Articles / november 16, 2021

Abnormale Psychologie

Hoe ziet iemand met een Histrionische Persoonlijkheidsstoornis eruit?

De meerderheid van de gevallen van Histrionische Persoonlijkheidsstoornis (HPD) is vrouwelijk. Ze kunnen aanvankelijk lijken op gemiddelde meisjes of jonge vrouwen, omdat hun buitensporige focus op lichamelijkheid in meer redelijke hoeveelheden bij de meeste jonge dames kan worden gezien. In eerste instantie lijkt deze persoon gewoon een beetje verstrooid, een beetje oppervlakkig, en een tikkeltje egocentrisch. Echter, een persoon met HPD vertoont veel meer dan de normale hoeveelheden van al deze eigenschappen. Hij gebruikt vaak dubbelzinnige zinnen. “Het was gewoon, je weet wel, vreemd” zou een normatieve uitspraak zijn, of zelfs “het was gewoon… je weet wel?” Dit vage taalgebruik omvat het grootste deel van het leven, vooral met betrekking tot emoties en cognities. Iemand kan bijvoorbeeld zien dat hij ergens een afkeer van heeft, en als hij vraagt waarom, krijgt hij simpelweg als antwoord: “omdat het slecht/merig is” of “ik vind het gewoon niet lekker! Op deze manier kan een persoon met HPD vaak bijna kinderlijk overkomen in zijn spraakpatronen, alsof hij niet goed genoeg in zichzelf kan kijken om een meer accurate beschrijving te onderscheiden, of te afgeleid of ongeïnteresseerd is om zelfs maar een poging daartoe te doen.

Deze vaagheid betekent echter niet dat hij onzeker is. Mensen met HPD hebben de neiging heel zeker te zijn van alles wat ze denken en doen, zelfs als wat ze denken en voelen van moment tot moment verandert. Dit vertrouwen is terug te vinden in veel van hun handelingen, hoewel zij zich vaak maar al te graag gedwee gedragen als dat hun aandacht oplevert. Dit vertrouwen in de waarheid van hun mening lijkt ertoe te leiden dat zij emoties uiten alsof die ongelooflijk streng zijn. Hoewel er vaak over gediscussieerd wordt of de persoon met HPD emoties intenser ervaart, of ze gewoon als intenser rapporteert; zien we normaal gesproken expressie van ongelooflijk krachtige emoties, maar van korte duur, en zeer oppervlakkig. Hoewel de term oppervlakkig vreemd kan klinken wanneer het over een emotie gaat, wordt het in gesprekken met een persoon met HPD meestal snel duidelijk. Er is weinig subtiliteit of grijsheid in het emotionele spectrum van een persoon met HPD. Als ze verdrietig zijn, zijn ze radeloos en is de hele wereld in gevaar; als ze gelukkig zijn, zijn ze extatisch en euforie drukt nauwelijks de vreugde uit die ze voelen. Op die manier lijken dingen als ‘bitterzoet’ of gewoon aangenaam doen buiten het ervaringsgebied van de persoon met HPD te liggen. Zelfs emoties als afgunst, die voor de meeste mensen anders zijn, lijken op te gaan in een bredere emotie, zoals woede. En waar een doorsnee persoon geïrriteerd kan zijn door iemand, gaat iemand met HPD vaak meteen over tot blinde woede en begint een gevecht of een driftbui als reactie daarop.

Deze extreme expressie komt ook naar voren in hun opvattingen, of tenminste hun verslagen over hun opvattingen, over interpersoonlijke relaties. Een persoon is een vijand, of ze zijn dik als dieven. Iemand met HPD kan je al na een paar ontmoetingen hun BFF (beste vriend voor altijd) noemen. Na vier ontmoetingen kunnen ze zeggen dat ze niet alleen verliefd op je zijn, maar dat jij verliefd bent op hen! Dit vertrouwen lijkt in veel opzichten te overlappen met de narcistische persoonlijkheidsstoornis, en in dit ene aspect hebben de twee inderdaad overeenkomsten, maar de uiting in andere symptomen is veel specifieker bij HPD.

