10 Dingen die je moet weten over de liefde van God

Dit artikel maakt deel uit van de serie 10 dingen die je moet weten.

De liefde van God is onbegrijpelijk.

Geen menselijke geest kan God bevatten. We kunnen God niet definiëren. Wij kunnen geen allesomvattende beschrijving geven van wie Hij is. Hij “woont in ongenaakbaar licht” (1 Tim. 6:16). Als God onbegrijpelijk is, dan is zijn liefde dat ook. Hoewel wij waarachtig over zijn liefde kunnen en moeten spreken, kunnen wij die nooit doorgronden, want het is goddelijke liefde, even verschillend van onze liefde als zijn wezen verschillend is van ons wezen.

Als God onbegrijpelijk is, dan is zijn liefde dat ook.

Gods liefde kan gekend worden.

We kunnen God niet definiëren in de zin van uitputtend afbakenen wie hij is, maar we kunnen hem niettemin waarheidsgetrouw beschrijven. Wij kunnen dat doen omdat Hij zich aan ons bekend heeft gemaakt in zijn Woord en Hij onze ogen opent voor dat Woord door zijn Geest. Hoe is dat mogelijk, gezien het goddelijke verschil? Het is mogelijk omdat God zich aan ons bekend maakt in de scheppende werkelijkheid. Hij neemt de dingen die hij gemaakt heeft op en gebruikt ze om zichzelf aan ons te beschrijven. Zo is hij een leeuw, een rots, vuur, zelfs mot en dorre rot (zoek het maar op!).

God wordt gekend door analogie.

Wanneer God geschapen dingen als leeuwen gebruikt om over zichzelf te spreken in de Bijbel, dan spreekt hij analoog. Dit betekent dat de dingen die hij gebruikt om zichzelf te beschrijven niet identiek zijn aan hem, maar ook niet totaal verschillend van hem. Hij is bijvoorbeeld een rots, niet omdat hij van steen is. Als hij “rots” over zichzelf zegt, moeten we niet alle rotsachtigheid van een rots punt voor punt op hem afstemmen. Maar we mogen ook niet denken dat hij helemaal niet rotsachtig is, in alle opzichten discontinu met rotsen. Als hij zegt dat hij een rots is, bedoelt hij iets van wat wij bedoelen als wij zeggen dat een rots een rots is: hij is niet van steen, maar hij is solide en betrouwbaar. Hoe is het mogelijk dat geschapen dingen God voor ons zo kunnen afbeelden? Het is mogelijk juist omdat hij ze geschapen heeft. Het is alsof zijn vingerafdrukken zijn achtergelaten op de dingen die hij heeft gemaakt, zodat elk van hen een bleke afspiegeling bevat van enkele van zijn goddelijke eigenschappen. Ons gevallen verstand kan geen beeld van God samenstellen uit wat hij heeft gemaakt – wij onderdrukken zijn natuurlijke openbaring – maar in zijn geïnspireerde Woord kan hij zelf die dingen gebruiken om zichzelf te beschrijven, en dan kan hij ons verstand verlichten om die beschrijvingen te begrijpen en te geloven. Dit alles geldt voor Gods liefde: als we lezen “God is liefde” weten we iets van wat liefde is uit wat hij heeft gemaakt, maar zijn liefde is nooit punt-voor-punt te vereenzelvigen met een geschapen liefde die we al kennen.

De beelden van God in de Bijbel regelen zichzelf, inclusief beelden van zijn liefde.

Een prangende vraag rijst dan: hoe weten we welke aspecten van elk beeld dat God van zichzelf tekent we op hem moeten toepassen en welke niet? Hoe weten wij dat wij daaruit niet mogen afleiden dat zijn liefde kan ebben en vloeien zoals de menselijke liefde dat kan, zelfs dat zij kan mislukken? Dit mag ons vanzelfsprekend lijken, maar dat is alleen omdat wij tot op zekere hoogte reeds geleerd hebben de Bijbel goed te lezen. Wat is, als we er even bij stilstaan, de reden dat we dit niet afleiden? De reden is dat andere manieren waarop God zichzelf beschrijft ons verhinderen dit te doen-bijvoorbeeld zijn herhaalde zelf-beschrijving als een verbond-houdende God die plechtige eden aan zijn volk aflegt. De Bijbel is een zichzelf interpreterend boek: wat er in het ene deel staat laat ons zien hoe we een ander deel moeten lezen. De vele beelden van God vormen een zelfinterpretabel netwerk van beelden. En dat geldt ook voor de afbeeldingen van zijn liefde.

