Benigne prostaathyperplasie (BPH)

Benigne prostaathyperplasie (BPH) is een goedaardige aandoening die voorkomt bij mannen boven de 40 jaar. Het kan duidelijker worden met het ouder worden. Het bestaat uit de groei (vergroting) van een deel van de prostaat, precies het deel dat de urine vanuit de blaas naar buiten laat stromen. Als de prostaat vergroot, vernauwt de urinebuis bij de uitgang van de blaas en heeft de patiënt moeite met plassen.

Wat veroorzaakt het

De oorzaken van BPH zijn onbekend, maar het hangt waarschijnlijk af van mannelijke hormonale factoren en leeftijd. Het heeft niets te maken met prostaatkanker, hoewel beide ziekten bij dezelfde patiënt naast elkaar kunnen voorkomen.

Hoe wordt de diagnose gesteld

Om de ziekte te diagnosticeren is het van groot belang dat de patiënt aan de uroloog de symptomen of het gevoel van moeilijk urineren uitlegt. De patiënt kan een vragenlijst (IPSS) invullen om het ongemak te kwantificeren. Met behulp van echografie kan de grootte van de prostaat worden bepaald, een zeer belangrijk detail als een operatie moet worden uitgevoerd. Het is belangrijk om de nieren en blaas te beoordelen. Een urineonderzoek kan worden gebruikt om te controleren op infectie van de urinewegen. Om de mate van obstructie door de prostaat te bepalen, kan een meting van het urinestroomvolume worden uitgevoerd (om het debiet van de urinestraal in milliliter per seconde te kwantificeren) en, indien nodig, een urodynamisch onderzoek (om na te gaan hoe de blaas functioneert bij obstructie). Een bloedonderzoek kan onder andere de nierfunctie en PSA (om prostaatkanker uit te sluiten) beoordelen.

Wat is de prognose

De prognose voor BPH is afhankelijk van de individuele patiënt. Degenen met een grotere prostaat en een hogere PSA (waarbij kanker wordt uitgesloten) hebben meer kans op urineretentie en moeten geopereerd worden.

Wat is de behandeling

BPH komt bij alle mannen voor, hoewel het niet bij alle mannen problemen veroorzaakt. Wanneer BPH ongemak veroorzaakt (moeilijk urineren, urineretentie, bloeding, infectie), is behandeling noodzakelijk. Er zijn geneesmiddelen die de prostaatbuis wijder maken en de uitstroom van urine uit de blaas vergemakkelijken. Dit zijn alfablokkers (doxazosine, terazosine, sylodixine), die de blaashals openen, en 5-alfa-reductaseremmers (finasteride, dutasteride), die de prostaat verkleinen. Wanneer de patiënt niet verbetert of de medicatie niet verdraagt, kan een operatie aangewezen zijn. Hierbij wordt het gedeelte van de prostaat dat de obstructie veroorzaakt verwijderd. Hiervoor bestaan verschillende methoden: open chirurgie via de buik (adenotomie) wanneer de prostaat zeer groot is en transurethrale (endoscopie) wanneer de prostaat middelgroot of klein is. TUR (transurethrale resectie van de prostaat) met elektrische apparaten, en KTP-laserchirurgie, ook wel groene laser genoemd, kunnen worden gebruikt.

Hoe het kan worden voorkomen

Een gezond dieet, met componenten zoals selenium en vitamine E, kan prostaataandoeningen helpen voorkomen, hoewel er geen afdoende gegevens zijn. Zwaarlijvigheid wordt in verband gebracht met grotere prostaat. Een bezoek aan de uroloog bij beginnende plasklachten en regelmatige controles maken een vroege diagnose van prostaataandoeningen mogelijk. Vroeg beginnen met medische behandeling vermindert het risico van progressie van de ziekte en de complicaties.