Maar, net als de bekendere narcistische PD, hunkeren mensen met HPD ook naar de schijnwerpers. Ze houden ervan, hebben het bijna nodig om het middelpunt te zijn van de aandacht van ten minste één persoon op elk gegeven moment, maar hoe meer, hoe beter. Het verschil tussen de twee stoornissen is dat HPD-patiënten bijna uitsluitend fysieke aantrekkelijkheid en seksualiteit gebruiken om deze aandacht te krijgen. Hoewel ze soms hun toevlucht nemen tot emotionaliteit, vaak in de vorm van driftbuien, nemen ze vaker wel dan niet de rol van verleidster op zich. Een jongedame met HPD zal er misschien niet voor terugdeinzen haar hemd uit te trekken in een kamer vol mensen als ze het gevoel heeft dat de aandacht ergens anders op wordt gericht. Nogmaals, hoewel veel mensen ervan genieten om in het middelpunt van de belangstelling te staan, en veel normale jonge vrouwen hun lichaam of sensualiteit gebruiken om in het middelpunt van de belangstelling te staan (zie de gemiddelde voorjaarsvakantievideo’s), zijn deze gedragingen overdreven, komen ze vaker voor, en doen ze zich voor in minder geschikte situaties bij iemand met HPD.

DSM-IV-TR criteria

Een alomtegenwoordig patroon van overdreven emotionaliteit en aandacht vragen, beginnend in de vroege volwassenheid en aanwezig in een verscheidenheid van contexten, zoals blijkt uit vijf of meer van de volgende zaken:

Niet op zijn gemak in situaties waarin hij of zij niet het middelpunt van de belangstelling is.
Interacties met anderen worden vaak gekenmerkt door ongepast seksueel verleidelijk of provocerend gedrag.
Toont snel wisselende en oppervlakkige uitingen van emoties.
Gebruikt consequent fysieke verschijning om de aandacht op zichzelf te vestigen.
Hebt een stijl van spreken die overdreven impressionistisch en weinig gedetailleerd is
vertoont zelfdramatisering, theatraliteit, en overdreven expressie van emotie
is suggestibel, d.w.z., gemakkelijk beïnvloedbaar door anderen of omstandigheden
beschouwt relaties als intiemer dan ze in werkelijkheid zijn.

Geassocieerde kenmerken

Individuen hebben veel emotionele ups en downs. Wanneer zij niet het middelpunt van de belangstelling zijn in een sociale omgeving, zullen zij voor de hand liggende manieren vinden om die aandacht terug te krijgen. Zij spelen vaak, hoewel zij zich daar niet van bewust zijn, een bepaalde rol, zoals “slachtoffer” of “prinses”. Ze hebben vaak problemen met hun relaties met vrienden van hetzelfde geslacht vanwege hun seksueel provocerende stijl, en ze kunnen vrienden van zich vervreemden vanwege hun constante behoefte aan aandacht. Ze raken vaak snel verveeld door routine en zijn gefrustreerd door situaties die een uitgestelde bevrediging inhouden. Ze gebruiken flirterig of seksueel provocerend gedrag om te krijgen wat ze willen, meestal aandacht van anderen. De cognitieve stijl van mensen met HPD is oppervlakkig en weinig gedetailleerd. In hun inter-persoonlijke relaties gebruiken mensen met HPD dramatisatie met het doel indruk te maken op anderen. Het blijvende patroon van hun onoprechte en stormachtige relaties leidt tot stoornissen op sociaal en beroepsgebied (Encyclopedia of Mental Disorders).
De behandeling van patiënten is uiteindelijk moeilijk omdat de meesten die aan HPD lijden geen behandeling zoeken omdat de symptomen gewoonlijk niet interfereren met het dagelijks leven.

Kind vs. volwassen presentatie

HPD komt pas tot ontwikkeling in de tienerjaren, ongeveer 15 jaar oud. De behandeling van patiënten vindt meestal plaats in de rijpere leeftijdsgroepen, meestal begin 40.

Gender en culturele verschillen in presentatie

Vrouwen hebben vaker HPD dan mannen. Uit geregistreerde gevallen blijkt dat 65% vrouwen en 35% mannen lijden aan Histrionic Personality Disorder. Vrouwen hebben de neiging te veel gediagnosticeerd te worden met deze stoornis. Dit is grotendeels te wijten aan onze cultuur. Als een man opschept over zijn prestaties wordt dat gezien als macho, als een vrouw dezelfde soort aandacht zoekt, wordt ze gediagnosticeerd met de Histrionische Persoonlijkheidsstoornis.
Volgens de Encyclopedia of Mental Disordersm komt HPD voornamelijk voor bij mannen en vrouwen met een bovengemiddeld fysiek voorkomen. Sommige onderzoeken suggereren dat het verband tussen HPD en uiterlijk eerder bij vrouwen dan bij mannen bestaat. Zowel vrouwen als mannen met HPD hebben een sterke behoefte om in het middelpunt van de belangstelling te staan.
HPD wordt mogelijk vaker gediagnosticeerd in Latijns-Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse culturen en minder vaak in Aziatische culturen. Verder onderzoek is nodig naar de effecten van cultuur op de symptomen van HPD.

