Depressie: Oorzaken, symptomen en behandelingen

Depressie, of depressieve stoornis, is een geestelijke gezondheidstoestand die wordt gekenmerkt door een overweldigend gevoel van droefheid, isolement en wanhoop dat van invloed is op hoe een persoon denkt, zich voelt en functioneert. De aandoening kan het dagelijks leven van een persoon aanzienlijk verstoren en kan zelfmoordgedachten oproepen. Depressie is niet hetzelfde als verdriet, eenzaamheid of rouw veroorzaakt door een uitdagende levenservaring, zoals de dood van een dierbare.

In 2015 hadden naar schatting 16,1 miljoen Amerikaanse volwassenen (18 jaar of ouder), of 6.7 procent van de volwassen bevolking, had ten minste één grote depressieve episode, of ervoer depressieve symptomen, in het afgelopen jaar, waardoor deze aandoening een van de meest voorkomende psychische stoornissen in de Verenigde Staten is, volgens het National Institute of Mental Health (NIMH).

Depressie kan mensen van alle leeftijden, rassen en sociaaleconomische klassen treffen, en kan op elk moment toeslaan. De aandoening wordt aangetroffen bij twee keer zoveel vrouwen als mannen, volgens het NIMH.

In een onlangs gepubliceerd rapport van de Centers for Disease Control and Prevention, ontdekten onderzoekers dat vrouwen tussen 40 en 59 het hoogste percentage depressie hebben (12.3 procent) van elke groep op basis van leeftijd en geslacht in de Verenigde Staten.

Symptomen

Mensen met een depressie kunnen een verscheidenheid aan symptomen ervaren, maar het meest gebruikelijk, “een diep gevoel van droefheid of een duidelijk verlies van interesse of plezier in dagelijkse activiteiten,” volgens de American Psychiatric Association. Andere symptomen van depressie kunnen zijn:

• Rriteerbaarheid, agitatie of rusteloosheid
• Lagere geslachtsdrift
• Onvermogen om zich te concentreren of beslissingen te nemen
• Insomnia of te veel slapen
• Verandering in eetlust en/of gewicht, te veel of te weinig eten
• vermoeidheid en gebrek aan energie
• onverklaarbare huilbuien
• onverklaarbare lichamelijke symptomen zoals hoofdpijn of lichaamspijn
• Hemeloos gevoel of waardeloos
• Terugtrekking uit sociale situaties en normale activiteiten
• Dachten aan dood of zelfmoord

Oorzaken

De oorzaken van depressie worden niet volledig begrepen, maar wetenschappers denken dat een onevenwicht in de signaalstoffen in de hersenen bij veel patiënten verantwoordelijk kan zijn voor de aandoening. Er zijn echter verschillende theorieën over wat deze onbalans eigenlijk is en welke signaalchemicaliën hierbij betrokken zijn. Bovendien worden een verscheidenheid aan schrijnende levenssituaties ook in verband gebracht, waaronder vroege jeugdtrauma’s, verlies van een baan, de dood van een geliefde, financiële problemen of een echtscheiding.

Het meest waarschijnlijk is dat depressie wordt veroorzaakt door een combinatie van genetische, biologische, omgevings- en psychologische factoren, volgens het NIMH.

Zekere medische aandoeningen kunnen ook depressie uitlokken, waaronder een onderactieve schildklier, kanker, hartaandoeningen, langdurige pijn en andere belangrijke ziekten. Hormonaal geïnduceerde depressie kan ook ontstaan na de bevalling of in de menopauze.

Verder worden sommige kalmerende middelen, zoals slaappillen, en hoge bloeddrukmedicijnen in verband gebracht met depressie, volgens het NIH.

Diagnose

Om de diagnose depressieve stoornis bij een persoon te stellen, kunnen artsen patiënten vragen naar hun familiegeschiedenis, stemming en gedragspatronen (zoals eten en slapen), en gedachten aan zelfmoord. Ze kunnen patiënten ook vragen om hun depressiesymptomen op een gedrukte vragenlijst te rapporteren.

In de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), een gids voor de geestelijke gezondheid voor artsen gepubliceerd door de American Psychiatric Association, om een persoon met een depressieve stoornis te diagnosticeren, moet de persoon vijf of meer van de symptomen (hierboven vermeld) gedurende ten minste twee weken vertonen. De persoon moet ook een depressieve stemming vertonen, of verlies van interesse of plezier.