We trekken snel de verkeerde conclusies over Gods liefde.

We zijn vaak minder alert op de manieren waarop de liefdestaal moet worden geïnterpreteerd in het licht van Gods andere beschrijvingen van zichzelf. Dit komt heel duidelijk naar voren als iemand iets zegt als: “Als ik een God van liefde zou zijn dan zou ik …. “De redenering die daarop volgt is gewoonlijk losgekoppeld van Gods ruimere beschrijving van zichzelf in de Schrift. Wanneer we dit doen wordt God in feite slechts een enorme projectie van ons eigen zelf, een schaduw die op een scherm achter ons wordt geworpen met al onze eigen kenmerken uitvergroot en overdreven. Terwijl het voor ons onmiddellijk duidelijk mag zijn dat God niet zal besluiten op te houden van ons te houden, is het om de een of andere reden minder duidelijk dat zijn liefde op andere manieren verschilt van onze liefde, zoals in het feit dat Hij zelfvoorzienend, soeverein, onveranderlijk, alwetend, rechtvaardig en zonder hartstocht is (ja, juist begrepen).

Gods liefde moet “gelezen” worden binnen de rest van wat de Schrift leert over zijn goddelijke eigenschappen.

We zijn niet vrij om de bal van “God is liefde” op te pakken en ermee te rennen waarheen we maar willen. De uitspraak moet binnen zijn onmiddellijke context in 1 Johannes 4 blijven, binnen de bredere context van Johannes’ geschriften, en binnen de uiteindelijke context van Gods hele zelfbeschrijving in de Schrift. De plaatselijke context herinnert ons onmiddellijk (in vers 10) aan het verband tussen liefde en verzoening, wat vereist dat we Gods liefde verstaan naast zijn rechtvaardigheid en toorn. De uiteindelijke context van de Schrift brengt naast zijn liefde alle andere eigenschappen van God. Samen zullen zij een zelfregulerend netwerk van betekenis vormen.

Gods liefde moet vooral worden “gelezen” binnen wat de Schrift leert over zijn drie-enig leven.

Daarnaast zal de bredere context in de geschriften van Johannes herhaaldelijk de liefde van God verbinden met zijn drie-enig leven. Johannes vindt het heerlijk om te schrijven over de liefde van de Vader voor de Zoon en de liefde van de Zoon voor de Vader. Hij schrijft zelfs dat de Here Jezus zegt dat de Vader Hem liefheeft omdat Hij zijn leven geeft (Johannes 10:17). Liefde is niet uniek omdat het een trinitaire eigenschap is: alle eigenschappen van God zijn de eigenschappen van de ene God die drie personen is, maar we mogen nooit het trinitaire karakter van de liefde van God over het hoofd zien.

De liefde van God in haar bredere context lezen, behoedt ons voor dwaling.

De liefde is misschien de meest voor de hand liggende eigenschap om vanuit een trinitair perspectief te beschouwen, maar we nemen dat gemakkelijker waar dan dat we de theologische consequenties ervan begrijpen. Wat een verschil zal het maken als we ons bijvoorbeeld herinneren dat de liefde van God geworteld is in de liefde van de Vader voor zijn Zoon en zijn daaruit voortvloeiende wil om de Zoon geëerd te zien (Johannes 5:22-23). Dan zullen wij uit “God is liefde” niet afleiden dat Hij de zonde gemakkelijk over het hoofd ziet, omdat wij zullen begrijpen dat de zonde die Christus onteert, zelf een belediging is van het hart van Gods liefde. Uit Gods liefde voor zijn Zoon zal zijn toorn tegen zondaars volgen. Alleen als we de liefde van God zo lezen, kunnen we voorkomen dat we er verkeerde conclusies uit trekken door ons eigen natuurlijke verstand tot de context te maken waarin we het interpreteren.