Epidemiologie

HPD treft naar schatting 1-2% van de algemene bevolking, terwijl slechts 1% betrokken is bij ambulante programma’s.
Prevalentiecijfers zijn 10 tot 15% in instellingen voor geestelijke gezondheidszorg (SAMHSA, 2009).
De lagere prevalentie in psychiatrische settings kan worden begrepen in de context van de cultureel adaptieve kwaliteiten die worden geassocieerd met de sekserolstereotypen die worden aangetroffen bij individuen met HPD.
Geen bewijs voor significante familiale patronen. (Niet noodzakelijk een genetisch verband).
10 tot 15% van de personen in een behandelingsomgeving voor middelenmisbruik heeft HPD (SAMHSA, 2009).

Dubbele diagnoses

HPD is in verband gebracht met alcoholisme en met hogere percentages somatisatiestoornis , conversiestoornis en depressieve stoornis. Persoonlijkheidsstoornissen zoals borderline, narcistisch, antisociaal en afhankelijk kunnen voorkomen bij HPD.

Etiologie

De ontwikkeling van HPD illustreert een gecompliceerde interactie van biologische predisposities en omgevingsreacties. Het temperament van extraversie en de emotionele expressiviteit die ten grondslag liggen aan het karakter van een HPD-patiënt, worden als biologische componenten erkend. Deze factoren staan in wisselwerking met een gebrek aan aandacht van de verzorger tijdens de vormingsjaren, waardoor het kind strategieën ontwikkelde voor een aandachttrekkende presentatie en een oppervlakkige interactie die aandacht en verbinding zou uitlokken

Neurochemische/fysiologische oorzaken:

Studies tonen aan dat patiënten met HPD sterk reagerende noradrenerge systemen hebben, de mechanismen die de afgifte van een neurotransmitter, noradrenaline genaamd, omgeven. Neurotransmitters zijn chemische stoffen die impulsen doorgeven van de ene zenuwcel naar de andere in de hersenen, en deze impulsen dicteren het gedrag. De neiging tot een overdreven emotionele reactie op afwijzing, die vaak voorkomt bij patiënten met HPD, kan worden toegeschreven aan een storing in een groep neurotransmitters die catecholamines worden genoemd. (Noradrenaline behoort tot deze groep neurotransmitters.)

Ontwikkelingsoorzaken:

De psychoanalytische theorie, ontwikkeld door Freud, schetst een reeks psychoseksuele ontwikkelingsstadia die elk individu doorloopt. Deze stadia bepalen de latere psychologische ontwikkeling van het individu als volwassene. Vroege psychoanalytici stelden dat de genitale fase, Freuds vijfde of laatste stadium van psychoseksuele ontwikkeling, een bepalende factor is voor HPD. Latere psychoanalytici beschouwden de orale fase, Freuds eerste stadium van psychoseksuele ontwikkeling, als een belangrijkere determinant van HPD. De meeste psychoanalytici zijn het erover eens dat een traumatische jeugd bijdraagt tot de ontwikkeling van HPD. Sommige theoretici suggereren dat de ernstigere vormen van HPD voortkomen uit afkeuring in de vroege moeder-kind relatie.

Afweermechanismen:

Een ander onderdeel van Freuds theorie, afweermechanismen, zijn sets van systematische, onbewuste methoden die mensen ontwikkelen om met conflicten om te gaan en om angst te verminderen. Volgens Freuds theorie gebruiken alle mensen afweermechanismen, maar verschillende mensen gebruiken verschillende soorten afweermechanismen. Individuen met HPD verschillen in de ernst van de maladaptieve afweermechanismen die zij gebruiken. Patiënten met ernstigere vormen van HPD kunnen gebruik maken van de afweermechanismen onderdrukking, ontkenning en dissociatie.

onderdrukking.

onderdrukking is het meest basale afweermechanisme. Wanneer gedachten van patiënten angst opwekken of voor hen onaanvaardbaar zijn, gebruiken zij repressie om de onaanvaardbare gedachten of impulsen uit het bewustzijn te weren.

