Een korte geschiedenis van chocolade – en enkele van zijn verrassende voordelen voor de gezondheid

Chocolade in al zijn vormen is iets waar ik, samen met vele anderen, bijna dagelijks van geniet. Maar chocolade wordt tegenwoordig heel anders gegeten dan toen het rond de 16e eeuw vanuit Zuid-Amerika in Europa aankwam.

Bij het inheemse Azteekse volk werd cacao als drank geconsumeerd en had het een grote culturele en medicinale betekenis. Het werd bijna beschouwd als een wondermiddel dat verschillende kwalen kon genezen, waaronder koorts, diarree, vermoeidheid, angina pectoris en tandbederf.

Het Azteekse geloof dat cacao een goddelijk elixer was, was waarschijnlijk te danken aan de opvatting dat het een geschenk was van Quetzalcoatl, de Azteekse god van wind en wijsheid. Misschien is dit de reden waarom de Zweedse botanicus Carl Linnaeus de plant Theobroma cacao noemde, van de oude Griekse woorden “theos” wat god betekent en “broma” wat voedsel betekent – “voedsel van de goden”.

Het is echter waarschijnlijker dat de reden voor alle mogelijke voordelen te wijten is aan de hoge concentratie polyfenolen die in natuurlijke cacao gevonden worden – bekend als cacaoflavanolen. Polyfenolen zijn antioxidant verbindingen in fruit en groenten die het lichaam beschermen tegen vrije radicalen, die in overmaat in verband zijn gebracht met verschillende ziekten. Dus hoewel cacao misschien niet het wondermiddel is waarvan men vroeger dacht dat het het was, toont onderzoek aan dat het meer is dan een guilty pleasure.

Een rijk verleden

De persoon die verantwoordelijk zou zijn voor het begin van de integratie van cacao in Europa was Hernan Cortes, een Spaanse conquistador (soldaat en ontdekkingsreiziger) na zijn terugkeer uit de “Nieuwe Wereld”.

In 1518, kwamen Cortes en zijn mannen aan in wat nu Mexico is en trokken naar de Azteekse hoofdstad Tenochtitlan. Tijdens hun verblijf in Mexico proefden de Spanjaarden een bittere drank die bekend stond als “chikolatl”. De drank bevatte geroosterde cacaobonen die werden geplet en vervolgens gekookt in water met specerijen en chilipeper.

De eerste kennismaking met de drank was geen gunstige ervaring voor de Spanjaarden – zij vonden hem te bitter en bijna onsmakelijk. Maar nadat hij Montezuma II, koning van de Azteken, de drank zo’n 50 keer per dag had zien drinken, was Cortes geïnteresseerd in de mogelijkheden van cacao en probeerde hij het na zijn verovering mee te nemen naar Spanje.

Eenmaal in Europa werden cacaobonen geplet en gemengd met honing en suiker, waardoor het een populaire drank werd onder de elite. Uiteindelijk, in de 19de eeuw, werd de eerste chocoladereep gemaakt door Joseph Fry and Sons, waardoor wat we vandaag kennen als chocolade ontstond.

Van boon tot reep

Hoewel cacaobonen in hun natuurlijke vorm een grote hoeveelheid antioxidanten bevatten, vermindert het verwerkingsproces van bonen tot repen het gehalte aan cacaoflavonoïden, waardoor de antioxiderende eigenschappen van de cacao verminderen.

Inderdaad, onderzoek toont aan dat natuurlijk cacaopoeder bijna tien keer meer flavanolen bevat dan cacao die dit proces heeft ondergaan.

Wat chocoladerepen betreft, bevat pure chocolade bijna altijd een hogere concentratie flavanolen dan melkchocolade. Bijvoorbeeld, een portie van 25 g van donkere chocolade met een hoog percentage (meer dan 75%) kan meer dan 80 mg cacaoflavanolen bevatten, vergeleken met ongeveer 10 mg of minder per 25 g voor een melkchocoladereep.

Gezondheidsvoordelen

Onderzoek heeft uitgewezen dat pure chocolade en cacaoproducten die minstens 200mg cacaoflavanolen bevatten, de elasticiteit van de bloedvaten kunnen verbeteren, wat helpt bij de bloeddoorstroming. En regelmatige consumptie van cacaoflavanolen – zelfs doses van 80mg per dag – verbetert het vermogen van bloedvaten om te verwijden of uit te zetten, wat het lichaam helpt bij het reguleren van de bloeddruk en de bloedstroom naar organen.

Dit wordt verondersteld te komen doordat cacaoflavanolen de concentratie van bioactief stikstofmonoxide verhogen. Dit is een molecuul dat betrokken is bij het verwijden van bloedvaten, dat ook ontstekingsremmende eigenschappen heeft en de vorming van bloedstolsels vermindert, die allemaal gunstige effecten kunnen hebben op de bloeddruk.

Cacaoflavanolen kunnen ook de bloedtoevoer naar de hersenen verhogen, wat de cognitieve prestaties kan verbeteren. En ze kunnen helpen de cognitieve achteruitgang te verminderen door de hersenen te beschermen tegen schade door vrije radicalen.

Naast cardiovasculaire en cognitieve voordelen kunnen cacaoflavanolen ook helpen bij een beter spierherstel na een zware inspanning, dankzij hun krachtige antioxiderende en ontstekingsremmende werking. Een recente studie wees uit dat een eenmalige hoge dosis van 1245mg cacaoflavanolen (15g van een hoog flavanol cacaopoeder) het spierherstel licht verbeterde.

Dus de volgende keer dat je in de stemming bent voor wat chocolade, kies dan misschien een hoog percentage donkere variëteit of een natuurlijk cacaopoeder voor eventuele gezondheidsvoordelen.