België

Politieke betrekkingen en laatste bezoeken

De Frans-Belgische betrekkingen zijn bijzonder nauw en soepel wegens de geografische nabijheid, historische en culturele factoren (40% van de Belgen spreekt Frans), de nauw verweven economieën van de twee landen en vaak convergerende analyses. Er is een regelmatige dialoog ingesteld over Europese, politiek-strategische en Afrikaanse kwesties.

Specifiek zijn er veelvuldige bilaterale contacten, onder meer in de marge van Europese bijeenkomsten en sinds de aanslagen in Parijs op 13 november 2015 en op 22 maart 2016 in Brussel. President Macron had een ontmoeting met premier Charles Michel en koning Filip in Brussel tijdens de NAVO-top op 25 mei 2017. Premier Philippe bezocht Brussel op 19 oktober 2017 voor een bilaterale ontmoeting met premier Michel en ontving hem op 11 juni 2018 voor een bilaterale ontmoeting in Parijs over veiligheid en terrorismebestrijding. De minister van Europa en Buitenlandse Zaken had op 23 mei 2018 een ontmoeting met zijn ambtgenoot Didier Reynders. Belgische koningen brachten staatsbezoeken aan Frankrijk in 1961, 1992 en 2003. Koning Filip en Koningin Mathilde brachten op 6 februari 2014 ook een bezoek aan Parijs, voor hun eerste bezoek buiten de Benelux. De laatste bilaterale officiële bezoeken van Franse presidenten aan België dateren van 1983 (president Mitterrand) en 1997 (president Chirac). President Macron had op 6 september 2018 een ontmoeting met premier Michel tijdens een quadrilaterale bijeenkomst over Europese aangelegenheden met de premiers van de Beneluxlanden en bracht van 19 tot 21 november een staatsbezoek aan België.

Economische betrekkingen

Onze handel is intens en België vertegenwoordigde 6,8% van zowel de Franse invoer als de Franse uitvoer in 2017 (68,8 miljard euro). België is de vijfde grootste klant van Frankrijk en wij zijn de derde grootste leverancier. Het handelstekort, dat structureel is voor Frankrijk vanwege de invoer van gas via België, is stabiel (-4,3 miljard). Als de koolwaterstoffen buiten beschouwing worden gelaten, heeft Frankrijk een handelsoverschot van ongeveer 2,2 miljard euro met België.

De uitvoer naar België bedroeg 32,1 miljard euro in 2017 (de belangrijkste bestemming voor de uitvoer van Franse bedrijven) en betrof voornamelijk de automobiel- en farmaceutische sector. Ondanks deze sterke resultaten is het marktaandeel van Frankrijk in België (9,5% in 2017, 9,6% in 2016, 10,6% in 2013 en 10,5% in 2012) de afgelopen tien jaar gestaag gedaald, terwijl de marktaandelen van Duitsland en Nederland toenemen.

Franse ondernemingen zijn sterk aanwezig in België en nemen prominente posities in op het gebied van energie, transportuitrusting, financiën, detailhandel en telecommunicatie, en er is nog steeds groeipotentieel voor hen, met name in de agrovoedingssector (België is een van de doellanden van de door Ubifrance gesteunde campagne “gezonder eten”). Momenteel zijn ongeveer 1.700 Franse ondernemingen in België aanwezig, met 142.000 werknemers. Omgekeerd bieden meer dan 386 dochterondernemingen van Belgische ondernemingen werk aan bijna 39.000 mensen in Frankrijk, met een totale omzet van ongeveer 6,9 miljard euro.

Culturele, wetenschappelijke en technische samenwerking

De culturele, wetenschappelijke en technische samenwerking tussen Frankrijk en België is bijzonder sterk door de nabijheid van beide landen.

De deconcentratie van de meeste bevoegdheden op het gebied van onderwijs, cultuur, taal, wetenschappen en academische vorming naar de gemeenschappen heeft geleid tot een actualisering van de Frans-Belgische samenwerkingsverbanden via akkoorden met de gefedereerde entiteiten (akkoorden tussen Frankrijk en de Franse Gemeenschap in België, de Vlaamse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap in 1999 en 2000).