Denialisatie.

Patiënten die ontkenning gebruiken, kunnen zeggen dat een eerder probleem niet meer bestaat, wat suggereert dat hun competentie is toegenomen; anderen kunnen echter opmerken dat er geen verandering is in het gedrag van de patiënten.

Dissociatie.

Wanneer patiënten met HPD het afweermechanisme van dissociatie gebruiken, kunnen zij twee of meer persoonlijkheden vertonen. Deze twee of meer persoonlijkheden bestaan in één individu zonder integratie. Patiënten met minder ernstige gevallen van HPD hebben de neiging om verdringing en rationalisering als afweer te gebruiken.

Dissociatie

doet zich voor wanneer een patiënt een affect van het ene idee naar het andere verschuift. Een man met HPD kan bijvoorbeeld boos zijn op zijn werk omdat de baas hem niet als het middelpunt van de belangstelling beschouwt. De patiënt verplaatst zijn woede naar zijn vrouw in plaats van boos te worden op zijn baas.

Rationalisatie

komt voor wanneer mensen hun gedrag zo verklaren dat het voor anderen aanvaardbaar lijkt.

Biosociale leeroorzaken:

Een biosociaal model in de psychologie stelt dat sociale en biologische factoren bijdragen tot de ontwikkeling van persoonlijkheid. Biosociale leermodellen van HPD suggereren dat mensen HPD kunnen krijgen door inconsistente interpersoonlijke bekrachtiging door ouders. Voorstanders van biosociale leermodellen geven aan dat mensen met HPD hebben geleerd van anderen te krijgen wat ze willen door de aandacht op zichzelf te vestigen.

Sociaal-culturele oorzaken:

Studies van specifieke culturen met een hoog percentage HPD suggereren sociale en culturele oorzaken van HPD. Sommige onderzoekers verwachten bijvoorbeeld dat deze stoornis vaker voorkomt in culturen die veel waarde hechten aan ongeremde uitingen van emoties.

Persoonlijke variabelen:

Onderzoekers hebben verbanden gevonden tussen de leeftijd van personen met HPD en het gedrag dat deze personen vertonen. De symptomen van HPD houden lang aan; de histrionische karaktertrekken die worden vertoond, kunnen echter veranderen met de leeftijd. Onderzoek suggereert bijvoorbeeld dat verleidelijkheid vaker wordt toegepast door een jongere dan door een oudere volwassene. Om indruk te maken op anderen, kunnen oudere volwassenen met HPD hun strategie verschuiven van seksuele verleidelijkheid naar een vaderlijke of moederlijke verleidelijkheid. Sommige histrionische symptomen, zoals het zoeken naar aandacht, kunnen echter duidelijker worden naarmate een persoon met HPD ouder wordt.

Preventie

Een vroege diagnose kan patiënten en familieleden helpen om het alomtegenwoordige patroon van reactieve emoties bij personen met HPD te herkennen. Voorlichting over de blijvende karaktereigenschappen van mensen met HPD kan voorkomen dat licht histrionisch gedrag uitgroeit tot maladaptieve HPD. Verder onderzoek naar preventie moet de relatie onderzoeken tussen variabelen als leeftijd, geslacht, cultuur en etniciteit en HPD.

Empirisch ondersteunde behandelingen

Er zijn geen behandelingen voor HPD bekend, de meeste patiënten gebruiken psychotherapie, maar daarbij treden vaak complicaties op. Medicatie is geen verstandige beslissing vanwege het risico dat de patiënt de medicatie op een zelfdestructieve manier gaat gebruiken. Er zijn momenteel geen zelfhulpgroepen voor mensen met HPD. De overdreven emotionele activiteit van HPD-patiënten leidt ertoe dat zij relaties met hun therapeut ontwikkelen, waardoor het vermogen van een psycholoog om een HPD-patiënt te helpen ernstig wordt beperkt.