His Love Endures Forever

Garry J. Williams

Het laat zien hoe we Gods liefde vaak verwarren met menselijke liefde. Dit boek kijkt naar de Bijbel om uit te leggen hoe en wat God liefheeft – en helpt lezers te begrijpen dat God fundamenteel een God van liefde is.

Inzicht in de verschillende wijzen van Gods liefde helpt ons de onmetelijke omvang ervan in te zien.

De beschouwing van de liefde van God in haar juiste bijbelse contexten is geen oefening in abstractie die alleen interessant is voor obscurantistische systematische theologen. Het is misschien gemakkelijker om alleen maar te denken “God is liefde” en die uitspraak te vullen met wat ons menselijk verstand ons voorstelt. Het vergt zeker minder mentale inspanning om ons eigen verstand onze theologie te laten voortbrengen, in plaats van het te onderwerpen aan de gedisciplineerde studie van Gods zelfopenbaring in de Schrift. Maar uiteindelijk kan een god die weinig meer is dan een projectie van mijn eigen geest mij nooit bevredigen. Het aanbidden van zo’n god zou zijn als opgesloten zitten in een kamer met alleen mijzelf als gezelschap, een soort theologische eenzame opsluiting, een vreselijk narcistisch solipsisme, en uiteindelijk een vorm van zelfaanbiddende afgoderij die in sommige opzichten verwant is aan de hel zelf. Er is geen voldoening op deze weg, alleen bittere teleurstelling. Het is de meditatie over de gezaghebbende zelfopenbaring van God in zijn volheid die rust zal brengen voor onze zielen, de rust van het vinden in Hem van iemand die onze eigen nietige eindigheid oneindig te boven gaat, iemand wiens verrukkingen nooit uitgeput kunnen raken.

De werkelijk waargenomen liefde van God roept bij ons altijd een antwoord van liefde op.

De beschouwing van de goddelijke liefde in haar bijbelse volheid is nooit iets dat op zichzelf eindigt. Onze rust in God vindt nooit zijn vervulling in onszelf, maar leidt ons altijd uit onszelf naar Hem toe en naar anderen toe. De liefde van God moet zowel geleefd als geleerd worden. De liefde van God voor ons brengt liefde in ons voort voor Hem en voor anderen. Het ware Woord van liefde dat wij in de Bijbel hebben, zal, als wij het werkelijk hebben, in ons blijven, en zal niet ledig terugkeren als wij, door wonderen van genade, blikken weerkaatsingen van de onmetelijke liefde van God zichtbaar maken voor anderen in ons eigen leven.

Garry Williams (DPhil, Oxford University) is directeur van het John Owen Centre for Theological Study aan het London Theological Seminary in het Verenigd Koninkrijk, dat theologisch onderwijs verzorgt voor predikanten na hun initiële opleiding. Hij is ook gasthoogleraar historische theologie aan het Westminster Theological Seminary in Philadelphia, Pennsylvania. Garry en zijn vrouw, Fiona, hebben vier kinderen.

Populaire artikelen in deze serie

10 dingen die je moet weten over de aanwezigheid van God

J. Ryan Lister

06 juni 2016

Wat betekent het dat God zich in Christus neerbuigt en bij ons woont door zijn Geest?

10 Dingen die je moet weten over de Hof van Eden

Nancy Guthrie

30 augustus 2018

Van meet af aan was Eden niet bedoeld om statisch te zijn; het was ergens naar op weg.

10 Dingen die je moet weten over de Bijbelse Verbonden

Thomas R. Schreiner

17 juli 2017

Thomas Schreiner deelt 10 belangrijke dingen die je moet weten over de Bijbelse Verbonden-de ruggengraat van het Bijbelse verhaal.

10 Dingen die je moet weten over christelijke ethiek

Wayne Grudem

24 juli 2018

Wat is christelijke ethiek en welke rol moet het spelen in het leven van een gelovige?

Bekijk alles