Father Divine

Father Divine, voluit Father Major Jealous Divine, oorspronkelijke naam George Baker, (geboren 1880?, Georgia?, V.S.-gestorven 10 sept. 1965, Philadephia, Pa.), vooraanstaand Afro-Amerikaans religieus leider in de jaren dertig van de vorige eeuw. De door hem gestichte beweging uit de depressietijd, de Vredesmissie, werd aanvankelijk afgedaan als een sekte, maar bestaat nog steeds en wordt nu algemeen geprezen als een belangrijke voorloper van de Civil Rights Movement.

Naar verluidt geboren op een plantage in Georgia, begon Baker zijn loopbaan in 1899 als assistent van pater Jehovia (Samuel Morris), de stichter van een onafhankelijke religieuze groepering. Tijdens zijn vroege volwassen jaren werd Baker beïnvloed door Christian Science en New Thought. In 1912 verliet hij pater Jehovia en ontpopte zich enkele jaren later als de leider van wat de Vredesmissiebeweging zou worden. Hij vestigde zich eerst in de New Yorkse stadswijk Brooklyn en daarna in Sayville, New York, een geheel blanke gemeenschap op Long Island, waar hij in de jaren twintig rustig leefde. Zijn aanhang groeide en in 1931, toen zijn buren in Sayville klaagden over de groeiende opkomst op bijeenkomsten in zijn huis, werd Father Divine gearresteerd en voor 30 dagen opgesloten. Toen de rechter die hem veroordeelde twee dagen na zijn veroordeling overleed, schreef Father Divine de gebeurtenis toe aan bovennatuurlijke interventie. Zijn beweging herdenkt deze gebeurtenis door jaarlijks verslagen te publiceren van “goddelijke vergelding” die aan boosdoeners wordt opgelegd.

In 1933 verlieten Father Divine en zijn volgelingen Sayville voor Harlem, waar hij een van de meest flamboyante leiders van het Depressietijdperk werd. Daar opende hij de eerste van zijn Hemelen, de woonhotels waar zijn leringen werden beoefend en waar zijn volgelingen voedsel, onderdak en kansen op werk konden krijgen, evenals geestelijke en lichamelijke genezing.

De beweging, waarvan het ledental tijdens de Grote Depressie in de tienduizenden liep, bouwt voort op de beginselen van het amerikanisme, broederschap, christendom, democratie en jodendom, met dien verstande dat alle “ware” godsdiensten dezelfde fundamentele waarheden onderwijzen. De leden wordt geleerd niet te discrimineren naar ras, godsdienst of huidskleur, en zij leven gemeenschappelijk als broeders en zusters. De leer van Vader Divine werd in 1936 gecodificeerd in het “Rechtvaardige Regeringsplatform”, dat opriep tot beëindiging van segregatie, lynchpartijen en de doodstraf. De leden van de beweging onthouden zich van het gebruik van tabak, alcohol, verdovende middelen en vulgair taalgebruik, en zij zijn celibatair. Bovendien proberen de leden deugd, eerlijkheid en waarheid te belichamen. De leer van de beweging eist ook “een rechtvaardig loon in ruil voor een volledige dag werk”. Leden weigeren zich in de schulden te steken en bezitten geen krediet of levensverzekering.

Tijdens de Depressie betaalden de bewoners van de Hemelen de minimale vergoeding van 15 cent voor maaltijden en een dollar per week voor slaapruimte, een praktijk die hen in staat stelde hun gevoel van waardigheid te behouden. Volgens velen bevestigde Father Divine, temidden van de armoede van de Depressie, de overvloed van God met de gratis overvloedige banketten die hij dagelijks hield.

Heavens werden in heel Noord-Amerika en ook in Europa geopend, en hoewel de meeste van de aanhangers Afro-Amerikanen waren, trok de beweging ook veel blanken aan (ongeveer een vierde van het ledenbestand). De hemelen en aanverwante bedrijven brachten de Vredesmissie miljoenen dollars aan inkomsten op. Hun succes bracht echter ook beschuldigingen van afpersing tegen Father Divine met zich mee die, net als de beschuldigingen van kindermisbruik die tegen de beweging werden geuit, ongegrond bleken te zijn.

In 1942 verhuisde Father Divine naar de voorsteden van Philadelphia, deels om te voorkomen dat hij een financieel vonnis moest betalen in een rechtszaak aangespannen door een voormalig lid van de beweging. Vier jaar later trouwde hij met Edna Rose Ritchings, een Canadees lid dat, als Moeder Divine, haar man in 1965 opvolgde als leider van de beweging. Het ledental van de beweging is echter dramatisch gedaald, niet in het minst vanwege de strikte toewijding van de beweging aan het celibaat.

Ooit afgedaan als de zoveelste sekteleider, werd Father Divine aan het eind van de 20e eeuw erkend als een belangrijk sociaal hervormer. In de jaren dertig was hij een voorvechter van rassengelijkheid en een pleitbezorger van de economische zelfredzaamheid voor Afro-Amerikanen die pas met de Civil Rights Movement brede acceptatie vond.