Psychodynamische therapie:

HPD kan, net als andere persoonlijkheidsstoornissen, meerdere jaren therapie vergen en kan individuen hun hele leven beïnvloeden. Sommige professionals zijn van mening dat psychoanalytische therapie een behandeling bij uitstek is voor HPD omdat het patiënten helpt zich bewust te worden van hun eigen gevoelens. Langdurige psychodynamische therapie moet zich richten op de onderliggende conflicten van mensen met HPD en moet patiënten helpen hun emotionele reactiviteit te verminderen. Therapeuten werken met thematisch droommateriaal dat te maken heeft met intimiteit en herinnering. Personen met HPD kunnen moeite hebben met herinneren vanwege hun neiging om materiaal te verdringen.

Cognitieve gedragstherapie:

Cognitieve therapie is een behandeling gericht op het verminderen van de disfunctionele gedachten van personen met HPD. Dergelijke gedachten omvatten thema’s over het niet in staat zijn om voor zichzelf te zorgen. Cognitieve therapie voor HPD richt zich op een verschuiving van globaal, suggestief denken naar een meer methodische, systematische en gestructureerde focus op problemen. Cognitieve gedragstherapie voor ontspanning bij een persoon met HPD benadrukt het uitdagen van automatische gedachten over minderwaardigheid en het niet aankunnen van het eigen leven. Cognitieve gedragstherapie leert mensen met HPD automatische gedachten te herkennen, te werken aan impulsief gedrag, en betere probleemoplossende vaardigheden te ontwikkelen. Gedragstherapeuten gebruiken assertiviteitstraining om mensen met HPD te helpen om te leren gaan met hun eigen middelen. Gedragstherapeuten gebruiken responsiekost om het overdreven dramatische gedrag van deze mensen te verminderen. Response cost is een gedragstechniek waarbij een stimulus uit de omgeving van een individu wordt verwijderd, zodat de reactie die direct aan de verwijdering voorafgaat, wordt verzwakt. Gedragstherapie voor HPD omvat technieken als modellering en gedragsrepetitie om patiënten te leren wat het effect is van hun theatrale gedrag op anderen in een werksetting.

Groepstherapie:

wordt voorgesteld om personen met HPD te helpen werken aan interpersoonlijke relaties. Psychodrama-technieken of rollenspel in groepsverband kunnen mensen met HPD helpen om problemen op het werk te oefenen en om te leren het vertonen van overdreven dramatisch gedrag te verminderen. Met behulp van rollenspel kunnen mensen met HPD interpersoonlijke relaties en uitkomsten verkennen om het proces dat met verschillende scenario’s gepaard gaat beter te begrijpen. Groepstherapeuten moeten de groep in de gaten houden omdat mensen met HPD de neiging hebben om anderen over te nemen en te domineren.

Gezinstherapie:

Om te leren assertief te zijn in plaats van conflicten te vermijden, moeten gezinstherapeuten mensen met HPD aansporen om rechtstreeks met andere gezinsleden te praten. Gezinstherapie kan gezinsleden ondersteunen om in hun eigen behoeften te voorzien zonder het histrionische gedrag te ondersteunen van het individu met HPD dat dramatische crises gebruikt om het gezin nauw verbonden te houden. Gezinstherapeuten maken gebruik van gedragscontracten om assertief gedrag te ondersteunen in plaats van driftbuien.

Medicatie

Farmacotherapie is geen voorkeursbehandeling voor mensen met HPD, tenzij HPD samengaat met een andere stoornis. Als HPD bijvoorbeeld gepaard gaat met depressie, kunnen antidepressiva worden voorgeschreven. Medicatie moet worden gecontroleerd op misbruik.

Geportretteerd in populaire cultuur

Scarlett O’Hara uit Gone with the Wind
Blance DuBois uit A Streetcar Named Desire
The Penguin uit Batman

Hij compenseert voortdurend voor zijn korte postuur en afschuwelijke verschijning met een actief gevoel voor zwier
Continent op zoek naar aandacht voor zijn kleine zelf

Bellatrix Lestrange uit Harry Potter

De theatrale rechts-had vrouw van de Dooddoeners hunkert naar de goedkeuring en waardering van haar meester
Elke beweging van haar ademt seksualiteit

DSM-V Veranderingen

Histrionische Persoonlijkheidsstoornis zal worden vertegenwoordigd en gediagnosticeerd door een combinatie van kernstoornis in persoonlijkheidsfunctioneren en specifieke pathologische persoonlijkheidskenmerken, in plaats van als een specifiek type.
Prominente persoonlijkheidskenmerken
Histrionisme, Emotionele labiliteit

(APA, 2010)

Universe