De lamantijn in het Amazonegebied: een vegetarische zangeres | WWF Brasil

De lamantijn in het Amazonegebied: een vegetarische zangeres

De lamantijn in het Amazonegebied staat momenteel te boek als een diersoort die met uitsterven wordt bedreigd: gevangenschap kan zijn laatste toevlucht zijn.

© Paul Filmer (lynx81) / Flickr.com

De lamantijnen zijn in het water levende zoogdieren van de taxonomische orde Sirenia. De naam werd gegeven vanwege het “lied” van dit dier, waardoor vroege zeevaarders hen associeerden met de mythologische “sirenen”, zingende zeewezens die op vrouwen leken.
Er zijn slechts vier soorten lamantijnen in de wereld en één daarvan leeft uitsluitend in zoet water, en nog exclusiever, in het Braziliaanse Amazonegebied.
De Amazone lamantijn, Trichechus inunguis, is de kleinste van de lamantijnsoorten en bewoonde oorspronkelijk alle rivieren van het Amazone- en Orinoco-bekken, dus ook delen van Colombia en Venezuela. Het dier is echter zeer gewild bij jagers vanwege het overvloedige vlees en de olie die uit het dier kan worden gewonnen. In de loop der jaren heeft de jacht de populaties sterk doen slinken.
Risicovolle nabijheid
De Amazone lamantijn is momenteel door de Internationale Unie voor het behoud van de natuur geclassificeerd als een kwetsbare soort en staat op de lijst van het Braziliaanse Ministerie van Milieu als een soort die met uitsterven wordt bedreigd. In Brazilië is de jacht op deze soort sinds 1973 verboden, maar omdat het zo’n volgzaam en nieuwsgierig dier is, komt het vaak dicht bij boot- en rivierverkeer en wordt het een gemakkelijke prooi voor jagers of raakt het betrokken bij ongelukken met boten.
Lagen vet
De amazone lamantijn is een herbivoor zoogdier – dat wil zeggen dat hij zich uitsluitend voedt met algen, waterplanten en aquatische grassen. Niettemin kan hij, plant voor plant kluivend, tot 300 kg wegen en 2,5 meter lang worden.
Hij eet het meest in het regenseizoen, wanneer er meer vegetatie beschikbaar is. Hij kan wel acht uur per dag besteden aan grazen en op één dag 10% van zijn lichaamsgewicht eten. Al het voedsel wordt opgeslagen in de vorm van vet, dat in zijn behoeften voorziet tijdens de droge perioden wanneer voedsel schaars is.
Wanneer de regens voorbij zijn, verlaat de lamantijn de kleine kreken en inhammen waar hij gewoonlijk een solitair leven leidt en trekt de grote rivieren op om zich bij anderen te voegen en groepen van vier tot acht individuen te vormen.
Wanneer hij niet aan het eten is…
… slaapt de Braziliaanse lamantijn waarschijnlijk; hij brengt meer dan de helft van elke dag slapend in het water door. Omdat het een zoogdier is, moet hij aan de oppervlakte ademen en hij ademt meestal met tussenpozen van vijf minuten, maar als hij slaapt en heel stil ligt, kan hij wel 25 minuten onder water blijven.
Terwijl zijn in zee levende neven, de zeekoeien, zich even goed thuis voelen in zoet als in zout water, komt de amazone lamantijn zelden in zoutwatergebieden.
De lamantijnenpopulaties hebben een beperkt vermogen tot herstel vanwege hun lange voortplantingscyclus. Elke vrouwelijke lamantijn brengt slechts één kalf per keer voort. Tweelingen zijn zeer zeldzaam en de zwangerschapscyclus duurt 13 maanden.
Na de geboorte van de jonge lamantijn zal de moeder hem twee jaar lang zogen. Zij is een zeer oplettende moeder; zij leert het jong zwemmen, de planten selecteren om te grazen en naar de oppervlakte te gaan om adem te halen. Het resultaat van dit hele proces is echter dat zij slechts om de vier jaar nakomelingen voortbrengt.
Het is deze langdurige voortplantingscyclus die de instandhouding van de Amazone lamantijn tot zo’n ontzaglijke uitdaging maakt. Naast het aan banden leggen van de jacht en het terugdringen van het aantal sterfgevallen als gevolg van ongelukken met rivierboten, moet er dringend worden geïnvesteerd in het behoud van hun leefgebied, dat wil zeggen: de Amazone.