Chondriet

Chondrieten vormen het meest voorkomende type steenachtige meteoriet (de andere hoofdtypen staan bekend als achondrieten) en maken ruwweg 86% uit van alle gevallen meteorieten. Zij bevatten meestal chondrieten, millimetergrote korrels van silicaatmateriaal die vermoedelijk rechtstreeks uit de zonnenevel zijn gecondenseerd, en die sinds hun vorming in het vroege zonnestelsel in wezen onveranderd lijken te zijn gebleven.

Afgezien van de afwezigheid van waterstof en helium is de primaire chemische samenstelling van chondrieten dezelfde als die van de oorspronkelijke zonnenevel, wat erop wijst dat zij sinds hun vorming geen periode van langdurige of extreme verhitting hebben doorgemaakt. Dit suggereert dat ze afkomstig zijn van niet-gedifferentieerde objecten, zoals kleinere asteroïden, en dat de waargenomen variaties in samenstelling hoogstwaarschijnlijk tot stand kwamen toen het moederlichaam op verschillende afstanden van de zon uit de zonnenevel accresseerde.

Een chondritische meteoriet ontdekt in Antarctica. Veel chondrules zijn ook zichtbaar ingebed in het object.
Credit: NASA/JPL

Door deze variaties in samenstelling kunnen chondrieten worden onderverdeeld in drie hoofdgroepen:

1. Koolstofhoudende chondrieten zijn het meest ongerept en vertonen geen tekenen van ooit verhit te zijn geweest. Zij kunnen tot 20% water bevatten, alsmede aanzienlijke hoeveelheden koolstof (voornamelijk in de vorm van organische verbindingen zoals aminozuren) en geoxideerde elementen. Met het hoogste percentage vluchtige elementen zijn ze vermoedelijk afkomstig van asteroïden die op relatief grote afstand van de zon zijn afgescheiden.
2. Gewone chondrieten bevatten ook geoxideerde en vluchtige elementen, maar in mindere mate dan de koolstofhoudende chondrieten. Hun moederasteroïden zijn vermoedelijk gevormd in de binnenste asteroïdengordel.
3. Het belangrijkste elementaire bestanddeel van enstatietchondrieten is ijzer in metallische of sulfidetoestand. Dit in tegenstelling tot gewone en koolstofhoudende chondrieten waarin ijzer meestal aanwezig is als oxiden en gebonden in silicaten. Het hoge metaal-, lage zuurstofgehalte voor enstatiet chondrieten suggereert dat deze meteorieten afkomstig kunnen zijn uit het binnenste zonnestelsel.

Hoewel hun primaire samenstelling overeenkomt met die van de zonnenevel, is de chemische en isotopische samenstelling van chondrieten veranderd door secundaire processen. De mate waarin het chondriet is veranderd wordt aangegeven met een geheel getal tussen 1 en 7. In het bijzonder zijn de chondrriettypen 1 en 2 chemisch veranderd in de aanwezigheid van overvloedig water, terwijl de typen 3 tot en met 7 geleidelijk meer door hitte veroorzaakte veranderingen vertonen in zowel de chondrieten als het chondriet zelf.