Er moet ook worden uitgesloten dat de symptomen niet worden veroorzaakt door een andere medische aandoening, zoals een schildklierprobleem, of door de directe effecten van een geneesmiddel of medicatie. Dus artsen kunnen een bloedonderzoek doen, of de schildklier testen om ervoor te zorgen dat deze goed functioneert, volgens de Mayo Clinic.

En ten slotte kijken artsen of “de symptomen klinisch significant leed of beperkingen veroorzaken in sociale, beroepsmatige of andere belangrijke gebieden van functioneren,” volgens de DSM.

Behandeling

Uit enquêtes is gebleken dat tot de helft van de Amerikanen met een depressie geen medische hulp voor hun aandoening krijgt. Onbehandeld gelaten, kan een zware depressie een keten van sociale, emotionele en gezondheidsgevolgen veroorzaken die de algehele stress van patiënten vergroten. Volgens de Mayo Clinic zijn dit onder meer alcohol- of drugsmisbruik, angst, sociaal isolement en relatieconflicten, problemen op het werk of op school, of zelfmoord.

De behandeling van depressie kan bestaan uit psychotherapie, medicijnen, of een combinatie van beide.

Medicatie: Medicijnen op recept, antidepressiva genaamd, helpen de stemming te veranderen door natuurlijk voorkomende chemische stoffen in de hersenen te beïnvloeden. Er zijn verschillende categorieën van antidepressiva, maar artsen beginnen vaak met een klasse van geneesmiddelen genaamd selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s), en kunnen andere medicijnen proberen als de toestand van de patiënt niet verbeterde.

SSRI’s richten zich op serotonine in de hersenen, een chemische signaalstof (neurotransmitter) waarvan uit onderzoek is gebleken dat deze betrokken is bij depressie. Tot deze klasse medicijnen behoren fluoxetine (beter bekend als Prozac), sertraline (Zoloft), paroxetine (Paxil), escitalopram (Lexapro) en citalopram (Celexa). Bijwerkingen, die meestal tijdelijk zijn, omvatten veranderingen in seksueel verlangen, spijsverteringsproblemen, hoofdpijn, slapeloosheid en nervositeit.

Andere klassen van antidepressiva omvatten serotonine- en noradrenalineheropnameremmers (SNRI’s), noradrenaline- en dopamineheropnameremmers (NDRI’s), tricyclische antidepressiva, en monoamine-oxidaseremmers (MAO-remmers).

Medicijnen hebben tijd nodig – meestal 2 tot 4 weken – om te werken, en vaak verbeteren symptomen zoals eetlust, concentratieproblemen en slaap voordat mensen stemmingsveranderingen kunnen opmerken, volgens het National Institute of Mental Health.

Psychotherapie: Ook bekend als gesprekstherapie of counseling, is aangetoond dat deze behandeling sommige patiënten met depressie helpt. Verschillende onderzoeken hebben gesuggereerd dat het combineren van psychotherapie en medicatie samen het beste werkt voor de behandeling van mensen met een ernstige depressie. Verschillende soorten psychotherapie omvatten cognitieve gedragstherapie, die iemand helpt negatieve denkpatronen te veranderen en te vervangen door gezondere, evenals interpersoonlijke therapie, die is ontworpen om iemand te helpen moeilijke relaties te begrijpen en te verwerken, volgens het National Institute of Mental Health. Een andere vorm van psychotherapie is probleemoplossende therapie, waarbij realistische oplossingen worden bedacht om met stressvolle situaties om te gaan.

Minder gebruikelijke behandelingen: Voor patiënten met een ernstige depressie die niet hebben gereageerd op medicatie of psychotherapie, kunnen artsen transcraniële magnetische stimulatie (TMS) overwegen, volgens de Mayo Clinic. TMS omvat het ontvangen van korte magnetische pulsen op de hoofdhuid om zenuwcellen in de hersenen te stimuleren waarvan wordt gedacht dat ze betrokken zijn bij stemmingsregulatie en depressie.

Aanvullende rapportage door Cari Nierenberg, Live Science contributor