Versterking van de Francofonie en van de Franse taal is een belangrijke prioriteit in onze samenwerking, met name in Vlaanderen en in de Duitstalige Gemeenschap (onderwijsactiviteiten en opleiding van leerkrachten, steun voor de uitbreiding van het personeelsbestand van het Franse lyceum in Antwerpen en invoering van een tweetalige stroom). Op 29 mei 2017 is in het Lycée Français International in Anvers een memorandum van overeenstemming gesloten over samenwerking op het gebied van taal en onderwijs tussen de Vlaamse regering en de Franse regering. In Brussel verzorgt de Bruxelles Europe Alliance Française Franse lessen, met bijzondere aandacht voor de opleiding van Europese ambtenaren en diplomaten die in de stad gevestigd zijn.

Andere samenwerking

Met een gedeelde grens van 620 km, 25.000 Franse inwoners die dagelijks naar België reizen om te werken, en 5.000 Belgische inwoners die in Frankrijk werken, is er een intensieve en langdurige grensoverschrijdende samenwerking tussen Franse en Belgische regio’s. Deze samenwerking is echter niet vanzelfsprekend door het ontbreken van een echt institutioneel forum voor discussies over grensoverschrijdende samenwerking.

Door middel van haar cohesiebeleid speelt de Europese Unie een essentiële rol in de ontwikkeling van grensoverschrijdende samenwerking (het Interreg V-programma zal 170 miljoen euro ter beschikking stellen voor de periode 2014-2020). Ook de gedecentraliseerde samenwerking is intensief en er bestaat een Europese groepering voor territoriale samenwerking (EGTS), waaronder de eerste in Europa opgerichte EGTS, de Eurometropool Rijsel – Kortrijk – Doornik, die op 28 januari 2008 is opgericht, en de in 2009 opgerichte EGTS Vlaanderen – Côte d’Opale. Een verklaring over nauwere samenwerking op het gebied van economische ontwikkeling, concurrentievermogen en innovatie, gezondheid, toerisme, cultuur en samenwerking met derde landen is in 2012 ondertekend tussen Wallonië in België en Champagne-Ardenne in Frankrijk.

De politie- en douanesamenwerking tussen Frankrijk en België is gebaseerd op een op 5 maart 2001 ondertekende overeenkomst tot oprichting van een Centrum voor politie- en douanesamenwerking (PCCC) in Doornik. Op 18 maart 2013 hebben de Belgische en Franse ministers van Binnenlandse Zaken een nieuwe overeenkomst ondertekend om de gezamenlijke politiepatrouilles meer bevoegdheden te geven (gezamenlijke patrouilles en aanhoudingsbevoegdheden op het grondgebied van de andere partij).

In de ziekenhuissector is, na de in 2005 in Moeskroen ondertekende kaderovereenkomst, grensoverschrijdende toegang tot ziekenhuizen in de regio tot stand gebracht. Voorts hebben Frankrijk en Wallonië op 21 december 2011 een kaderovereenkomst ondertekend die Franse gehandicapten toegang verleent tot gespecialiseerde zorgvoorzieningen in Wallonië, en die op 1 maart 2014 in werking is getreden.

Seine-Escaut-verbinding: De Seine-Escautverbinding verbindt het Seinebekken met het Scheldebekken, de Rijn-Escautdelta en het Rijnbekken (het belangrijkste onderdeel van dit project is de aanleg van het Kanaal Seine-Noord-Europa, 106 kilometer lang op Frans grondgebied). Aanverwante werken zijn gepland in Vlaanderen, Wallonië en Frankrijk. De bij dit project betrokken landen zijn Frankrijk, België (de Vlaamse en Waalse autoriteiten zijn bevoegd op dit gebied), Nederland en Duitsland. De Intergouvernementele Conferentie (IGC), die op 24 september 2009 is opgericht, moet toezien op de voltooiing van het project. Op 17 oktober 2013, tijdens de RTE-T-dagen in Tallinn, ondertekenden de Franse, Waalse en Vlaamse ministers van Vervoer een verbintenisverklaring over de aanleg van het kanaal. Op 26 september 2014 sprak de Franse premier Manuel Valls zijn steun uit voor het project en stelde hij zich ten doel in 2017 met de werkzaamheden te beginnen, om deze in 2023 te voltooien. De kosten van het project worden geraamd op 4,5 tot 4,8 miljard euro. Het project komt in aanmerking voor aanzienlijke Europese financiering in het kader van de Connecting Europe Facility 2014-2020 (positieve reactie van de Europese Commissie in juli 2015 voor 1 miljard euro aan financiering).

Updated: 5 november 2018