winnen werden in zijn onderricht verwerkt.

Nishi: Slaan was er ook bij inbegrepen, nietwaar?

Helio: Nee, het was niet inbegrepen.

Kosei Maeda bekend onder de naam Konde Koma was een judo-ka die uit Japan kwam om Kodokan Judo te verspreiden over de wereld in Meiji periode, en voerde een open gevecht uit met een andere stijl in elk land. (Kodokan schrapte zijn naam echter uit het register in de latere jaren.) Maar waarom noemde hij het jiu-jitsu en niet judo in Brazilië? Nishi heeft stiekem gedacht dat het in Brazilië geïntroduceerde jiu-jitsu misschien iets was als een variantvorm van judo.

Nishi: Noemde de heer Maeda het vanaf het begin jiu-jitsu en niet judo?

Helio: Ik heb gehoord dat Konde Koma het jiu-jitsu noemde. We kenden het woord judo zelf niet eens totdat het in Brazilië kwam. In die tijd (de tijd dat jiu-jitsu werd gebracht door Konde Koma), waren er veel Japanse immigranten en de lokale bevolking had een vriendschappelijke relatie met hen. Ik hoorde dat ze vaak Japanse mensen hielpen op vele manieren. Dus ik denk dat hij ons hun traditionele jiu-jitsu leerde in ruil daarvoor.

Nishi: Toen judo in Brazilië kwam, dacht je niet dat het vergelijkbaar was met jiu-jitsu?

Rorion: Ik heb sterk de indruk over judo dat judo een sport is waarbij het doel is de tegenstander met kracht naar de grond te gooien. Maar ik denk dat de oorspronkelijke kunst misschien jiu-jitsu is. Toen Japan verloor in de Tweede Wereldoorlog en Amerika Japan bezette, leerden ze de Amerikanen wel judo, maar geen jiu-jitsu. In die zin hebben we geluk gehad dat we eerst direct met jiu-jitsu in aanraking zijn gekomen, in plaats van met judo.

Helio: (knikt bij wat Rorion zei) Ze hebben de Amerikanen niet de geest van de samoerai geleerd.

Nishi: Het lijkt er niet op dat judo zelf helemaal aan jullie is geïntroduceerd. Ik vraag me af of Kosei Maeda iets introduceerde dat hij verzon en jiu-jitsu noemde, of dat het originaliteit had als gevolg van de verbeteringen die de heer Helio aanbracht. Het trekt mijn belangstelling zeer. Dan, wanneer is het begin van vale tudo?

Helio: Het was niet zoiets als vale tudo, maar het eerste gevecht tussen verschillende stijlen was in 1932 toen ik met een Amerikaanse worstel vechter genaamd Fred Ebert vocht toen ik 17 jaar oud was. Hij beschreef zichzelf als een wereldklasse sterke vechter.