Diurnal rhythm in clinical chemistry: An underrated source of variation

Abstract

Diurnaal ritme compliceert de acquisitie van klinische laboratoriummonsters doordat het een voorspelbare tijdsafhankelijke component toevoegt aan de pre-analytische variatie die, indien er geen rekening mee wordt gehouden, de klinische bruikbaarheid van resultaten op bepaalde analyten degradeert. Wij hebben een systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd en in 56 publicaties die aan onze minimale inclusiecriteria voldeden, 30 analyten geïdentificeerd die dagvariatie vertonen. Wij hebben de kwaliteit van het bewijs van deze publicaties beoordeeld met behulp van een door ons zelf geformuleerd scoresysteem van drie niveaus. De nauwkeurigheid van de experimentele opzet en de overeenstemming varieerden aanzienlijk tussen de studies. De analytconcentratie schommelde aanzienlijk gedurende de 24-uurs dag-nacht cyclus. De mediaan van de zenit-tot-nadir-verandering ten opzichte van de nadirconcentratie (%ZNC) voor de 30 analyten was 100%. Om de grootte van de dagelijkse variatie in perspectief te plaatsen, hebben wij de schommeling in de analytconcentratie gedurende de 24-uursperiode (dagelijkse variatie (%CVdv)) vergeleken met de dagelijkse schommeling die op een vast tijdstip gedurende de 24-uursperiode werd vastgesteld (biologische variatie binnen een proefpersoon (%CVw)). Vervolgens hebben wij het %CVdv gedeeld door het gepubliceerde %CVw om een nieuwe metriek te verkrijgen die de dag-variatie-index (DVI) wordt genoemd. De mediaan van de DVI voor de 16 onderzochte analyten was 2,0, waaruit blijkt dat voor de meeste analyten de dagvariatie groter was dan het gepubliceerde %CVw en waaruit blijkt hoe belangrijk het is om bij deze analyten protocollen te volgen waarin het tijdstip van bemonstering is geregeld. Aangezien het %CVw de basis vormt van de referentieveranderingswaarde (RCV) en verscheidene kwaliteitsmaatstaven zoals de Sigma-metriek (gebaseerd op de totaal toelaatbare fout), zal het niet reguleren van het tijdstip van de monsterneming deze op het %CVw gebaseerde doelstellingen in gevaar brengen. Wij geven ook voorbeelden van analyten waarvan de diagnostische bruikbaarheid in het gedrang komt als het tijdstip van monsterneming niet wordt gereguleerd voor analyten die overdag veranderen. Niettemin wordt op de websites van grote laboratoria in de VS en Europa voor het merendeel van de hier geïdentificeerde analyten niet consequent voorgeschreven dat de monsters op bepaalde tijdstippen moeten worden afgenomen.