Er zijn veel termen voor opa in het Pools – “jaja” hoort daar niet bij! Kocham Cię Dziaduniu! (Hou van je opa!)

Pools is een taal die rijk is aan verschillende vormen en waarin gemakkelijk bijnamen en nieuwe woorden van vertedering kunnen worden bedacht. In Pools Amerika is een van die woorden dziadzia (opa). Voor degenen die niet bekend zijn met de Poolse spelling, wordt het soms opgeschreven als “jaja” (zoals in “Gelukkige Verjaardag Jaja!”) . Dan komen mensen die in Polen zijn opgegroeid en zeggen: “Dziadzia is verkeerd. Het moet dziadzio zijn.” Wie heeft er gelijk?
In het gezaghebbende meerdelige “Słownik języka polskiego” van Karłowicz, Kryński en Niedźwiedzki (Warschau 1905) worden talrijke huisdiervormen voor grootvader in het Pools opgesomd.
Voordat we daar op ingaan – een paar opmerkingen. Oorspronkelijk was de generieke term voor grootvader dziad, maar in de loop der tijd evolueerde het naar de betekenis van een haveloze oude bedelaar, zelfs met een verbale spin-off dziadować – leven van hand tot mond in bittere armoede. Daarom werd het verkleinwoord dziadek het standaardwoord.
De standaard niet-bedelaarsvorm is dziadek, maar het bovengenoemde woordenboek vermeldt ook deze hypocoristische (troetel)versies:
dziadeczek, dzaidulek, dzaiduś, dzaidziuś, dziaduszek, dzaidzio, dziadunio, dziaduńko, dziadulo, dziadyczek, dziaduleniek, dziadko, dziadzia, dzaidulko, dziaduleńko en dziadulinek.
NOOT: Dziadzia, dat in Polonia veel wordt gehoord, is babytaal. Jonge kinderen die net leren praten, vinden dubbele lettergrepen vaak makkelijker uit te spreken. Voor oma is het vaak baba. Dziadzia i baba zijn vrij gebruikelijk onder Poolse eenjarigen, maar busia (hoewel populair in Pools Amerika) wordt niet gehoord in Polen. Het is waarschijnlijk ontstaan als een verkorte vorm van babusia.